Zrozumieć ikonę
Muzeum w Białej Podlaskiej słynie z największej kolekcji ikon w Polsce. Liczy ona ok. 1600 obrazów. Większość pochodzi z XIX w., ale są też prawdziwe unikaty z XVII w. Część zbiorów przyjechała właśnie do Łukowa. Do maja można je podziwiać w konwikcie Szaniawskich.
Zrozumieć niezrozumiałe
Ikona to dzieło sztuki utożsamiane z prawosławiem. – Dla jego wyznawcy sprzedanie takiego obrazu było niedopuszczalne – podkreśliła Małgorzata Nikolska, dyrektor bialskiego muzeum. – Ikona stanowi wyraz największej duchowości. Dlatego tych obrazów się nie ogląda, ale medytuje – dodała, tłumacząc duchowy charakter dziel sztuki. Natomiast kurator wystawy Violetta Jarząbkowska przypomniała, że źródłosłów nazwy „ikona” tłumaczy jej istotę.
Określenie pochodzi od greckiego eikon, które oznacza obraz, odbicie, wyobrażenie, porównanie. Ikona pełni ważną rolę w kulcie kościołów wschodnich. Jest nośnikiem, przekazuje informacje o historii zbawienia, prowadzi ku Bogu, kieruje ku Niemu myśli patrzącego.
Zapewnia łączność ze świętym, pośredniczy w modlitwie. Uważa się, że jest on obecny w danym miejscu właśnie dzięki ikonie.
Na obrazach nie ma cienia, a jedynie złote tło, które jest wyrazem boskości. Zresztą każdy kolor ma swoje ścisłe znaczenie, symbolizuje określone prawdy wiary, sygnalizuje konkretne sceny biblijne.
Chrystus Pantokrator
Najważniejszymi ikonami są te, które przedstawiają postać Chrystusa, ponieważ „kto mnie zobaczył, zobaczył Boga”. W tradycji prawosławnej twórca tego dzieła sztuki najpierw musi je przemodlić, a dopiero później przystąpić do pisania. Bo ikon, które stanowią innego rodzaju zapis Ewangelii, nie maluje się jak zwykłych obrazów.
EW