Rozmowy
Źródło: ARCHIWUM
Źródło: ARCHIWUM

Marszałek kilkakrotnie bywał w Siedlcach

Rozmowa z dr. Rafałem Dmowskim, historykiem i dyrektorem Archiwum Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego w Siedlcach.

Z dostępnych źródeł wynika, że w 1919 r. Piłsudski był w Siedlcach przejazdem co najmniej dwa razy. 26 marca 1919 r., jadąc do Brześcia na inspekcję i rozmowy z gen. Antonim Listowskim, zatrzymywał się po drodze w Mińsku Mazowieckim, Siedlcach i Łukowie. Na siedleckim dworcu kolejowym był witany przez dowództwo garnizonu z kpt. Wacławem Kostkiem-Biernackim na czele oraz kompanię honorową baonu zapasowego 22 pułku piechoty. Z ramienia władz cywilnych Naczelnego Wodza przywitał prezes Syndykatu Rolniczego Franciszek Godlewski. Zdjęcia z tego wydarzenia, autorstwa siedleckiego fotografa Adolfa Gancwola-Ganiewskiego, zachowały się w zbiorach Muzeum Regionalnego w Siedlcach oraz w zbiorach Narodowego Archiwum Cyfrowego. Widać na nich Piłsudskiego witanego przez żołnierzy i władze miasta na stacji kolejowej. Do kolejnej wizyty na stacji kolejowej w Siedlcach doszło 21 kwietnia 1919 r., gdy wracał on z frontu pociągiem przez Lidę, Wołkowysk, Czeremchę, Siedlce, Mińsk Mazowiecki do Warszawy.

Według Pana ustaleń Józef Piłsudski na pewno odwiedził Siedlce cztery razy, a być może nawet pięć. Jednak kiedy przyjechał po raz pierwszy, nie był jeszcze powszechnie znany?

 

Piłsudski przyjechał jako działacz Polskiej Partii Socjalistycznej. Historyk Andrzej Garlicki w swojej książce pt. „Józef Piłsudski 1867-1935” podaje na podstawie wspomnień marszałka, że wybuch wojny rosyjsko-japońskiej zastał go w Siedlcach, gdzie wraz z Władysławem Rożenem przygotowywał urządzenie tajnej drukarni PPS w mieszkaniu młodego lekarza Wiktora Majerczaka. W opracowaniach istnieją rozbieżności dotyczące tego, jakie pismo PPS miało być wówczas w Siedlcach wydawane. Antoni Winter twierdził, że chodziło o „Robotnika”, co potwierdzają źródła prasowe, a późniejszego komendanta Legionów skierował na Podlasie były absolwent siedleckiego gimnazjum, a wówczas działacz socjalistyczny i konspirator inż. Adam Kowalski. Według ustaleń Wintera Piłsudski spotkał się z miejscowymi członkami PPS, m.in. ze znanym siedleckim lekarzem Stanisławem Wąsowskim. Ostatecznie ze względu na wybuch wojny rosyjsko-japońskiej nie udało się zorganizować drukarni, która swoją działalność rozpoczęła dopiero w połowie maja 1905 r. Podczas pobytu w Siedlcach Piłsudski napisał określającą stanowisko PPS wobec wojny odezwę, którą do redakcji „Robotnika” w Rydze zawiózł Rożen. ...

MD

Pozostało jeszcze 85% treści do przeczytania.

Posiadasz 0 żetonów
Potrzebujesz 1 żeton, aby odblokować ten artykuł