Z pomocą rodzicom

Poradnik o zasadach zdrowego odżywiania i jego wpływie na zdrowie małych dzieci opracował mazowiecki urząd wojewódzki we współpracy ze specjalistami z tej dziedziny. Zawiera on wskazówki związane m.in. z właściwym odżywianiem dzieci.

- Publikacja jest jednym z kluczowych elementów wspierających rodziny we właściwym dbaniu o zdrowie i rozwój dzieci. Cieszę się, że dzięki współpracy wydziału zdrowia mazowieckiego urzędu wojewódzkiego z wojewódzkimi konsultantami medycznymi oraz specjalistami m.in.: z Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego i Instytutu „Pomnika-Centrum Zdrowia Dziecka” w Warszawie mogło powstać tak potrzebne wydawnictwo - powiedział Zdzisław Sipiera, wojewoda mazowiecki, podczas konferencji promującej publikację. Poradnik, zdaniem wojewody, powinien pomagać rodzicom, szczególnie w okresie pierwszego roku życia dziecka, zwłaszcza w tym, jak poradzić sobie z odpowiednim odżywianiem dziecka. - To proste ułatwienie dla młodych rodziców, bo mądre podawanie posiłków to inwestycja na całe życie - podkreślił Z. Sipiera.

Poradnik opracował wydział zdrowia mazowieckiego urzędu wojewódzkiego, a wsparcia merytorycznego udzielili specjaliści w danej dziedzinie.

 

Wyrobić dobre nawyki

Według badań Instytutu Żywności i Żywienia odsetek dzieci i młodzieży z nadwagą i otyłością od 20 lat w Polsce systematycznie się zwiększa i obecnie wynosi niemal 16%. Nieprawidłowa masa ciała sprzyja występowaniu wielu chorób, zwłaszcza cukrzycy i zaburzeń w funkcjonowaniu układu krążenia. Te negatywne tendencje można zmniejszyć, a nawet odwrócić dzięki zmianie stylu życia całej rodziny. Poradnik opublikowany przez urząd ma skutkować wyrabianiem dobrych nawyków i zmienianiem stylu życia polskich rodzin. To – jak wskazuje urząd – pomoże w walce z nieprawidłową masą ciała, która sprzyja występowaniu wielu chorób, takich jak np. cukrzyca czy zaburzenia układu krążenia.

– Często nie wiemy, że my sami – rodzice – jesteśmy sprawcami późniejszych problemów z otyłością naszych starszych dzieci. Nawyki, które wyrabiamy w początkowym okresie życia, są bardzo istotne – przekonywał Z. Sipiera. Jednocześnie zwracał uwagę, że „zbyt duże ilości soli czy cukrów nie są aż tak potrzebne w pierwszych miesiącach i latach życia dziecka”. Wskazał, że sprzyjają one występowaniu nie tylko otyłości, ale też np. próchnicy.

 

Przepis na zdrowe żywienie

Poradnik skierowany jest przede wszystkim do rodziców, którzy od najmłodszych lat kształtują prozdrowotne zachowania dzieci, w tym nawyki żywieniowe wpływające na długość i jakość życia. W publikacji zawarte zostały porady specjalistów m.in. o rozwoju małych dzieci, żywieniu w pierwszym roku życia i od roku do trzech lat, informacje o roli żywienia w kształtowaniu odporności u dzieci i w profilaktyce infekcji.

„Przepis na zdrowe żywienie nie jest skomplikowany, wystarczy przestrzegać kilku zasad – wiedzieć, co wolno, a czego należy unikać” – podkreśla prof. dr hab. n med. Hanna Szajewska, kierownik II Katedry Pediatrii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, autorka rozdziału „Żywienie dziecka w pierwszym roku życia”. Tłumaczy w nim, dlaczego ten etap rozwoju jest tak ważny. „Pierwsze 1000 dni życia decyduje o zdrowiu teraz i w przyszłości. Coraz powszechniejsza jest wiedza, że czynniki środowiskowe, w tym żywieniowe, działające w określonym okresie życia – tzw. krytycznym okresie wczesnego rozwoju (m.in. w czasie ciąży i w ciągu kilku pierwszych lat życia) – wpływają na późniejsze zdrowie. To wtedy kształtują się i dojrzewają poszczególne narządy i układy oraz programuje się ich metabolizm. Naukowcy nazywają to programowaniem żywieniowym (aby podkreślić, że czynniki żywieniowe odgrywają kluczową rolę) lub programowaniem metabolicznym (aby podkreślić wpływ działania czynników środowiskowych na metabolizm). Efektem może być zmieniona funkcja danego narządu. Przekłada się to na zwiększone ryzyko chorób w późniejszym wieku, w tym chorób cywilizacyjnych, np. otyłości, zespołu metabolicznego, chorób układu krążenia” – wyjaśnia profesor.

 

Zalety karmienia piersią

H. Szajewska wskazuje także na zalety wynikające z karmienia piersią. „Korzyści dla dziecka to rzadsze występowanie lub łagodniejszy przebieg zakażeń przewodu pokarmowego, zakażeń dróg oddechowych oraz zapalenia ucha środkowego, mniejsze ryzyko wad zgryzu oraz warunki do lepszego rozwoju intelektualnego. Prawdopodobnie mniejsze jest również ryzyko: bakteryjnego zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych, sepsy, zakażeń układu moczowego, martwiczego zapalenia jelit, zespołu nagłego zgonu niemowląt, cukrzycy typu 1 i 2, niektórych chorób nowotworowych (chłoniaka, białaczki, chłoniaka nieziarniczego), nadwagi i otyłości oraz chorób alergicznych” – wylicza lekarka.

Karmienie piersią, jak dowiadujemy się z poradnika, ma również pozytywny wpływ na zdrowie matki, w tym na: zmniejszenie ryzyka krwawienia poporodowego, przyspieszenie inwolucji macicy, szybszy powrót do masy ciała z okresu przed ciążą, zwiększenie remineralizacji kości, zmniejszenie ryzyka zachorowania na raka jajników oraz raka piersi w okresie po menopauzie.

 

Potrzebna edukacja

Okazuje się, że z żywieniem dziecka powyżej 1 roku życia nie jest najlepiej. Z badań wynika, że 30% niemowląt i aż 83% dzieci po 1 roku życia otrzymuje posiłki dosalane. Również spożycie cukrów pochodzących z dosładzanej żywności jest dużo wyższe od zaleceń – 75% dzieci po 1 roku życia spożywa nadmierną ich ilość. Dlatego, zdaniem prof. dr. hab. n. med. Piotra Sochy, ordynatora oddziału gastroenterologii, hepatologii i zaburzeń odżywiania, Instytutu „Pomnik-Centrum Zdrowia Dziecka” w Warszawie, konieczna jest efektywna edukacja dotycząca wprowadzania żywności o korzystnym profilu składników odżywczych i żywienia dopasowanego do potrzeb dziecka po 1 roku życia. „Należy pamiętać, aby nie dosalać gotowych pokarmów, nawet jeśli rodzicom wydają się mało smaczne; wybierać produkty bez dodatku soli, bez dodatku cukru oraz unikać słodyczy” – zaleca specjalista. Zwraca też uwagę na kilka zasad żywienia dzieci powyżej 1 roku życia: „mleko i przetwory mleczne to nadal ważny element diety dziecka, przy czym można wybrać mleko krowie lub mleka modyfikowane, wzbogacone w ważne dla tego okresu życia dziecka składniki, tj. żelazo, witaminę D czy wapń”. W diecie dziecka powinny regularnie pojawiać się warzywa, owoce, pieczywo, mięso i ryby.

Oprócz porad specjalistów na temat zasad zbilansowanej diety w pierwszym, kluczowym etapie życia, publikacja zawiera odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania o żywienie oraz wyjaśnienia dotyczące sposobów budowania naturalnej odporności i przeciwdziałania chorobom. Znalazły się w niej także przepisy na zdrowe posiłki.

Poradnik dostępny jest na stronie mazowieckiego urzędu wojewódzkiego.

HAH