Co to jest psychoza?
Objawy mogą występować w różnym połączeniu i nasileniu, ale zawsze zaburzają codzienne funkcjonowanie osoby.
Do objawów wytwórczych należą: urojenia (sądy pochodzenia chorobowego niezgodne z rzeczywistością, które nie mijają bez leczenia farmakologicznego np. poczucie spisku przeciwko sobie) i omamy (wrażenia pochodzące z różnych zmysłów, powstające bez żadnego bodźca np. widzenie postaci, których nikt nie widzi).
Do objawów ubytkowych należą m.in. utrata zainteresowań, które przed chorobą sprawiały przyjemność, poczucie małej wartości, nieprzydatność, trudności w przeżywaniu swoich emocji, w wyrażaniu ich, odczytywaniu u innych osób, przeżywanie uczuć przeciwstawnych bez poczucia ich sprzeczności, obojętność na świat, odcinanie się od realnego świata, zaabsorbowanie sprawami wewnętrznymi, które stają się ważniejsze niż rzeczywistość, zmniejszenie motywacji i energii do działania, problemy z czynnościami dnia codziennego np. higieną osobistą, niechęć do rozmowy, tzw. ubóstwo mowy.
Do objawów dezorganizacji psychicznej należą dziwne, niedostosowane zachowania w postaci np. gestów, kłopoty z jasnym myśleniem – rozkojarzenie, zaburzenia pamięci, trudności w koncentracji uwagi. Poza tym dochodzą stany lękowe, wahania nastroju, niepokój, wrogość, agresja, zaburzenia snu i apetytu…
Leczenie psychoz obejmuje indywidualnie dobraną farmakoterapię, czyli przyjmowanie leków zapisanych przez lekarza psychiatrę ściśle wg jego zaleceń, psychoterapię – prowadzoną równolegle (indywidualna i/lub grupowa zależnie od potrzeb chorego), psychoedukację nastawioną na posiadanie wiedzy o chorobie, jej leczeniu, rozpoznawaniu objawów ewentualnego nawrotu po to, aby aktywnie uczestniczyć w procesie zdrowienia (psychoedukacja konieczna jest również dla rodzin pacjentów), udział w zajęciach klubów pacjenta, środowiskowych domach samopomocy, grupach wsparcia, warsztatach terapii zajęciowej…
Leczenie psychoz odbywa się w poradniach zdrowia psychicznego. Może się ono tam rozpocząć i być kontynuowane. Pacjent może też trafić do poradni po leczeniu szpitalnym. Częstość wizyt u lekarza zależna jest od stanu zdrowia chorego – im jest ono lepsze, tym spotkania mogą być rzadsze. W poradni chory ma możliwość spotkania z psychologiem, który wspiera w trudnych chwilach, prowadzi psychoedukację… Gdy choroba zaostrza się, pacjent kierowany jest na oddział szpitalny.
Sam przebieg choroby jest bardzo różny. Można powiedzieć, że każdy pacjent choruje inaczej. Wczesne rozpoznanie choroby i wdrożenie leczenia jest ważne, gdyż, jak to zwykle bywa, pozwala na szybsze ustąpienie objawów oraz zmniejsza ryzyko nawrotu.
Psychoza jest chorobą nawracającą, która w okresach zaostrzenia zaburza funkcjonowanie chorego. Nie wolno przerywać leczenia samowolnie. Jeśli pacjent ma poczucie, że jest już całkiem zdrowy lub gdy występują niepożądane skutki uboczne farmakoterapii, należy skonsultować się z lekarzem. Razem zawsze łatwiej znaleźć odpowiednie rozwiązanie.
Pamiętajmy, zaburzenia psychiczne mogą być skutecznie leczone, a dotknięte nimi osoby cieszyć się pełnią życia.Wsparcie bliskich, akceptacja społeczna, szansa na zatrudnienie pomagają pokonać przeciwności.
Marta Kozaczuk