Dla mnie Chrystusowe przykazanie miłości nieprzyjaciół nie jest jakąś piękną utopią, lecz czymś w najwyższym stopniu realnym i życiowym - zapisał ks. Władysław Bukowiński (1904-1974), niestrudzony duszpasterz katolików w Kazachstanie, który swoje życie oparł na zaufaniu Opatrzności Bożej.

Z pełną świadomością poświęcił się niesieniu Chrystusa do ludzi, którym ideologia komunistyczna zabroniła wyznawania wiary. Trzykrotnie karany był więzieniem - w sowieckich łagrach spędził prawie 14 lat.

W roku 1867 władze rosyjskie wydały przepis, że na postawienie przydrożnej figury czy krzyża trzeba uzyskać specjalne pozwolenie. W praktyce nie było to łatwe, żądano bowiem, aby napis na krzyżu był w języku rosyjskim. Na dawnych krzyżach starano się zacierać napisy patriotyczne, np.: ku czci powstańców 1863 r.

Zarządzeniem papieża Leona XIII cały świat chrześcijański obchodził na przełomie roku 1900/1901 Jubileusz Roku Świętego (wyznaczany przez kościół co 25 lat) w celu dostąpienia specjalnego odpustu. Południowe Podlasie zaakcentowało swój wkład w jubileusz dużą liczbą postawionych krzyży.

W przeddzień 98 rocznicy odzyskania niepodległości przez Polskę na budynku siedziby Archiwum Państwowego w Siedlcach odsłonięto tablicę upamiętniającą żołnierzy 13 pułku huzarów Księstwa Warszawskiego i sztabu 9 dywizji ułanów Królestwa Polskiego. Otwarto również wystawę pt. Ułany i huzary. Wojsko Polskie w departamencie siedleckim i województwie podlaskim.

Datę wydarzenia wybrano nieprzypadkowo. 200 lat temu w Królestwie Polskim utworzono województwo podlaskie z siedzibą w Siedlcach. Miasto stało się ważnym ośrodkiem, o czym świadczy m.in. fakt, że w latach 1809-1812 stacjonował tu sztab 13 pułku huzarów, a w latach 1816-1824 - sztab dywizji ułanów.

Mimo sfałszowania wyników spis z 1897 r. udowodnił władzom rosyjskim, że sprawa unicka istnieje i jest poważnym problemem. Teraz decydenci chwytają się różnych sposobów, aby ten problem ukryć i przynajmniej osłabić jego znaczenie, ale przy tym - nie uszczuplić prerogatyw w cerkwi prawosławnej.

Wymyślono więc tzw. Nową regulację prawną lansowaną przez świątobliwy Synod Petersburski. 2 lipca 1898 r. przepisy tego Synodu zatwierdził car Mikołaj II. Chodziło głównie o zasady rozpatrywania przynależności religijnej.

Do 4 grudnia w Muzeum Ziemiaństwa w Dąbrowie (gm. Przesmyki) można obejrzeć wystawę unaoczniającą, jak ubierała się i troszczyła o swoją urodę polska ziemianka przełomu XIX i XX w.

Otwarcie wystawy miało miejsce 23 września, a okazją była dwudniowa sesja zatytułowana: Życie codzienne ziemiaństwa polskiego w XIX i XX wieku organizowana przez Muzeum Regionalne w Siedlcach, którego oddziałem jest Muzeum Ziemiaństwa w Dąbrowie.

Mimo wysiłków unitów spis powszechny 1897 r. został sfałszowany. Oficjalnie podano, że na południowym Podlasiu, w guberni siedleckiej mieszka 138 tys. prawosławnych, a opornych jest tylko 153. Po zakończeniu spisu władze pociągnęły aktywnych unitów do odpowiedzialności.

W czerwcu 1897 r. wtrącono do więzienia w Białej Podlaskiej 18 włościan. Jednego z nich Jana Rumowskiego podejrzewanego o agitację antyspisową trzymano w lochu o chlebie i wodzie. Szczególnie znęcano się nad unitami z gminy Bohukały. W sumie aresztowano tam 83 osoby, które oskarżono o bunt przeciwko wójtowi Sterniczukowi.

W 1918 r. Polska po 123 latach niewoli odzyskała niepodległość. Był to proces stopniowy, który wieńczał wysiłek wielu pokoleń. Dzień 11 listopada, w którym Niemcy we francuskim Compiègne podpisali rozejm kończący I wojnę światową i pieczętujący ich klęskę, stanowi ważną cezurę w naszej historii. Tego dnia Rada Regencyjna przekazała Józefowi Piłsudskiego władzę wojskową. Zaledwie dzień wcześniej komendant powrócił do Warszawy z więzienia w Magdeburgu.

Wielka wojna, jak ją nazywali współcześni, przyniosła klęskę trzem państwom zaborczym - Rosji, Austrii i Niemcom. O wojnę powszechną za wolność ludów modlił się już Adam Mickiewicz.

W roku 1897 odbył się pierwszy jednodniowy powszechny spis ludności w Cesarstwie Rosyjskim. We wschodniej części guberni siedleckiej przybrał on dramatyczne rozmiary.

Główna Komisja Spisowa poleciła poufnie gubernatorowi siedleckiemu, aby rachmistrze sporządzający spis wcale nie pytali byłych unitów o wyznanie i język. Dane o nich winni byli spisywać na kartach spisowych zgodnie ze wskazówkami pełniącego obowiązki generał gubernatora warszawskiego Aleksandra Imeretyńskiego na zasadzie zeznań osób urzędu gminnego i wiejskiego (sołtysów).

Ks. Leopold Mosak miał dar łatwego nawiązywania kontaktu z drugim człowiekiem. Potrafił wspierać i pocieszać w nieszczęściu, ale także przyjść na wesele nowożeńców, którym wcześniej udzielił ślubu. Zawsze był blisko swoich parafian i ich spraw, zarówno w trudnych, nawet dramatycznych, jak i w radosnych chwilach. Takiego go pamiętamy - my, jego parafianie.

Kiedy 71 lat temu biskup siedlecki erygował parafię Najświętszej Maryi Panny Wspomożycielki Wiernych w Borkach (dekanat radzyński), pojawił się problem świątyni: byli wierni, ustanowiona parafia, grunty przekazane Kościołowi przez Zygmunta Jadźwińskiego, a nie było gdzie sprawować Eucharystii. Pierwszy borkowski proboszcz ks. Jan Socha przysposobił do tego celu starą, drewnianą stajnię podworską.

Na wiosnę 1895 r. w mająteczku Grabowa (pow. bialski) należącego do drobnego szlachcica wywodzącego się z Tucznej - Zenobiusza Borkowskiego odbył się tajny zjazd szanowanych gospodarzy rolników z guberni siedleckiej.

Zaproszonych gości reprezentował Aleksander Zawadzki posługujący się pseudonimem Ojciec Prokop, działacz nielegalnego Stronnictwa Demokratyczno-Narodowego. Posiadał on kontakty z ludźmi skupionymi wokół czasopism Zorza i Gazeta Świąteczna, z których prenumeratorów tworzył sieć przyszłych działaczy. Zebranych powitał ojciec Zenobiusza Stanisław Borkowski, były powstaniec 1863 r.