Mam nadzieję, że nie przyzwyczaimy się do e-religijności
Z inicjatywą odrębnego archiwum w naszej diecezji wystąpił bp Kazimierz Gurda w czerwcu 2018 r. Zanim jednak zostały dopracowane kwestie lokalowe oraz formalne, minęło naturalnie trochę czasu. Formalnie sekcja cyfrowa rozpoczęła swoją działalność rok później, 1 września 2019 r. Archiwum ma swoją siedzibę w gmachu Wyższego Seminarium Duchownego w Nowym Opolu k. Siedlec. Zadania, jakie stoją przed archiwum multimedialnym, to gromadzenie materiałów cyfrowych, jak również jednostek aktowych, fotograficznych i innych z terenu naszej diecezji, dotyczących wydarzeń z ubiegłego wieku, ale również tych bieżących. Jednostki archiwalne niecyfrowe przeznaczone są do opracowywania i digitalizacji. Sekcja cyfrowa może również wykonywać - i wykonuje - pewne zlecenia dla Archiwum Diecezji Siedleckiej, którego dyrektorem jest ks. prałat Bernard Błoński.
Jakie zadania stoją przed Księdzem w codziennej pracy archiwum cyfrowego?
Moją rolą jest przede wszystkim to, co zostało zawarte w dekrecie powołującym to archiwum multimedialne: właściwe gromadzenie oraz przechowywanie materiałów dotyczących życia diecezji, jej dziejów, historii, jak również dokumentowanie bieżących wydarzeń z wykorzystaniem najnowszych środków audiowizualnych. Bardzo ważne zadanie stanowi również zabezpieczanie praw autorskich otrzymywanych jednostek.
Archiwum multimedialne jest na początku swej działalności, można powiedzieć: stawia pierwsze kroki. Najważniejszym elementem jest gromadzenie różnorodnego zasobu i dostosowywanie do niego najnowszej techniki. Jednostki archiwalne wpływają do naszych zbiorów od samego początku.
Wraz z ogłoszeniem w Polsce stanu epidemii, do księży proboszczów diecezji siedleckiej skierowana została prośba o utrwalanie różnych form posługi w parafiach. Czy na podstawie dotychczas otrzymanych materiałów bądź na podstawie własnych informacji ma Ksiądz orientację, jak w czasach pandemii wygląda życie duszpasterskie w parafiach naszej diecezji?
Otrzymując informacje ze środowiska archiwalnego, przede wszystkim od pracowników Narodowego Archiwum Cyfrowego, doszedłem do wniosku, że warto byłoby podjąć się zadania dokumentowania działalności diecezji siedleckiej podczas epidemii koronawirusa. Na podstawie przejętych materiałów audiowizualnych przekonuję się – co chyba każdy może zaobserwować – iż działalność duszpasterska w Kościele nie została sparaliżowana, chociaż na wszystkich spadły ograniczenia swobód obywatelskich, w tym swobodnego wyznawania swojej wiary. Duszpasterze w dalszym ciągu wykonują posługę sakramentalną oraz łączą się z nieobecnymi za pomocą transmisji Mszy św. czy nabożeństw wielkopostnych.
Jakie znaczenie ma w opinii Księdza zachowanie łączności proboszcza z wiernymi?
Naturalnie nic nie zastąpi fizycznego kontaktu, który odbywa się w świecie realnym. Wiara wynika z relacji osobowej z Bogiem, a nie „e-relacji”. Obecna sytuacja zmusiła duszpasterzy do innych form duszpasterstwa. Chociażby nie mogą spotykać się z grupami formacyjnymi. Może powstać obawa, czy ludzie nie przyzwyczają się do „e-religijności”. Jednak nie sądzę, aby tak się stało. Z informacji, jakie posiada archiwum multimedialne, wynika, że wiele osób czeka z tęsknotą na możliwość normalnego wyznawania swojej wiary i kontaktu fizycznego ze swoją wspólnotą parafialną. Dlatego tak ogromnym zainteresowaniem w każdej parafii cieszą się transmisje Mszy św. oraz wszelkiego rodzaju nabożeństw, homilii rekolekcyjnych, mimo że przecież nie brakuje w popularnych mediach profesjonalnych relacji. Wniosek jest prosty: ludzie są przywiązani do swojej parafii oraz do swoich duszpasterzy – proboszczów oraz wikariuszy – i odwrotnie.
Na jakie formy kontaktu decydują się parafie najczęściej?
Każdego dnia, niemalże od początku wystąpienia koronawirusa w Polsce, kiedy rozpocząłem gromadzenie tego zespołu archiwalnego, jestem zdumiony jak szybko – i w wielu wypadkach profesjonalnie -zareagowali duszpasterze. Księża dopracowują strony internetowe, uruchamiają kanały na popularnym serwisie You Tube, strony na znanym niemalże każdemu facebooku. Obserwuję także, że otrzymują pomoc od ludzi, prawdopodobnie mieszkających na terenie parafii, zajmujących się zawodowo obrazem czy dźwiękiem. Dzięki temu diecezjalnie widzą, że nie są sami i niemalże codziennie – nie tylko w niedziele – otrzymują materiały, treści za pośrednictwem świata wirtualnego, które w świecie realnym pomagają im przetrwać ten czas niepokoju.
Wiedząc o tym, że pamięć ludzka jest ulotna, zdecydowałem się na zgromadzeniu takiego zespołu w archiwum multimedialnym. Być może w przyszłości, kiedy zapomnimy o tym trudnym czasie, dla kogoś będzie przyczynkiem do pracy z nauk historycznych bądź teologicznych.
Jaki jest krąg zainteresowań historycznych Księdza?
Obecnie moje zainteresowania oscylują wokół tematów związanych z naukami pomocniczymi historii. Mówiąc najprościej, mam na myśli głównie archiwistykę, problematykę związaną z kancelariami biskupimi w XX w. oraz sfragistykę, tj. naukę o pieczęciach. Te zainteresowania wynikają ze studiów podjętych na Uniwersytecie Papieskim Jana Pawła II w Krakowie. Nie specjalizuję się w dziedzinie historii jako takiej, lecz w dość wąskich zagadnieniach. Obecnie również – pracując w archiwum multimedialnym – jestem zmuszony „ocierać się” dość często o informatykę. Nie jest to oczywiście nic odkrywczego. Współcześnie praca archiwisty w Polsce w znacznym stopniu wiąże się z informatyzacją.
Dziękuję za rozmowę.
Zainteresowani przekazaniem jakichkolwiek materiałów do Archiwum Diecezji Siedleckiej mogą kontaktować się mailowo, pisząc na adres: archiwum.siedleckie@outlook.com.
LI