Historyczny „Kościół matka”
Z czego wynika to określenie? – Z pięknych, niezwykłych, ale też doniosłych dziejów tej parafii – tłumaczy jej proboszcz ks. kan. dr Jerzy Duda. I dodaje: – W XV w. wioska Siedlce należała do parafii Pruszyn. Na początku XV w. kupił ją od Pruszyńskich Daniel Gniewosz, który od nazwy wioski przyjął nazwisko Siedlecki. Jego syn, Stanisław, poprosił biskupa krakowskiego o erygowanie parafii i – mimo ogromnego sprzeciwu proboszcza Pruszyńskiego oraz nie czekając na rozstrzygnięcia z Krakowa – wybudował w 1532 r. kościół i bogato go uposażył. Post factum biskup zatwierdził nową parafię, której patronem od imienia fundatora został św. Stanisław BM. Dzięki temu 15 lat później, w 1547 r., król Zygmunt Stary nadał Siedlcom prawa miejskie oraz przywileje jarmarków. Minęły wieki, kiedy to proboszcz parafii św. Stanisława ks. kan. Józef Scipio del Campo wystarał się u „cara” o pozwolenie na budowę nowej świątyni w Siedlcach. W latach 1906-1912 zbudował kościół Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny, który dzisiaj jest siedlecką katedrą. Kolejną parafią powstałą z parafii św. Stanisława była, utworzona jeszcze przed II wojną światową, parafia św. Józefa Opiekuna. Dziś w Siedlcach jest dziesięć parafii, ale ich historyczną „matką”, kościołem farnym, jest parafia św. Stanisława.
Niemy świadek historii
Za wspólnotą stoi bogata i niezwykle ciekawa historia. – Ciekawa, jak odkrywane na nowo dzieje tej ziemi i historie niezwykłych postaci z nią związanych – zauważa kapłan. Opowiada przy tym, że kościół św. Stanisława był m.in. niemym świadkiem wojen kozackich. Czasów, gdy zajęli go i splądrowali arianie. Przy nim odziały wojska i tłum mieszkańców słuchali kazania Jana Chryzostoma Paska na pogrzebie bliskich hetmanowi Stefanowi Czarneckiemu rycerzy poległych pod Chocimiem. Tu odbywały się w XVIII w. synody kościoła unickiego. W tym obiekcie sakralnym uczestniczył w Mszy św. odwiedzający Siedlce i swoją krewną księżnę Aleksandrę Ogińską – król Stanisław August Poniatowski. W czasach powstań narodowościowych przy tej świątyni koncentrowały się działania konspiracyjne, podobnie jak w najnowszych czasach lat 80 ubiegłego wieku – działania związane z ruchem solidarnościowym…
Kościół, plebania, kaplica
Barokowo-klasycystyczny kościół św. Stanisława to najstarszy murowany obiekt architektury sakralnej w mieście. Tuż obok zabytkowej świątyni znajduje się zabytkowa plebania, której powstanie historycy datują na lata 1768-74. Historyczne budowle to nasze dziedzictwo, dobro narodowe, ale przywrócenie oraz utrzymanie estetycznego wyglądu obiektów zabytkowych nie należy do zadań łatwych i… tanich. – Zarówno kościół, jak i plebania powstały dzięki stworzonej przez rodzinę Czartoryskich fundacji oraz ich troski. Przez wieki to głównie nadania ziemskie należące do parafii służyły jego utrzymaniu. Dziś prace renowacyjne wykraczają poza możliwości finansowe parafii, dlatego też ważne jest podejmowanie działań związanych z pozyskiwaniem środków zewnętrznych – mówi ks. J. Duda.
Znajdująca się na terenie parafii kaplica Świętego Krzyża, zwana kaplicą Ogińskich, to jedno z ostatnich wielkich dokonań księżnej A. Ogińskiej, tak mocno związanej z historią Siedlec. – W 1791 r., kilka lat przed swoją śmiercią, na miejscu, gdzie był wybudowany wcześniejszy drewniany kościół parafialny, zleciła ona nadwornemu malarzowi króla Stanisława Augusta Poniatowskiego – Zygmuntowi Voglowi – zaprojektowanie i wybudowanie dla siebie kaplicy grobowej. Księżna spoczęła w niej w 1798 r. Z czasem kaplica zaczęła służyć pobliskiemu szpitalowi miejskiemu, a dziś celebrowane są w niej okolicznościowe nabożeństwa i Msze św., odbywają się koncerty. Kaplica jest również stałym punktem wycieczek turystycznych – dodaje ks. proboszcz.
Na ratunek zabytkom
Od kilku lat Urząd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego systematycznie wspiera działania związane z renowacją i rewitalizacją tego obiektu. Jak informuje ks. J. Duda, w roku 2021 z otrzymanego dofinansowania zostały wykonane zewnętrzne prace budowlane. Rok później rozpoczęto remont wnętrza, wzmacniając ściany budynku oraz kładąc nowe tynki. W ubiegłym roku przeprowadzono remont ogrodzenia kaplicy oraz chóru. – W tym roku, jeśli otrzymamy dofinansowanie, chcielibyśmy renowacji poddać ołtarz wraz z obrazem „Chrystusa niosącego krzyż” autorstwa Mateusza Tokarskiego – nadwornego kopisty króla Stanisława Augusta Poniatowskiego – oraz sprowadzić do kaplicy wyremontowane już organy. Miejmy nadzieję, że z Bożą pomocą i łaskawością życzliwych ludzi nasze zamierzenia dojdą do skutku, a kaplica Świętego Krzyża – ku radości zwiedzających – odzyska swój pierwotny splendor i dalej będzie napawać dumą mieszkańców Siedlec – zauważa kapłan.
Materiał promocyjny powstał w ramach cyklu MAZOWSZE WSPIERA ZABYTKI (II).