Upamiętnić tych, którzy zostawili trwały ślad
To już piąty tom słownika. Jaki jest cel wydawnictwa?
Tom pierwszy ukazał się w 2009 r. z inicjatywy śp. prof. Arkadiusza Kołodziejczyka, pod patronatem Instytutu Historii Akademii Podlaskiej (obecnie Instytut Historii UPH) w Siedlcach i Siedleckiego Towarzystwa Naukowego. W związku z przedłużającą się przerwą w wydawaniu następnego tomu wyżej wymienione placówki postanowiły, po zawarciu odpowiedniej umowy, kolejne publikacje przygotowywać już samodzielnie, utrzymując kolejną numerację tomów. W Instytucie Historii UPH utworzyliśmy redakcję w składzie: ja, Katarzyna Maksymiuk, Hanna Świeszczakowska (redaktor językowy). Komitet redakcyjny tworzą także: Jarosław Cabaj, Dariusz Magier, Rafał Roguski (sekretarz redakcji), Dorota Wereda. Kolejne tomy - drugi i trzeci - ukazały się dzięki wsparciu finansowemu władz IH i UPH. W tym miejscu pragnę serdecznie podziękować 34 autorom, którzy napisali 87 biogramów w tomie piątym, bez żadnej gratyfikacji finansowej.
Na identycznych zasadach pracuję cała redakcja. Szczególne podziękowania należy skierować do H. Świeszczakowskiej, która skrupulatnie pilnuje strony językowej biogramów.
A celem wydawania „Słownika…” jest upamiętnienie ludzi, którzy wnieśli istotny wkład w rozwój społeczno-gospodarczy, kulturalny i cywilizacyjny regionu. Druga przesłanka to popularyzacja tych ważnych postaci w społeczeństwie, zwłaszcza wśród młodzieży. Zamieszczone biogramy mogą stanowić punkt startu dla dalszych studiów nad konkretnymi nazwiskami.
Do kogo jest kierowana ta publikacja?
Można powiedzieć, że do wszystkich, ale przede wszystkim do tych, którzy interesują się dziejami regionu, rodzin bohaterów biogramów, młodego pokolenia poszukującego wzorców dla własnej działalności społecznej, kulturalnej, politycznej.
Czy istnieje jakiś klucz doboru biogramów?
Terytorialny zakres określił prof. A. Kołodziejczyk, co utrzymujemy w kolejnych tomach: dwa byłe województwa: bialskopodlaskie i siedleckie oraz wschodnie Mazowsze, czyli dzisiejsze powiaty: bialski, garwoliński, łosicki, łukowski, radzyński, siedlecki, sokołowski, mińskomazowiecki, węgrowski, wołomiński i rycki. Drugie kryterium to osiągnięcia bohatera biogramu wyróżniające go na tle całego społeczeństwa, czyli tych, którzy swoją działalnością i pracą pozostawili wyraźny i trwały ślad.
Co można powiedzieć w skrócie o ludziach, których biogramy znalazły się w piątym tomie?
Są to osoby, które odnotowały znaczące sukcesy w różnych dziedzinach życia społeczno-gospodarczego, kulturalnego, politycznego i sportowego.
Które z postaci opisanych są szczególnie warte promowania?
We wspomnianych wyżej dziedzinach można wskazać konkretne przykłady. Bodaj najbardziej znaną postacią spośród bohaterów biogramów tomu piątego jest Bogusław Kaczyński, krytyk muzyczny, dyrektor festiwali, popularyzator muzyki poważnej, opery i operetki. Do grupy reprezentującej kulturę można zaliczyć aktora Mieczysława Kalenika, odtwórcę roli Zbyszka z Bogdańca w filmie „Krzyżacy”. Duchownych reprezentują m.in. biskup Ignacy Świrski i ks. Adam Naruszewicz – historyk, a także ks. Stanisław Kamiński – filozof, metodolog, profesor Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. Ze zrozumiałych względów pragnę wyeksponować zmarłych pracowników Instytutu Historii UPH, przede wszystkim prof. Piotra Matusaka, organizatora Instytutu Historii, prof. Henryka Lulewicza, a także Floriana Jaszczuka, organizatora pracowni wydawniczej w IH. Całą uczelnię reprezentuje jej rektor Lesław Szczerba. Zapoczątkowaliśmy publikację biogramów Polaków, którzy z różnych względów znaleźli się w Rosji. Są to skromne objętościowo biogramy ze względu na utrudniony dostęp do materiałów. Na szczególną uwagę zasługują oficerowie, którzy zginęli w Katyniu: Henryk Grabowski, Mikołaj Malinowski, Władysław Malinowski i Tomasz Postolko vel Postolka.
Czy podczas prac nad piątym tomem odkrył Pan w biogramie co Pana zaskoczyło?
Trudno o zaskoczenie, ponieważ byłem redaktorem przeszło 20 tomów Słownika Biograficznego Techników Polskich, do którego napisałem wiele biogramów, i jestem autorem przeszło 50 biogramów opublikowanych w Polskim Słowniku Biograficznym.
Na koniec pragnę zwrócić uwagę na okładkę z fotografią kościoła św. Stanisława w Sarnakach. W kolejnych tomach zamierzamy zaprezentować zabytki innych miast.
Słownik można nabyć w Wydawnictwie Naukowym UPH w Siedlcach, ul. Żytnia 17/19 w Siedlcach. Szczegółowe informacje znajdują się na stronie www.wydawnictwo-naukowe.uph.edu.pl. Publikacja jest dostępna także w bibliotece UPH, ale słowników zazwyczaj nie wypożycza się, są one dostępne na miejscu w czytelni.
Przygotowujemy kolejny tom „Słownika…”, dlatego osoby zainteresowane napisaniem biogramów zapraszamy do współpracy i prosimy o kontakt pod adresem: jozef.pilatowicz@uph.edu.pl.
Dziękuję za rozmowę.
MD