Region
Źródło: AE
Źródło: AE

70 lat kopca

Kopiec Józefa Piłsudskiego w Zawadach Majówce wzbogaca krajobraz regionu od 15 maja 1938 r.

Pomysł zrodził się 30 kwietnia 1936 r. na zebraniu gospodarzy wsi Rzewuszki-Zawady. Z inicjatywy młodego nauczyciela Czesława Dylewicza zebrani postanowili usypać kopiec. Ustalono, że miejscem jego usytuowania będzie mały lasek zwany Majówką, leżący obok szosy Siedlce-Łosice.

Wieść rozeszła się po okolicy. 12 maja nastąpiło symboliczne sypanie kopca przez całą gminę Przesmyki. Na uroczystość przybył starosta powiatu siedleckiego Stanisław Guliński. Tego dnia w Łosicach odbyło się zebranie, na którym powołano Komitet Budowy Kopca. Jego przewodniczącym został starosta Stanisław Guliński, a zastępcą – Cz. Dylewicz. Projekt kopca opracował nauczyciel gimnazjum siedleckiego Jan Komar. Do prac włączyli się mieszkańcy całego powiatu siedleckiego. W listopadzie 1937 r. kopiec miał około 14 m wysokości, 22 m średnicy podstawy i 64 m obwodu. Na wierzchołek biegła serpentynowa ścieżka. Kopiec wieńczył głaz, na którym wyryto napis: „Józefowi Piłsudskiemu Ziemia Siedlecka 1936 r.”. Powyżej inskrypcji widniał krzyż Virtuti Militari.

Uroczyste odsłonięcie i poświęcenie kopca nastąpiło 15 maja 1938 r. Prezydent Ignacy Mościcki w otoczeniu wielu ministrów, wojewodów i generałów uczestniczył w uroczystej Mszy polowej. Odprawił ją bp sufragan siedlecki Czesław Sokołowski, który następnie przy wtórze 21 salw armatnich dokonał odsłonięcia kopca-pomnika. Uroczystość zakończyła defilada wojska, harcerzy, banderii włościan i młodzieży szkolnej.

Kopiec Piłsudskiego przetrwał okupację, ale po wojnie zwalono obelisk, zniszczono serpentynowe ścieżki i teren wokół niego. Rosjanie podcięli zbocze kopca, tworząc rampę załadunkową. Monument został zdewastowany.

Pomysł odbudowy kopca został zgłoszony siedleckiej Solidarności w 1980 r. Prace nad tym pomysłem przerwał stan wojenny. W 1983 r. władze postanowiły zniszczyć pozostałe resztki kopca. Aby temu zapobiec, w 1984 r. grupa młodych ludzi z Siedlec ustawiła na nim wysoki żelazny krzyż. 12 maja 1988 r., w 53. rocznicę śmierci J. Piłsudskiego, proboszcz parafii w Przesmykach ks. Stanisław Rosiński odprawił w Majówce Mszę św. i zwrócił się do mieszkańców o pomoc przy budowie kopca. Reakcja była pozytywna. Okazało się, że zachował się głaz ze szczytu. Ponowne odsłonięcie odrestaurowanego kopca Piłsudskiego odbyło się 2 listopada 1988 r.

Tadeusz Nieścioruk