Będzie nowe miasto?
Zamiar przywrócenia miejscowości Janów Podlaski statusu miasta związany jest z przypadającą w 2025 r. 560 rocznicą ulokowania we wsi Porchów praw miejskich chełmińskich oraz przyjęcia od imienia ówczesnego biskupa łuckiego Jana Łosowicza nazwy Janów.
Miejscowość utraciła prawa miejskie na mocy ukazu carskiego 1 stycznia 1870 r. – po ponad 405 latach – w wyniku rosyjskich represji będących konsekwencją aktywnego udziału mieszkańców w powstaniu styczniowym. Trzeba było czekać aż do odzyskania przez Polskę niepodległości w 1918 r., aby formalnie administracja polska uznała w 1919 r. Janów Podlaski za miasto. W 1944 r. hitlerowscy okupanci ponownie odebrali prawa miejskie, których miejscowość już nie odzyskała.
Spełnia wymogi
„Decyzja o wszczęciu procedury przywrócenia praw miejskich będzie swoistym hołdem oddanym naszym przodkom i przywróceniem stanu prawnego mieszkańcom miasta i gminy Janów Podlaski. W oparciu o zapisy ustawy o samorządzie gminnym nadanie miejscowości statusu miasta dokonywane jest w sposób uwzględniający infrastrukturę społeczną i techniczną oraz układ urbanistyczny i charakter zabudowy, a więc za utworzeniem miasta przemawiają przesłanki, które wskazują, że miasto tworzone jest na terenie zurbanizowanym, o przewadze ludności nierolniczej, posiadającym odpowiedni potencjał gospodarczy i odpowiednio ukształtowaną infrastrukturę w zakresie urządzeń komunalnych i komunikacyjnych, a także spełniającego funkcję lokalnego ośrodka oświaty, kultury i handlu. Janów Podlaski spełnia również wymóg demograficzny, który stanowi, iż o prawa miejskie mogą wnioskować miejscowości z co najmniej dwoma tysiącami mieszkańców. Janów Podlaski na koniec 2024 r. według ewidencji ludności miał 2529 mieszkańców” – czytamy w uzasadnieniu uchwały rady gminy podjętej 21 lutego.
Większy prestiż i pieniądze
Władze wskazują, że po otrzymaniu statusu miasta miejscowość może zyskać m.in.: większy prestiż, atrakcyjność w oczach młodych ludzi, którzy chcieliby się tu osiedlać, większą dostępność do środków pomocowych Unii Europejskiej – oprócz programów dla wsi możliwe będzie aplikowanie o środki dla miast, szansę na przyciągnięcie inwestorów, poprawa na rynku pracy. Jednocześnie podkreślają, że w związku z ewentualną zmianą statusu mieszkańcy nie poniosą żadnych wydatków. Nie będą musieli wymieniać dowodów osobistych czy innych dokumentów. Nie wzrosną też lokalne opłaty, np. podatek od nieruchomości. Bez zmian pozostaną dodatki dla nauczycieli, dopłaty rolnicze, a także kod pocztowy miejscowości.
Jedyne koszty, jaki poniesie samorząd, to zmiana szyldów i pieczątek w urzędzie gminy, a także podziałów działek związanych z dostosowaniem granic obrębów ewidencyjnych do granic miasta.
Zadecydują mieszkańcy
Radni podjęli również uchwałę o przeprowadzeniu konsultacji społecznych, które zaplanowano na marzec. Mieszkańcy odpowiedzą na pytanie treści: „Czy jest Pani/Pan za nadaniem miejscowości Janów Podlaski statusu miasta?”. Wypełnioną ankietę można złożyć w urzędzie miasta, u sołtysów bądź wysłać w formie elektronicznego skanu na adres: ug@janowpodlaski.pl.
Ponadto 14 marca, o 18.00, w Gminnym Ośrodku Kultury w Janowie Podlaskim spotkanie, podczas którego zostaną podane wszelkie szczegóły dotyczące zmiany statusu. Wyniki konsultacji zostaną podane do 31 marca. Ewentualne przywrócenie praw miejskich będzie możliwe od 1 stycznia 2026 r.
– Przede wszystkim postawimy na szeroko zakrojoną kampanię informacyjną, której celem będzie wyjaśnienie mieszkańcom, co się zmieni po uzyskaniu praw miejskich. To plus informacja zwrotna w postaci ankiet dadzą nam pełen pogląd na sytuację i opinię mieszkańców, czy rzeczywiście warto stać się miastem – podkreślił wójt gminy Janów Podlaski Karol Michałowski. Jak zaznaczył, zmiana ta nie pociągnie za sobą konsekwencji w postaci podwyżki stawek lokalnych opłat, czego najbardziej obawiają się mieszkańcy. – Przypominam, że to rada gminy raz do roku uchwala budżet i podejmuje decyzję o tym, jakiej wysokości będą podatki, ale nie jest to związane z tym, czy Janów jest osadą, czy miastem – dodał.
DY