Zginęli za naszą wolność
W maju 1945 r. zakończyła się II wojna światowa. Zaprzestanie walk nie oznaczało jednak całkowitego ustabilizowania sytuacji i nadejścia pokoju. Na podstawie decyzji podjętych w lutym podczas konferencji w Jałcie Europa Środkowo-Wschodnia znalazła się w radzieckiej strefie wpływów. W praktyce oznaczało to nową okupację tych terenów.
Analogiczna sytuacja stała się również udziałem Polski.
Struktury podziemne
Polacy nie pogodzili się z narzuconym dyktatem. Walkę z utrwalaczami nowego ustroju (MO, UB, KBW, LWP) i ich radzieckimi mocodawcami (NKWD) już od jesieni 1944 r. podjęło zbrojne podziemie niepodległościowe. Działania te określane są w historii jako tzw. II konspiracja, a prowadzące je osoby jako żołnierze wyklęci (niezłomni).
Już w 1943 r. wśród wyższych dowódców AK ugruntowało się przekonanie o konieczności utworzenia nowej, głęboko zakonspirowanej struktury podziemnej, mającej podjąć walkę w momencie opanowania ziem polskich przez Armię Czerwoną. W takich warunkach powstała organizacja „NIE” („Niepodległość”), a jej komendantem został w kwietniu 1944 r. płk Emil Fieldorf „Nil”. Zakładano, że „NIE” podejmie działania po rozwiązaniu AK, co nastąpiło 19 stycznia 1945 r. rozkazem komendanta głównego tej organizacji Leopolda Okulickiego „Niedźwiadka”. Na przeszkodzie stanęło jednak aresztowanie Fieldorfa, a także Okulickiego i innych przywódców Polskiego Państwa Podziemnego. W efekcie „NIE” rozwiązano, powołując 7 maja 1945 r. Delegaturę Sił Zbrojnych na Kraj. Organizacja ta opierała się na byłych członkach AK, na czele z kierownictwem w osobach płk. Jana Rzepeckiego i jego zastępcy Janusza Bokszczanina. ...
Marcin Gomółka