Kradnie słuch kobietom
Czym jest otoskleroza i kto jest na nią narażony?
To choroba dotyczącą struktur ucha środkowego, ale w stadiach bardziej zaawansowanych również wewnętrznego, które ulegają anatomicznej i czynnościowej degeneracji. Zmiany chorobowe w uchu środkowym powodują upośledzenie ruchomości jednej z kosteczek słuchowych - strzemiączka, co pogarsza przewodzenie dźwięków do ucha wewnętrznego i objawia się niedosłuchem, a następnie nawet częściową lub całkowitą głuchotą.
Choroba najczęściej dotyczy młodych dorosłych, zwykle między 20 a 40 rokiem życia. Wykonałem najwięcej w świecie operacji poprawiających słuch w tym schorzeniu – u ponad 30 tys. osób, z czego u ponad 500 dzieci, wśród których najmłodsze miało cztery lata. Na otosklerozę bardziej niż mężczyźni narażone są kobiety, szczególnie w okresach zmian hormonalnych, takich jak dojrzewanie, ciąża i pokwitanie. Dodatkowym czynnikiem ryzyka jest dziedziczność: otoskleroza częściej występuje u osób, u których rodzice lub inni członkowie rodziny mieli tę chorobę. Rozpoznałem ją i leczyłem u blisko 2 tys. rodzin w trzech pokoleniach – babci, mamy i córki.
Jakie są jej przyczyny?
Choć przyczyny otosklerozy nie są w pełni poznane, istnieje wiele wskazań, że choroba może mieć podłoże genetyczne, częściej występuje u rasy białej. Dziedziczenie odbywa się w sposób autosomalny dominujący, co oznacza, że osoby z rodzinną historią otosklerozy mają większe ryzyko jej rozwoju. Dodatkowo wpływ mogą mieć czynniki hormonalne, co tłumaczy jej częstsze występowanie u kobiet.
Podobno pierwszym objawem jest niedosłuch. Co jeszcze powinno nas zaniepokoić?
Oprócz stopniowego, postępującego niedosłuchu jedno- lub obustronnego, który zazwyczaj dotyczy wszystkich częstotliwości, pacjenci mogą zauważyć szumy uszne, a w zaawansowanych stadiach choroby zawroty głowy, trudności w rozumieniu mowy, zwłaszcza w hałasie. Każdy z tych objawów powinien skłonić do konsultacji ze specjalistą.
Jak szybko rozwija się choroba?
Otoskleroza to choroba, która zwykle postępuje powoli, rozwijając się przez lata. Początkowe objawy, takie jak niewielki niedosłuch, szczególnie jednostronny, mogą być niezauważalne lub bagatelizowane przez pacjentów. Z czasem jednak niedosłuch się pogłębia, co prowadzi do znaczących utrudnień w codziennym funkcjonowaniu, a nawet izolacji i wycofania się z wielu aktywności. Tempo rozwoju otosklerozy bywa przyspieszone w okresach intensywnych zmian hormonalnych.
Gdzie szukać pomocy?
Pierwszym krokiem jest wizyta u otolaryngologa, audiologa lub foniatry, którzy mogą przeprowadzić wstępne badania i potwierdzić podejrzenie otosklerozy. Ostateczne rozpoznanie stawiane jest po stwierdzeniu zmian chorobowych podczas operacji ucha środkowego.
W jaki sposób lekarz diagnozuje otosklerozę?
Proces diagnostyczny rozpoczyna się od szczegółowego wywiadu medycznego, który pozwala ocenić objawy i potencjalne czynniki ryzyka. Kolejnym krokiem jest wykonanie badań słuchu: audiometrii tonalnej, słownej i impedancyjnej. To pozwala sprecyzować rodzaj niedosłuchu. Zlecana jest również tomografia komputerowa, dzięki której możliwe jest dokładne zobrazowanie struktury ucha i potwierdzenie obecności tworzenia charakterystycznych dla otosklerozy zmian kostnych prowadzących do unieruchomienia strzemiączka lub dalszego zarastania w obrębie ucha środkowego czy wewnętrznego.
Jakie są metody leczenia tej choroby?
Nie jest znana żadna skuteczna metoda farmakologicznego leczenia otosklerozy. Efekty przynosi zabieg operacyjny (stapedotomia), który umożliwia usunięcie nieruchomego strzemiączka, wszczepienie pasywnej protezki i tym samym przywrócenie prawidłowej funkcji dla tak odtworzonego aparatu przewodzącego dźwięk w obrębie ucha środkowego. Eliminuje to lub zmniejsza niedosłuch oraz w około 80% przypadków znosi lub osłabia szumy uszne. Protezki stosowane w leczeniu otosklerozy są bardzo małe i lekkie, tak że pacjent nie odczuwa, iż ma ją założoną. Średnica wynosi bowiem od 0,4 mm do 0,6 mm, a długość od 4,25 mm do 4,75 mm. Są one wykonane z tytanu, platyny, złota często połączonych z teflonem. Od dziesięciu lat stosuję najlepszą wersję protezek tytanowych o różnych rozmiarach produkowaną w Niemczech według mojego wzorca. Przechodzą one bardzo rygorystyczne testy dopuszczające i są całkowicie obojętne i bezpieczne dla organizmu człowieka.
Alternatywą leczenia operacyjnego jest zastosowanie aparatu słuchowego, jednak postęp choroby powoduje konieczność korzystania z coraz silniejszych wzmocnień dźwięków, a w końcu może doprowadzić do całkowitego braku efektów słuchowych. Im wcześniej rozpoznamy tę chorobę i przeprowadzimy właściwie operację, tym łatwiej i szybciej możemy uzyskać dobry słuch pozwalający na pełne rozumienie mowy. Gdy otoskleroza jest bardzo zaawansowana, można zastosować aktywne implanty słuchowe wszczepiane do ucha środkowego, a w przypadkach częściowej lub całkowitej głuchoty – implanty ślimakowe.
Czy możliwe jest całkowite wyleczenie z otosklerozy?
Chirurgiczne leczenie otosklerozy przynosi poprawę słuchu, jednak należy pamiętać, że istnieje ryzyko postępu choroby, zwłaszcza gdy jest ona w znacznym stadium zaawansowania.
Jak dbać o ucho po zakończonym leczeniu?
Zwłaszcza po operacji kluczowe jest przestrzeganie zaleceń lekarza. Pacjent powinien unikać hałasu, urazów mechanicznych oraz intensywnego wysiłku fizycznego. Przez pierwsze tygodnie zaleca się szczególną ostrożność, np. unikanie głębokiego nurkowania. Ważne jest regularne kontrolowanie stanu słuchu i wizyty u specjalisty w celu oceny efektów leczenia. Ponadto warto dbać o higienę ucha, unikać długotrwałego narażenia na hałas i chronić uszy przed infekcjami. W razie jakichkolwiek niepokojących objawów, takich jak nagłe pogorszenie słuchu, należy niezwłocznie skontaktować się z lekarzem, najlepiej otochirurgiem, który wykonuje takie operacje.
Dziękuję za rozmowę.
DY