Cukrzyca a wzrok
Specjalny program lekowy leczenia schorzeń siatkówki typu AMD (zwyrodnienie plamki żółtej związane z wiekiem) i DME (cukrzycowy obrzęk plamki) polega na podaniu do wnętrza gałki ocznej preparatów leczniczych. Podanie zastrzyku do ciała szklistego (tzw. iniekcja doszklistkowa) to procedura krótka i bezbolesna wykonywana w znieczuleniu miejscowym w warunkach ambulatoryjnych. Zastrzyk hamuje rozwój choroby. Na stronie Narodowego Funduszu Zdrowia można znaleźć listę ponad 180 placówek w Polsce, które leczą DME i AMD. Od tego roku bowiem wszystkie placówki medyczne mające kontrakt z NFZ na leczenie zwyrodnienia plamki żółtej związanego z wiekiem leczą także cukrzycowy obrzęk plamki żółtej.
Następstwem cukrzycy – z czego nie wszyscy zdają sobie sprawę – może być m.in. utrata wzroku. Co jest tego przyczyną?
Cukrzyca jest chorobą przewlekłą, prowadzącą często do niepełnosprawności. Następstwem jej niedostatecznego monitorowania oraz leczenia bywa szereg powikłań. Jako podstępne i złożone schorzenie cukrzyca negatywnie wpływa m.in. na nerwy, mózg, nerki, serce, kończyny, jak również wzrok. Nadmiar cukru we krwi uszkadza naczynia krwionośne. Utrata zdolności widzenia stanowi jedno z ważniejszych powikłań cukrzycy.
W myśl publikacji medycznych jedną z najczęstszych przyczyn utraty wzroku u osób chorujących na cukrzycę jest retinopatia cukrzycowa.
Prawdopodobieństwo wystąpienia retinopatii cukrzycowej (DED) wśród pacjentów, u których rozpoznano cukrzycę przed 30 rokiem życia, po dziesięciu latach trwania choroby ocenia się na 50%, zaś po 30 – nawet na 90%. Związane jest to m.in. z brakiem modyfikacji leczenia, przede wszystkim w dawkowaniu insuliny, co bywa konsekwencją niewłaściwego (w tym zbyt rzadkiego) mierzenia poziomu cukru we krwi.
Nie ma możliwości, by cukrzyca trwająca pięć lat nie działała rujnująco na siatkówkę, a to jest najważniejsza część oka! Nadmiar cukru uszkadza naczynia krwionośne, zaś powstające wylewy niszczą siatkówkę. Retinopatia cukrzycowa stanowi najczęstszą przyczynę wtórnej ślepoty na świecie w grupie wiekowej 20-65 lat. Odzyskanie utraconego widzenia jest mało prawdopodobne, dlatego tak ważna jest profilaktyka.
Czyli…? Jak – i czy w ogóle – możemy zapobiec zachorowaniu?
Cukrzycy nie można wyleczyć, jednak powikłania i związane z nimi problemy zdrowotne u większości osób mogą być znacznie ograniczone, a nawet zatrzymane, dzięki dbałości o dietę, kontroli wagi, regularnej aktywności fizycznej oraz utrzymaniu optymalnego poziomu glukozy we krwi.
Cukrzyca typu 1 jest chorobą, która pobudza system immunologiczny do niszczenia w trzustce komórek wytwarzających insulinę. Jej przyczyny nie są znane i nie sposób jej zapobiec. Cukrzyca typu 2 to schorzenie, przy którym organizm staje się oporny na normalne działanie insuliny i/lub traci zdolność do wytwarzania jej wystarczającej ilości w trzustce. Na ten typ „pracujemy” sami swoim stylem życia, otyłością, stresem itd.
Ludzie chorujący na cukrzycę, często – zwłaszcza na początku – nie wiedzą, że w ogóle ją mają. Dlatego tak ważna jest samokontrola i robienie okresowych badań. Warto wiedzieć, że w aptekach rozdawane są (za darmo) glukometry. Trzeba tylko dokupić paski. Kropelka krwi pokaże, jaki jest stan cukru w organizmie. Pamiętajmy, że prawidłowy poziom jest zawsze dwucyfrowy. Trzycyfrowy to już alarm, by jak najszybciej skontaktować się z lekarzem.
Każdy cukrzyk powinien też raz na pół roku udać się na wizytę do okulisty. Badanie dna oka i wczesne wykrycie tzw. cukrzycowego obrzęku plamki (DME) może uchronić diabetyków przed utratą widzenia.
Konsekwencją cukrzycy jest trwała utrata wzroku – to zła wiadomość. Ale jest też dobra: cukrzycowy obrzęk plamki (DME) spowodowany nagromadzeniem się płynu w centralnej części siatkówki, czyli plamce, można już leczyć?
Tak, to prawda! Specjalny program lekowy leczenia schorzeń siatkówki typu AMD (zwyrodnienie plamki żółtej związane z wiekiem) i DME (cukrzycowy obrzęk plamki) polega na podaniu do wnętrza gałki ocznej preparatów leczniczych. Podanie zastrzyku do ciała szklistego (tzw. iniekcja doszklistkowa) to procedura krótka i bezbolesna wykonywana w znieczuleniu miejscowym w warunkach ambulatoryjnych. Zastrzyk hamuje rozwój choroby.
Na stronie Narodowego Funduszu Zdrowia można znaleźć listę ponad 180 placówek w Polsce, które leczą DME i AMD. Od tego roku bowiem wszystkie placówki medyczne mające kontrakt z NFZ na leczenie zwyrodnienia plamki żółtej związanego z wiekiem leczą także cukrzycowy obrzęk plamki żółtej. Wykaz placówek można znaleźć na stronie internetowej NFZ (należy wpisać frazę: „leczenie pacjentów z chorobami siatkówki”). Informator o terminach leczenia programu lekowego AMD i DME dostępny jest również na naszej stronie: retinaamd.org.pl w zakładce „leczenie”.
O wspomniany program lekowy nasze stowarzyszenie zabiegało aż pięć lat. Decyzja o jego wdrożeniu to zarówno dla nas, jak i pacjentów wielka radość i satysfakcja.
Ale to nie jedyna dobra wiadomość, jaką z nowym rokiem chciałaby Pani przekazać naszym czytelnikom…
Od 1 stycznia br., po rocznych staraniach Retina AMD Polska, istnieje możliwość uzyskania 70% refundacji w zakupie nowoczesnego systemu ciągłego monitorowania glikemii [wskaźnik określający stężenie glukozy we krwi – przyp.] metodą skanowania dla pacjentów niewidomych oraz zagrożonych utratą wzroku z powodu retinopatii cukrzycowej. Wcześniej w Polsce z refundacji na zakup urządzenia korzystać mogły tylko dzieci do 18 roku życia z cukrzycą typu 1.
Cukrzycy powinni sprawdzać poziom cukru nawet osiem razy dziennie. W przypadku chorujących od lat konieczność ciągłego nakłuwania opuszków palców (wymaganego przy „tradycyjnym” pomiarze poziomu glukozy z użyciem glukometru) może skutkować upośledzeniem zmysłu dotyku, a tym samym utratą możliwości czytania metodą Braille’a. Z kolei brak stałego i systematycznego monitorowania poziomu cukru we krwi grozi przyjmowaniem insuliny w nieodpowiednich dawkach.
Zaletą nowoczesnego urządzenia, które od tego roku można nabyć z 30% odpłatnością, jest ciągłe monitorowanie stężenia cukru we krwi i badanie poziomu insuliny bez konieczności kłucia! Przyklejony do przedramienia sensor o kilkucentymetrowej średnicy – dzięki specjalnej aplikacji w telefonie – daje obraz zmienności glikemii w ciągu doby, zarówno po jedzeniu, jak i podczas snu. Teraz także lekarz mający dostęp do aplikacji może zdalnie dobrać pacjentowi odpowiednią dawkę leku.
Chorujący na cukrzycę i lekarze są zgodni, że systemy ciągłego monitorowania glikemii to przełomowe rozwiązanie pozwalające zrozumieć, jak codzienne aktywności, spożywane posiłki i – przede wszystkim – stosowane leki wpływają na kontrolę cukrzycy, ułatwiając chorym codzienne funkcjonowanie. Tzw. informacja zwrotna jest nieporównywalnie większa i bardziej satysfakcjonująca niż uzyskana na skutek pomiaru glukometrem.
Dziękuję za rozmowę.
Retina AMD Polska działa od 1998 r. Stowarzyszenie zrzesza osoby chore na zwyrodnienie barwnikowe siatkówki, AMD, zespół Stargardta i inne schorzenia siatkówki o podłożu genetycznym, a także ich krewnych i bliskich.
Osoby zainteresowane poruszoną w wywiadzie problematyką, chcące zasięgnąć fachowej opinii w kwestii chorób oczu, dostępności do leczenia itp., szczegółowe informacje – w tym dane kontaktowe – znajdą na stronie retinaamd.org.pl. Można kontaktować się także za pośrednictwem naszej redakcji.
System do ciągłego pomiaru glikemii metodą skanowania (isCGM) – FreeStyle Libre – umożliwia pacjentowi uzyskanie informacji o stężeniu glukozy i zmienności glikemii w ciągu doby. Sensor przyklejany do skóry ramienia na 14 dni gromadzi co minutę informacje dotyczące poziomu glukozy w płynie śródtkankowym, a dane mogą być sczytane z niego za pomocą czytnika lub smartfona z odpowiednią aplikacją, która głosowo informuje także o poziomie glikemii.
AW