Komisja biskupa Prażmowskiego
Uczestniczył w nich także właściciel Białej Podlaskiej. W maju odbyły się sejmiki przedsejmowe, o czym wspomniał w zapiskach właściciel Hruszniewa i Kobylan: Przed następującym Sejmem na sejmiku przedsejmowym ziemi mielnickiej obranym jest posłem na Sejm wespół z JMP Wyrozębskim stolnikiem mielnickim.
Na sejmie, który rozpoczął się 16 czerwca posłowie podlascy wraz z innymi domagali się ewakuacji wojsk saskich, które stały pod Brześciem Litewskim. Sejm ratyfikował traktat w Karłowicach i postanowił alternatę w wyborze drugiego deputata trybunalskiego z woj. podlaskiego. 15 lipca bp łucki Franciszek Michał Prażmowski reskryptem datowanym z Janowa Podlaskiego powołał oficjalną komisję do zbadania i ogłoszenia cudowności obrazu Matki Bożej w Leśnej Podlaskiej.
Od jego ukazania się minęło 16 lat. Ilość pielgrzymek i wotów wzrastała, a oficjalnego dekretu biskupiego nie było. Sobór Trydencki stawił w tej sprawie rygorystyczne wymogi. Wprawdzie przed 15 laty była powołana specjalna delegacja, która spisywała zeznania świadków, ale częste zmiany na stolicy biskupiej nie pozwalały dokończyć procesu kanonicznego. Teraz ze względu na ustawiczne prośby proboszcza leśniańskiego i innych kapłanów z diecezji, nowy ordynariusz postanowił dokończyć dzieła. Do drugiej komisji biskup wyznaczył 18 osób spośród duchowieństwa, a także doktorów nauk przyrodniczych i medycyny. W skład Komisji weszli m.in.: prepozyt w Czernawczycach, dziekan z Kamieńca Litewskiego Kazimierz Szpotański, prepozyt w Krupczycach Mikołaj Hohoł, prepozyt z Rossosza ze Zgromadzenia Kanoników Regularnych Piotr Demerwil, prepozyt z Łosic i jednocześnie regens seminarium Jan Strejt (Sztrajt), proboszcz z Huszczy Piotr Rosiński, rektor Akademii Bialskiej dr filozofii Kazimierz Kubalewicz, przeor klasztoru augustianów z Brześcia Kandyd Potocki, przeor klasztoru dominikanów z Brześcia Rajmund Stoiński i Janowa Petroniusz Cyryna, gwardian klasztoru reformatów w Białej Podlaskiej Fulgent Ząbiński, komisarz zakonu Franciszkanów w Drohiczynie Franciszek Zaleski, przeor seminarium duchownego z Janowa dominikanin Aleksander Różycki, kanonik poznański Benedykt Rusiecki jako przedstawiciel kurii diecezjalnej i oficjał brzesko-podlaski.
Komisja rozpoczęła działalność we wrześniu 1699 r. Na podstawie upoważnienia biskupa członkowie tego gremium po wspólnej naradzie wydali 23 września odezwę do duchowieństwa świeckiego i duchownego w dekanacie janowskim, brańskim, łosickim, drohickim, jak również do kapłanów całej diecezji łuckiej, aby ogłoszono z ambon o mającym się odbyć posiedzeniu w kościele leśniańskim i aby duchowni wezwali i zachęcili tych, którzy albo doświadczyli sami, albo byli świadkami dokonanych cudów do stawienia się osobiście 24 października w świątyni leśniańskiej i złożenia zeznań lub przesłania ich pisemnie pod groźbą cenzury kościelnej.
W oznaczonym dniu komisja rozpoczęła oficjalnie czynności. Oprócz wielu kapłanów i wiernych na zjazd przybyli podwojewodowie podlascy, miecznik mielnicki Wł. Michałowski, kolatorzy Rzewuscy, którzy łącznie z proboszczem leśniańskim Pawłem Franciszkiem Janickim podejmowali członków komisji i uczestników śledztwa. Wśród zeznających byli: podczaszy ziemi mielnickiej Franciszek Michał de Turna Laskowski i matka jego Katarzyna Barbara Michałowska Misiewiczowa podstolina derpska (z Górek koło Łosic), szlachcianka Teodora Zaliwska z Mostowa, Maciej Witkowski fabrykant jedwabiów łowczyni podlaskiej Chaleckiej, szlachcic z Huszczy Jan Tarkowski, szlachcic Wojciech Bolesta z Bolestów koło Łosic, mieszczan Bartłomiej Giezek z Wojcieszkowa, szlachcic Kazimierz Hankiel właściciel wsi Kiełbaski, Marianna Jeszewska z Niewęgłosza, Jan Domański podstarości z Borgul i Cicibora, szlachcic Ledóchowski żołnierz chorągwi Lubomirskiego, Szymon Olszewski właściciel wsi Przegaliny, Jan Robkiewicz właściciel wsi Choroszczynka, szlachcianka Jadwiga z Turskich Szaniawska, Stanisław Maścibrodzki z Maścibrodów, Petronela Terlikowska z Terlikowa, ks. Walenty Joziewicz ze Sterdyni, ks. Wojciech Koczuba wikary z Huszlewa, Antoni Laskowski sędzia ziemi mielnickiej i właściciel Turna, ks. Marcin Kunicki z Niecieczy, Anna Rzewuska – podwojewodzina podlaska, fundatorka kościoła i probostwa w Leśnej, jej mąż Kazimierz Rzewuski – podwojewoda podlaski, Jan Szymaniuk z Bukowic, Jan Wasiluk z Koszelówki, Justyna Hawryło ze wsi Werchliś, unitka Anna Duda z Krześlina, Helena Stanisławska – cześnikowa warszawska. Zeznania pisemne przysłali Jan Odrowąż Pieniążek – wojewoda sieradzki, podstoli kowieński Piotr Gradowski, Kazimierz Suffczyński – skarbnik ziemi łukowskiej, Maciej Niewiarowski – skarbnik ziemi łukowskiej i Franciszek Olędzki, kapitan JKM Zygmunt Szuksza, żołnierz Wojciech Petrasiewicz ze wsi Ślesztaki Księstwa Żmudzkiego, żołnierz weteran z wyprawy wiedeńskiej Marcin Mężyński, ks. Maciej Braurski z Paprotni, pisarz pokojowy sieradzki Stanisław Pokutyński, Michał Kożuch z parafii Niwiski, Jan Piotr Zawadzki – rektor szkoły w Trzebieszowie, prepozyt z Sokołowa ks. Jakub Woliński. Okazało się, że na 2 tygodnie przed przybyciem komisji jasność wielka pokazała się nad Leśną i był widoczny ogień wstępujący w okopy leśniańskie. Z dwojga dzieci, które przed 16 laty ujrzały obraz na gruszy, żył tylko Miron Makaruk (miał już 26 lat). Cuda dokonane za wstawiennictwem MB Leśniańskiej były różnego rodzaju: uzdrowienia z choroby, ratunek z beznadziejnych opresji czy uzdrowienia zwierząt gospodarskich. Termin złożenia akt śledczych komisji ustalono na 15 stycznia 1700 r. Następny sąd konsystorza odbył się 10 marca w Janowie Podlaskim. 21 czerwca instygator sądu zaproponował, aby cały przebieg śledztwa przesłać innym teologom i jurystom w kraju. Biskup poparł wniosek. Doręczono kopie śledztwa władzom augustianów, jezuitów i franciszkanów w Warszawie oraz mecenasom tych zgromadzeń. 8 października plenipotent ks. Janickiego Wojciech Kolarski złożył opinie warszawskich teologów. Bp Prażmowski polecił je otworzyć. Po zapoznaniu się z nimi i aktami komisji w Leśnej 24 listopada wydał ostateczny werdykt. Obraz Matki Bożej uznany został za cudowny , tj. cudownie znaleziony i łaskami słynący.
Józef Geresz