Demencji można zapobiec
- Demencji można zapobiec - podkreśla Beata Mońka, dietetyk. Zanim poda argumenty na poparcie tezy, skupia się na definicji. - Demencja to zespół objawów neurologicznych, które wpływają na funkcje poznawcze, takie jak: pamięć, myślenie, orientacja, rozumowanie oraz zdolność do wykonywania codziennych czynności. Jest to stan, który powoduje utratę umiejętności samodzielnego funkcjonowania, a jego nasilenie może znacznie wpływać na jakość życia pacjenta i jego bliskich.
Demencja odbiera pamięć i zaburza prawidłowe funkcjonowanie – uściśla.
Mówiąc o przyczynach demencji, potwierdza, iż mogą być one różnorodne, najczęściej jednak związane są z uszkodzeniem komórek nerwowych w mózgu. – Istnieje ponad 100 różnych form i rodzajów demencji – wyjaśnia, wskazując jako najczęściej występującą chorobę Alzheimera. – Charakteryzuje się ona akumulacją w mózgu białek o nieprawidłowej strukturze. To gromadzenie się patologicznych białek prowadzi do uszkodzenia komórek nerwowych – tłumaczy z zaznaczeniem, iż choroba Alzheimera obejmuje 50-60% wszystkich przypadków demencji.
Dla zdrowia mózgu
W ostatnich latach – jak zauważa B. Mońka – zwraca się coraz większą uwagę na rolę stylu życia, w tym diety, w profilaktyce i leczeniu demencji. – Demencji łatwiej zapobiec niż ją leczyć – przypomina, dodając, iż istnieje wiele strategii mających na celu zapobieganie bądź opóźnianie postępu choroby, poprawę jakości życia pacjenta i wydłużenie etapu bezobjawowego lub skąpoobjawowego. – Badania mózgu dowodzą, że ryzyko rozwoju demencji lub innych chorób neurodegeneracyjnych można zminimalizować, a dodatkowo niezależnie od wieku można zwiększać efektywność myślenia oraz poprawiać pamięć – stwierdza.
– Mózg jest zdolny do tworzenia nowych komórek nerwowych oraz połączeń między nimi, tzw. synaps. Oznacza to, po prostu, tworzenie nowej pamięci – wyjaśnia dietetyczka. – Prawidłowy przebieg tego procesu, tzw. neuroplastyczność mózgu, wymaga obecności czynnika pochodzenia mózgowego (BDNF), który pełni ważną rolę w prawidłowym funkcjonowaniu układu nerwowego. BDNF reguluje wzrost i przeżycie komórek nerwowych, uczestniczy w procesach związanych z pamięcią i uczeniem się. Im więcej BDNF, tym więcej nowych komórek nerwowych i silniejsze połączenia między nimi, a tym samym lepsza pamięć i sprawniejsze myślenie – podsumowuje.
Jako jeden z najlepszych sposobów zwiększenia produkcji BDNF wskazuje aktywność fizyczną. – Badania wykazały, iż ma ona istotny wpływ na wzrost komórek nerwowych w mózgu. Dzięki ćwiczeniom z wiekiem mózg może się powiększać – mówi.
Wśród sposobów pomagających w utrzymaniu sprawnego umysłu B. Mońka wymienia także m.in. regularne wyzwania intelektualne, takie jak rozwiązywanie krzyżówek, czytanie, nabywanie nowych umiejętności, np. tańca, języka obcego czy haftowania. – W połączeniu z budowaniem zdrowych relacji społecznych pomagają one w utrzymaniu dobrego samopoczucia psychicznego i emocjonalnego, co wpływa na jakość życia – puentuje.
Czy wiem, co jem?
Zapytana, czy to, co jemy, przyczynia się do rozwoju demencji, dietetyczka nie ma wątpliwości: – Odżywianie odgrywa zasadniczą rolę w rozwoju naszego mózgu. Mózg potrzebuje składników odżywczych do prawidłowego funkcjonowania. Niedobory ich czy nadmiary niekorzystnie wpływają na jego działanie. Mózg jest wrażliwy na sposób żywienia.
W przypadku demencji – jak tłumaczy – odnotowuje się najczęściej niedobory takich składników odżywczych, jak np. nienasycone kwasy tłuszczowe. – Oliwa z oliwek i oleje roślinne tłoczone na zimno, jak olej lniany, dostarczają nienasyconych kwasów tłuszczowych, które wspierają zdrowie mózgu. Kwas omega 3, którego bogatym źródłem jest olej lniany, jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania mózgu – podkreśla.
Przed zmianami degeneracyjnymi mózg chronią także przeciwutleniacze (antyoksydanty), jak witaminy A, C i E oraz beta-karoten. – Bogate w przeciwutleniacze są warzywa i owoce, zwłaszcza te o intensywnym kolorze, np. ciemnozielone warzywa liściaste, ciemnofioletowe jagody i borówki czy ciemnoczerwone buraki – zaznacza B. Mońka.
Ważne dla zdrowia układu nerwowego są również witaminy z grupy B, w tym B6 i B12, witamina D oraz kwas foliowy. Znajdują się one w warzywach liściastych, orzechach, nasionach i jajach. – Mało kto wie, że zielony glon chlorella zawiera bardzo dobrze przyswajalną witaminę B12 – zdradza.
W kontekście witaminy D dopowiada, iż niski jej poziom wiąże się ze wzrostem ryzyka demencji, w tym choroby Alzheimera. – Niedobór witaminy D prowadzi do wzrostu odkładania się w mózgu β-amyloidu, co przyczynia się do zmian degeneracyjnych w mózgu – mówi, wskazując jako najlepsze jej źródło ekspozycję na słońce.
Minerałem istotnym dla zdrowia mózgu jest też cynk. Jak wspomina, wzmacnia on sprawność intelektualną i zapobiega demencji starczej. – Źródłem cynku są warzywa zielonolistne, np. zielona pietruszka, orzechy i nasiona słonecznika czy pestki dyni – uściśla.
Demencja a cukrzyca
Nie brakuje opinii, iż osoby z cukrzycą częściej mają upośledzone funkcje poznawcze i są bardziej narażone na demencję niż osoby zdrowe metabolicznie. – Demencja jest związana z nieprawidłową gospodarką węglowodanową. Większość z nas słyszała o cukrzycy typu 1 i 2, ale o cukrzycy typu 3 – niekoniecznie. Tymczasem badania wskazują, że w przypadku wysokiego poziomu cukru we krwi wzrasta ryzyko choroby Alzheimera. Dlatego coraz częściej choroba ta nazywana jest cukrzycą 3 typu – wyjaśnia B. Mońka.
– Istotny wpływ na sprawne funkcjonowanie mózgu ma zatem zarówno to, co jemy (żywienie bogate w warzywa, w tym zielonolistne, z udziałem roślinnych tłuszczów zawierających np. olej lniany będący bogatym źródłem omega 3, z niewielkim dodatkiem orzechów czy nasion zawierających minerały), jak też regularna aktywność fizyczna oraz prawidłowy sposób oddychania (oczywiście przez nos), ilość czasu spędzanego na świeżym powietrzu, to, czy radzimy sobie ze stresem i wysypiamy się. Dla zdrowia, w tym zdrowia mózgu, bardzo ważne jest również unikanie palenia tytoniu, także biernego, oraz spożycia alkoholu – przypomina.
Korzystny wpływ na funkcje poznawcze mają ćwiczenia aerobowe, takie jak chód, pływanie czy jazda na rowerze. – Zwiększają one przepływ krwi do mózgu, co wspomaga dostarczanie tlenu i składników odżywczych niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania komórek nerwowych. Regularne ćwiczenia – jak tłumaczy – pobudzają neurogenezę, czyli proces tworzenia nowych komórek nerwowych, zwłaszcza w obszarach mózgu związanych z funkcjami poznawczymi. Aktywność fizyczna wpływa również pozytywnie na stan psychiczny, zmniejszając poziom stresu, poprawiając nastrój i redukując objawy depresji, które są związane z ryzykiem demencji – zauważa. – Systematyczny, codzienny ruch na świeżym powietrzu pomaga także w utrzymaniu zdrowego układu krążenia, co z kolei zmniejsza ryzyko chorób naczyniowych mózgu, które mogą prowadzić do demencji naczyniowej.
Łatwiej jest zapobiegać niż leczyć – podsumowuje.
Beata Mońka – dietetyk, instruktor oddechu metodą Butejki, promotor zdrowego stylu życia, autorka książki kulinarnej: „Przepisy na zdrowie”, doradca laktacyjny, specjalista z zakresu diagnostyki dietetycznej i laboratoryjnej w dziedzinie alergii i nietolerancji pokarmowych, funkcjonalności jelit, nutrigenetyki. Więcej informacji na stronie internetowej: przepisynazdrowie.com oraz pod nr. tel.: 693-036-664.
AW