Zawód psychoonkolog
Po pierwsze, liczba zachorowań na choroby nowotworowe z roku na rok wzrasta, a liczne badania naukowe ukazują wyraźny związek zachorowania na raka m.in. z nieprawidłowym trybem życia, niewłaściwymi nawykami, nadmiernym stosowaniem używek itp.
Po drugie, niewątpliwy postęp samej onkologii w zakresie leczenia, jak i opanowywania uciążliwych objawów somatycznych towarzyszących chorowaniu, przenosi akcent z troski o dobre fizyczne samopoczucie pacjenta, również na jego problemy psychiczne, na różne formy radzenia sobie ze stresem choroby itp. Po trzecie, samo rozpoznanie choroby nowotworowej wywołuje ogromne napięcie emocjonalne i lęk, wzmacniany niejednokrotnie stosowanymi, nieraz mocno uciążliwymi metodami leczenia. Z tych też przyczyn dużo ostatnio mówi się o dziedzinie zwanej psychoonkologią, która jest niejako odpowiedzią na powstałe potrzeby pacjentów.
Od 1992 r. istnieje na terenie naszego kraju Polskie Towarzystwo Psychoonkologiczne (PTPO) z główną siedzibą w Gdańsku. Towarzystwo zrzesza wszystkich tych, którzy z racji wykonywanego zawodu spotykają się z chorymi onkologicznie. Jego członkowie, chcąc skutecznie promować psychoonkologię, prowadzą różnorodną działalność edukacyjną: organizują szkolenia i konferencje, prowadzą wielodyscyplinarne badania naukowe, wydają czasopismo naukowe, opiniują akty prawne w zakresie działalności medycznej. Ostatnimi laty staraniem PTPO zawód psychoonkolog został oficjalnie wpisany przez ministra pracy i polityki socjalnej na listę zawodów grupie „specjaliści ochrony zdrowia gdzie indziej niesklasyfikowani”. Psychoonkolog ujęty został jako członek personelu opieki paliatywnej i hospicyjnej.
Jakie wykształcenie musi mieć osoba mianująca się tytułem psychoonkologa? Niezbędnym warunkiem jest posiadanie wykształcenia wyższego (psychologicznego, medycznego), uzupełnionego podyplomowym szkoleniem z psychoonkologii, organizowanym przez uczelnie wyższe pod patronatem PTPO. Celem studiów z psychoonkologii jest przekazywanie nowoczesnej wiedzy i umiejętności z zakresu medycznych, psychologicznych, etycznych i społecznych aspektów chorób nowotworowych. Proponowane studia podyplomowe umożliwiają doskonalenie umiejętności praktycznych związanych z jednej strony z pomaganiem pacjentom i ich rodzinom w tej szczególnie trudnej sytuacji, a z drugiej – ze względu na ogromną odpowiedzialność i obciążenie, jakie niosą ze sobą takie kontakty – z ochroną własnych zasobów psychicznych i własnego zdrowia.
PTPO przejmując odpowiedzialność za jakość opieki psychoonkologicznej, wprowadziło proces certyfikacji czynnych zawodowo psychoonkologów (po spełnieniu określonego rodzaju warunków koniecznych i dodatkowych). Aktualnie trwają również prace nad dookreśleniem zakresu uprawnień i zadań zawodowych psychoonkologa.
Psychoonkologia rozwija się i nabiera coraz większego znaczenia w leczeniu nowotworów. W wielu ośrodkach onkologicznych na świecie włączenie pomocy psychologicznej w zakres usług stanowi standard, co skutkuje polepszeniem jakości życia chorych. Pozostaje mieć nadzieję, że zawód psychoonkologa na stałe wpisze się wkrótce w krajobraz nowoczesnego i interdyscyplinarnego podejścia w onkologii.
Marta Kozaczuk