Wygrały prostota i refleksja
Ogłoszenie zwycięzcy odbyło się 18 lipca w Muzeum Historii Żydów Polskich w Warszawie. Konkurs cieszył się dużym zainteresowaniem polskich i zagranicznych biur projektowych. Do udziału w nim dopuszczono 111 zespołów, spośród których projekty nadesłało 63 uczestników. Sąd konkursowy pod przewodnictwem prof. Andrzeja Kadłuczki przyznał trzy nagrody pieniężne oraz jedno wyróżnienie.
Droga do nieba
– Praca została nagrodzona za znakomite rozwiązanie krajobrazowo-architektoniczne nowego upamiętnienia obozu zagłady w Sobiborze. Zdaniem sądu jest to wyjątkowo głęboko przemyślana koncepcja architektoniczna. Ideę cechuje lapidarność i prostota głównej koncepcji, opartej na wyjątkowo głębokich, filozoficznych przemyśleniach i memoratywnej symbolice miejsca kaźni – powiedział prof. Andrzej Kadłuczka, wykładowca na wydziale architektury Politechniki Krakowskiej.
Za odważną decyzję architektów jury uznało sposób wytyczenia przez nich alei śmierci (nazywanej też z niem. Himmelstrasse, czyli drogą do nieba), którą Żydzi byli prowadzeni do miejsca ich kaźni. Drogę tę będzie osłaniać betonowa ściana niedopuszczająca widzów do wejścia. – Decyzję tę autorzy wytłumaczyli mistyką przynależności tej drogi do niedostępnego nam świata zmarłych – wytłumaczył przewodniczący jury.
Zgodnie ze zwycięskim projektem ograniczony zostanie także dostęp do masowych grobów. Polana, gdzie są pochowane ofiary, ma być przykryta białym żwirem i otoczona murem uniemożliwiającym wejście na nią. Jedyny kontakt wzrokowy będzie możliwy przez liczącą 23 cm szczelinę w murze – w kabale, judaistycznej nauce, liczba 23 oznacza śmierć. Rozwiązanie, które ograniczać ma widzom dostęp do cmentarza i możliwość kontemplacji, jury uznało jednak za dyskusyjne. Dlatego propozycja warszawskich architektów będzie jeszcze podlegać negocjacji.
Zwycięska koncepcja
Wszyscy trzej architekci w nagrodę za swoją koncepcję otrzymają 25 tys. euro.
Sąd konkursowy przyznał także drugą i trzecią nagrodę oraz wyróżnienie. Drugie miejsce zajęło Biuro Architektoniczne Stelmach i Partnerzy Sp. z o.o. z Lublina, otrzymując 15 tys. euro. Trzecią nagrodę w wysokości 10 tys. euro otrzymało Biuro Projektów Budownictwa Ogólnego „Budopol” S.A. z Warszawy.
Wyróżnienie natomiast przyznano Pracowni Architektonicznej 1997 Sp. z o.o. z Poznania. Wizualizacje można obejrzeć na stronie internetowej Państwowego Muzeum na Majdanku, pod które podlega były obóz w Sobiborze – majdanek.eu.
Ostateczny kształt nowego miejsca pamięci będzie negocjowany z architektami przed jego finalną realizacją. Po przedstawieniu zaleceń organizator konkursu – Państwowe Muzeum na Majdanku w Lublinie – zdecyduje, który z nagrodzonych projektów – nie musi to być zwycięska koncepcja – będzie realizowany.
MD