Czy masz zdolne dziecko?

Każdy rodzic pragnie, by jego pociecha wykazywała szczególne uzdolnienia. Jednak aż ponad połowa utalentowanych dzieci nie jest uważana za zdolne przez rodziców i nauczycieli. Dzieje się tak dlatego, że coraz częściej wybitni uczniowie uczą się poniżej swoich możliwości.

Niejednokrotnie zdarza się, że przeciętnie zdolne, lecz pracowite dziecko, które bardzo pragnie sukcesu i chce zadowolić rodzica, bywa błędnie rozpoznane jako uczeń szczególnie uzdolniony. Jednocześnie bardzo łatwo jest przegapić potencjał wybitnie utalentowanego dziecka, które dezorganizuje pracę grupy, nie lubi konwencjonalnych zadań, a ćwiczenia wykonuje przy jak najmniejszym nakładzie sił.

Im szybciej rozpoznamy dziecko, które jest zdolne, ale nie wykorzystuje w pełni swoich możliwości, tym większą mamy szansę na skuteczną interwencję i zmotywowanie go do nauki.

Wśród charakterystycznych cech dzieci zdolnych, jednak uczących się poniżej swoich możliwości najczęściej wymienia się:

– sprawne posługiwanie się mową, szybkie myślenie, zdolność rozwijania pomysłów innych osób i wykorzystywania w różnych sytuacjach przyswojonych informacji;

– oznaki znudzenia, ospałości i braku zainteresowania, chęć jak najszybszego zakończenia zajęć, w sytuacji gdy są one mało dynamiczne;

– niespokojne zachowanie i kłopoty z koncentracją;

– zdolność manipulacji;

– zdolność zadawania trudnych, czasem wręcz prowokacyjnych pytań;

– większa biegłość w nawiązywaniu kontaktów z osobami dorosłymi i starszymi kolegami niż z rówieśnikami;

– brak zorganizowania podczas prac domowych czy innych zadań, jak również nieumiejętność zarządzania czasem;

– umiejętność ucieczki do własnego świata, co może przejawiać się dłuższymi okresami bezczynności i brakiem skupienia;

– zmaganie się z niechęcią ze strony rówieśników, co bywa poniekąd efektem tego, iż zdolne dziecko potrafi ranić słowami czy komentować otwarcie czyjeś słabości;

– skłonność do wybuchów gniewu i wahań nastroju.

Zdolne dzieci uczące się poniżej swoich możliwości potrzebują bezpośredniego wsparcia i interwencji w zakresie rozwoju emocjonalnego i społecznego, m.in. poprzez motywację i wyzwania.

Dziecko stanie się aktywniejsze i łatwiej będzie przyswajać wiedzę, gdy:

– ma poczucie sensu tego, co robi;

– uwzględnia się jego potrzeby i zainteresowania, co sprawia, że zadania, jakie się przed nim stawia, uznaje za własne;

– ma poczucie bezpieczeństwa, świadomość prawa do błędu oraz tego, że ma z kim porozmawiać o swoich działaniach;

– działaniom towarzyszą odczucia i emocje;

– bierze udział w planowaniu i podejmowaniu decyzji;

– odczuwa satysfakcję;

– ma poczucie własnej wartości;

– dostrzega się wkład jego pracy, a nie tylko efekt;

– ma możliwość realizacji własnych pomysłów.

Zachęcam do obserwowania swoich dzieci. Pamiętajmy, iż nie każde niekonwencjonalne czy niegrzeczne zachowanie bądź brak dobrych ocen wynikają z braku talentu! Być może dziecko jest uzdolnione w bardzo wąskiej dziedzinie, która niekoniecznie bywa wykorzystywana w szkole, ale w przyszłości może stać się ogromną pasją czy wręcz sposobem na życie? I dlatego tak ważna jest współpraca ze szkołą oraz prawidłowe rozpoznanie przyczyn specyficznych zachowań dziecka na lekcjach.

Mariola Kalinowska – trener efektywnej nauki, pedagog z Akademii Nauki w Siedlcach