Bezpieczeństwo i zdrowie
Przygotowania do wizyty trwały już jednak od kilku miesięcy, a do najważniejszych wyzwań stojących przed organizatorami papieskiej pielgrzymki należało zapewnienie bezpieczeństwa uczestnikom tego wydarzenia. Diecezja, jako współorganizator, była odpowiedzialna za stan porządku w trakcie spotkania z papieżem. Dbanie o bezpieczeństwo zbiorowe i indywidualne, informowanie policji o wszelkich zagrożeniach było zadaniem kościelnej służby porządkowej, bezpośrednio odpowiedzialnej za stan porządku w wewnętrznych pierścieniach zabezpieczenia.
W skład komisji ds. kościelnych służb porządkowych weszli m.in. ks. Stanisław Wojteczuk – przewodniczący, Andrzej Silny – wiceprezydent Siedlec, reprezentanci miejscowej i wojewódzkiej policji, w tym podinsp. Ryszard Zegardło – szef Komendy Miejskiej Policji w Siedlcach, kpt. Andrzej Zabijak z Komendy Miejskiej Państwowej Straży Pożarnej, Janusz Ginter – komendant Straży Miejskiej, Adam Dołęga – ze starostwa powiatowego w Siedlcach oraz przedstawiciele dekanatów diecezji siedleckiej. Na pierwszym posiedzeniu komisji – 8 lutego 1999 r. – został powołany sztab z siedzibą w parafii Bożego Ciała w Siedlcach oraz podkomisje odpowiedzialne za realizację zadań. Ustanowiono ich sześć: ds. placu celebry – odpowiedzialny ks. Andrzej Głosek, ds. zabezpieczenia trasy przejazdu, dróg dojścia i parkingów – ks. Roman Sawczuk, ds. lądowiska – ks. Zbigniew Karwowski, ds. aprowizacji – ks. Andrzej Biernat, ds. informacji, oznakowania tras i parkingów – Andrzej Silny, o. Piotr Sadownik, ds. informatyki i oznakowania kościelnej służby porządkowej – ks. Zbigniew Karwowski.
Wielu chętnych
Komisja rozpoczęła pracę już w październiku 1998 r., a pierwszym jej działaniem był nabór chętnych do służby w KSP przeprowadzony poprzez parafie. Zgłosiło się prawie 8 tys. osób. Komenda Wojewódzka Policji przeprowadziła konieczną weryfikację kandydatów. 572 osoby zostały wyłączone ze służby, zadecydował o tym m.in. brak kompletu danych, co uniemożliwiło pełną identyfikację. Następny etap działań dotyczył wypracowania scenariusza współdziałania z policją. Na spotkaniu komitetu organizacyjnego z przedstawicielami policji 30 września 1998 r. w Komendzie Głównej Policji przedstawiono główne wymogi stawiane przed organizatorami. Diecezjalny komitet wizyty apostolskiej przyjął następujące zasady postępowania: przekazywanie policji informacji o liczbie osób (grupach) zamierzających uczestniczyć w spotkaniu, środkach komunikacji, którymi zamierzają przybyć do Siedlec, informowanie uczestników o zakazie zabierania ze sobą do sektorów bagaży i większych toreb oraz pomoc w kontrolowaniu pielgrzymów na rękawach wpustowych, obowiązek zorganizowania pielgrzymów w grupy z przydzielonym przez stronę kościelną opiekunem. KSP ponosiła równorzędną odpowiedzialność za utrzymanie ładu i spokoju wśród uczestników uroczystości w wyznaczonych strefach oraz filtrację i kontrolę legalności wstępu osób na uroczystość w tzw. rękawach wpustowych, na strefie zewnętrznej na trasie przejazdu papieża. Organizatorzy zabiegali, aby wierni dojeżdżali środkami komunikacji masowej lub w zorganizowanych grupach autokarami, z uwagi na niewiele miejsc parkingowych.
Odprawy i szkolenia
Generalną przesłanką uzasadniającą organizację KSP było przyjęcie zasady, że podczas całej wizyty Ojca Świętego funkcjonuje jedna służba porządkowa, składająca się m.in. z członków KSP i funkcjonariuszy policji. Członkiem KSP mogła zostać każda osoba w wieku powyżej 18 lat, czynnie uczestnicząca w życiu wspólnoty parafialnej, ciesząca się nienaganną opinią. Przy ustalaniu liczebności KSP przyjęto przelicznik: 1 członek KSP na 100-300 wiernych. Członkowie KSP byli zobowiązani do uczestnictwa w organizowanych odprawach i szkoleniach. Każdy został poinstruowany przez przedstawicieli Komendy Wojewódzkiej Policji o obowiązujących zasadach zachowania podczas ochrony porządku publicznego. Poza tym członkowie KSP zostali wyposażeni w specjalne imienne karty rozpoznawcze i oznaczenia odmienne dla każdego miejsca pobytu Ojca Świętego.
W czasie wykonywania obowiązków KSP ściśle współpracowała z funkcjonariuszami policji na podstawie planu obejmującego pięć głównych podoperacji. Podoperacja „Lotnisko” – główne zadania to służba na placu celebry – łącznie 4304 osoby. Podoperacja „Trasa” – główne zadania to służba przy trasie głównej i trasie zapasowej, przy dojściu do placu celebry, a także na parkingach i przy objazdach – łącznie 1820 osób. Podoperacja „Kuria” – główne zadania to służba przy kurii – 20 osób. Podoperacja „Dworzec”- główne zadania to służba na dworcu kolejowym, a także przy drogach odchodzących od dworca (40 osób) oraz oddzielna operacja – akcja policyjna „Perła ’99”. Wszyscy członkowie KSP podzieleni zostali na 20-osobowe grupy, na czele każdej z nich stał drużynowy lub jego zastępca. Podczas akcji wszyscy porządkowi działali w związkach, a więc w swoich drużynach. Oznakowanie porządkowego stanowiła furażerka koloru żółtego, na której umieszczone zostały dwa emblematy: logo wizyty apostolskiej oraz symbol przedstawiający Męczenników Podlaskich, dodatkowo każdy z porządkowych posiadał identyfikator ze zdjęciem.
Biała służba
18 stycznia 1999 r. wyłoniono komisję ds. służby zdrowia w składzie: ks. Jan Pieńkosz – przewodniczący, ks. Marian Daniluk, Dorota Gałczyńska-Zych (dyrektor Samodzielnego Szpitala Wojewódzkiego w Siedlcach), Władysław Paćkowski (zastępca przewodniczącego rady miasta Siedlce), Krystyn Pulikowski (dyrektor ZOZ w Siedlcach) i harcmistrz Dariusz Kępiński (komendant Chorągwi Siedleckiej Związku Harcerstwa Polskiego). Głównym zadaniem tej komisji było – w porozumieniu z komitetem powołanym przy Ministerstwie Zdrowia i Opieki Społecznej – włączenie się w przygotowania zabezpieczenia medycznego, sanitarnego, epidemiologicznego i farmaceutycznego wizyty papieża. Wszystkie podjęte działania miały na celu stworzenie sprawnie działającej sieci opieki medycznej przy wsparciu tzw. białej służby sprawowanej przez harcerzy.
Według podjętego przez komisję planu działań w czasie wizyty papieskiej czynne były dwa szpitale. Główne zabezpieczenie dla wiernych stanowił szpital wojewódzki przy ul. Poniatowskiego ze wszystkimi oddziałami oraz częściowo szpital miejski przy ul. Starowiejskiej. Poza tym czynne były przychodnie, a szczególny nacisk położono na przygotowanie klinik i ośrodków zdrowia mieszczących się na drodze pielgrzymów, przy ulicach Kilińskiego (Kolejowa), Formińskiego, Floriańskiej, Sienkiewicza, Młynarskiej, Chrobrego, Warszawskiej. Istniała też możliwość skorzystania z pomocy doraźnej w pogotowiu przy ul. Świrskiego. Jeśli chodzi o plac celebry, strefę „0”, czyli lądowisko, ołtarz i sektor „0” zabezpieczał Mazowiecki Zespół Sanitarno – Medyczny. Z Warszawy sprowadzono trzy karetki reanimacyjne, które towarzyszyły cały czas kolumnie papieskiej. Pozostałe sektory zabezpieczała siedlecka służba zdrowia. W każdym sektorze utworzono punkt medyczny z obsadą składającą się z pielęgniarki, ratownika medycznego i przynajmniej czterech harcerzy z noszami. Każdy sektor został tak zaprojektowany, by mogły do niego szybko dotrzeć karetki zaparkowane na ul. Północnej (było ich dziewięć, w tym dwie reanimacyjne). Na całym placu było ponad 120 pielęgniarek, 11 lekarzy i ok. tysiąca harcerzy gotowych do pomocy. Każdy punkt pomocy medycznej oznaczony został chorągiewką, która była widoczna nawet z większej odległości.
Harcerze z „białej służby” szczególnie użyteczni byli przy roznoszeniu wody i pomocy osobom starszym oraz niepełnosprawnym. Przy współpracy z ks. Jarosławem Grzelakiem zdołano skoordynować działania w zakresie ułatwienia osobom z niepełnosprawnościami uczestnictwa w uroczystościach na błoniach siedleckich. Przewidziano dla nich i ich opiekunów osobny sektor, a także specjalny parking dla autobusów i busów dowożących niepełnosprawnych na plac celebry. Niepełnosprawni z terenu Siedlec mogli skorzystać ze wsparcia harcerzy, którzy zaoferowali pomoc w przywiezieniu chętnych na plac celebry i odwiezieniu później pod wskazany adres.
GRZEGORZ WELIK
Wykorzystano artykuł Anny Jaworek „Wizyta Apostolska Jana Pawła II w Siedlcach”, zamieszczony w czasopiśmie naukowym „Prace Archiwalno-Konserwatorskie”, zesz. 16, 2008 r.