Wykuta dłutem wiary niezłomnej

W kulturze tradycyjnej Matka Boska, jak też w ogóle sacrum, jest odbierana niemal dosłownie: obraz jest utożsamiany z postacią. Matkę Bożą wierni traktują jak swoją najlepszą matkę. I jak do matki społeczność zwraca się z prośbą o opiekę.

 
Panie Profesorze, kult maryjny należy do najistotniejszych wymiarów tradycyjnej religijności całego chrześcijaństwa. Co go wyróżnia?

Fenomen tego rodzaju kultu można najlepiej scharakteryzować, nawiązując do pojęcia „pobożność tradycyjna” albo „ludowa”. W wymiarze tej pobożności mamy do czynienia z innym sposobem traktowania sacrum, w tym wypadku – obrazu objawionego w Leśnej Podlaskiej na gruszy. Ważną cechą tego kultu jest spontaniczność. Ma on przy tym charakter gromadny. Dlatego rozwinęły się takie sposoby realizacji kultu, jak uczestnictwo wielkich grup np. na odpustach czy w peregrynacji obrazów maryjnych po Podlasiu, od domu do domu, ale zawsze z udziałem sąsiadów i innych mieszkańców.

W III tomie serii „Tam na Podlasiu”, skupiającym uwagę na wierzeniach i religijności, zebrał Pan lokalne pieśni poświęcone Matce Bożej Leśniańskiej. Jakiego rodzaju wiedzę o Maryi przynoszą te teksty?

 W kulturze tradycyjnej Matka Boska, jak też w ogóle sacrum, jest odbierana niemal dosłownie: obraz jest utożsamiany z postacią. Matkę Bożą wierni traktują jak swoją najlepszą matkę. I jak do matki społeczność zwraca się z prośbą o opiekę. W pieśniach, które analizowałem, można odnaleźć specyficzne określenia i sposoby zwracania się do Maryi, jak „nasza matka”, „matuchna” czy wiele innych zdrobnień czy spieszczeń, a więc określeń familiarnych. ...

Monika Lipińska