Ochronić przed anoreksją

Moja córka od kilku miesięcy się odchudza. Unika wspólnych posiłków z rodziną, twierdząc, że jest za gruba. Zaczynam obawiać się, czy nie popada w anoreksję… Jak jej pomóc? Zaniepokojona matka

Jadłowstręt psychiczny jest zespołem chorobowym rozpoczynającym się na ogół w okresie dorastania. Charakteryzuje się znacznym obniżeniem masy ciała na skutek jakościowych (np. ograniczenie spożycia pokarmów bogatych w tłuszcze i/lub węglowodany) i ilościowych restrykcji żywieniowych (ograniczenia w porcjach), podejmowanych świadomie w celu uzyskania szczupłej sylwetki. W typowym jadłowstręcie głód występuje, ale jest tłumiony, chorzy często zaprzeczają jego występowaniu. Dodatkowymi działaniami sprzyjającymi odchudzaniu są: nadmierne ćwiczenia fizyczne, prowokowanie wymiotów, nadużywanie środków przeczyszczających…

Pacjenci chorujący na anoreksję są skoncentrowani na swoim wyglądzie, wyrażają silną obawę przed przytyciem. Żywią przekonanie, że spożywanie bardziej kalorycznych potraw spowoduje utratę kontroli nad jedzeniem. Mimo obiektywnego wychudzenia nadal uważają, że ich ciało czy pewne jego partie (np. brzuch) są grube. Koncentrują się na kaloryczności posiłków. Mogą chętnie przygotowywać dania innym, jednocześnie unikając wspólnego ich spożywania.

Wśród czynników predysponujących do wystąpienia zaburzenia wymienia się indywidualne (biologiczne i psychologiczne), rodzinne oraz kulturowe. O czynnikach kulturowych mówi się ostatnimi czasy coraz częściej – zwiększone ryzyko zachorowania notuje się wśród tancerek, lekkoatletek, gimnastyczek bądź modelek. Czynniki psychologiczne odnoszą się do pewnych predyspozycjach osobowościowych do zachorowania, zaś rodzinne – do cech systemów rodzinnych chorych. Zainteresowanych odsyłam do bardziej szczegółowych publikacji na ten temat.

U chorych na jadłowstręt psychiczny dochodzi do zaburzeń gospodarki hormonalnej (zanik miesiączki, obniżenie libido, obniżone zainteresowanie płcią przeciwną). Dlatego też obok fachowej pomocy psychologa/psychoterapeuty konieczna jest stała opieka lekarza, który będzie monitorował stan fizyczny chorego oraz interweniował, kiedy uzna to za konieczne.

Leczenie jadłowstrętu obejmuje szerokie spektrum oddziaływań psychoterapeutycznych. Zalecana może być terapia rodzinna w sytuacji nieprawidłowo funkcjonującego systemu rodzinnego, terapia grupowa (np. przy współwystępujących trudnościach w relacjach interpersonalnych), jak również terapia indywidualna, mająca na względzie m.in. uświadamianie, rozpoznawanie, wyrażanie różnych emocji – przy stałym monitorowaniu stanu somatycznego pacjenta. W początkowym okresie leczenia punktem głównym jest wyrównanie ewentualnych zaburzeń somatycznych oraz przywrócenie prawidłowego wzorca odżywiania.

Należy pamiętać, że w pewnych sytuacjach niezbędna jest hospitalizacja. Wskazaniem, oprócz zaleceń internistycznych, staje się np. brak współpracy w leczeniu, brak pozytywnych efektów regularnej terapii ambulatoryjnej, współwystępujące niekiedy intencje samobójcze.

Zachęcam do przyjrzenia się córce pod względem wspomnianych na początku objawów i do ewentualnego zwrócenia się o pomoc do specjalisty.

Marta Kozaczuk