Koniec białej rzeki
Od 30 lat obowiązuje w Unii Europejskiej system kwot mlecznych, który ustalał maksymalne limity produkcji dla wszystkich państw członkowskich. 1 kwietnia 2015 r. przestał on jednak obowiązywać, czego skutkiem było zwiększenie produkcji mleka. Do złej sytuacji przyczyniło się też rosyjskie embargo na produkty żywnościowe z UE, które weszło w życie kilka miesięcy wcześniej.
Kryzys w mleczarstwie dotknął wszystkie kraje europejskie, także Polskę. Ceny surowca są na niskim poziomie, często niezapewniającym opłacalności produkcji. Według danych Głównego Urzędu Statystycznego w czerwcu za mleko płacono w skupie średnio niecałe 1 zł za litr, a więc o 9,4% mniej niż w czerwcu 2015 r. i o 0,2% mniej od ceny wypłaconej w maju 2016 r. Na najlepsze ceny mieli szansę producenci mleka z województwa podlaskiego (111,57 zł/1 hl), najniższe pozyskiwali rolnicy z łódzkiego 90,23 zł/1 hl). Jak informował GUS, w pierwszym półroczu br. skupiono o 5,6% mleka więcej niż w analogicznym okresie 2015 r.
Deska ratunku
W połowie lipca Komisja Europejska przedstawiła polskim producentom mleka propozycje form wsparcia na łączną kwotę 500 mln euro. 150 mln to środki do podziału między wszystkich wytwórców, mające zachęcić do zmniejszania produkcji mleka. Drugim mechanizmem wsparcia jest dostosowawcza pomoc dla producentów mleka, a w zależności od decyzji państwa członkowskiego, również dla rolników w innych sektorach hodowlanych. Na realizację tego mechanizmu komisja przeznaczyła 350 mln euro w skali UE, w tym dla Polski 22,6 mln euro. Wypłata tej pomocy uzależniona będzie od spełnienia przez producentów, określonych przez dany kraj, warunków wskazanych w wytycznych zawartych w projekcie rozporządzenia KE.
Posypały się wnioski
Resort rolnictwa pracuje obecnie nad propozycją rozdziału 22,6 mld euro, jakie – w związku z trudną sytuacją rynkową – przeznaczyła KE na pomoc dla polskich producentów mleka i trzody chlewnej – poinformował Bogucki. Dodał, że projekt podziału w październiku zostanie przesłany do komisji.
Według prezesa ARR Łukasza Hołubowskiego pozytywnie zweryfikowano prawie 3,8 tys. wniosków od rolników, którzy chcą ograniczyć produkcję mleka w ostatnim kwartale tego roku o 60 mln kg. Wnioski opiewają na ogólną kwotę ponad 34 mln zł. Rolnicy mogli je składać do 20 września, a deklarowana redukcja dostaw mleka do skupu nie mogła być mniejsza niż 3 tys. kg i większa niż 50% ilości mleka sprzedanego w odpowiednim okresie referencyjnym.
Pomoc będzie wypłaca tym producentom, którzy w jednym z wyznaczonych przez KE trzymiesięcznych okresów zredukują dostawy mleka – w stosunku do analogicznego trzymiesięcznego okresu poprzedniego roku kalendarzowego, tzw. okresu referencyjnego. Stawka pomocy do redukcji dostaw mleka została określona na poziomie 14 euro za 100 kg zredukowanej ilości mleka. KE zastrzegła sobie możliwość zmiany współczynnika przydziału – jeżeli wnioski o pomoc w skali UE przekroczą maksymalną wielkość redukcji dostaw.
LA