Misje święte i wybory do II Dumy
W 1906 r. przeprowadzono je w Woli Gułowskiej, Wilczyskach, Goździe, Łukowie, Sokołowie Podlaskim i Garwolinie. Rekolekcje trwały przeważnie od 6.00 do 19.00. Prowadzili je misjonarze z Galicji. Byli to bernardyni: Czesław Bogdalski i Zygmunt Janicki. Ponadto bp Jaczewski telegraficznie wezwał dziekanów, by przysłali księży do pomocy w spowiedzi.
Ludność z wielkim zaangażowaniem uczestniczyła w misjach i masowo korzystała z sakramentów. W Woli Gułowskiej do spowiedzi przystąpiło 10 tys. 640 osób, w Sokołowie Podl. 7 tys. Tematyka kazań obejmowała następujące problemy: rachunek sumienia, obowiązki katolika, wartości duszy, uświęcenie przez pracę, Komunia św., pijaństwo, socjalizm. W Sokołowie Podlaskim każdego dnia przychodziło 12-15 tys. osób, a w ciągu dwóch dni w misjach wzięło udział 30-35 tys. ludzi. Misje trwały tam 14 dni. W Woli Gułowskiej na zakończenie przybyło ok. 40 tys. osób. W Łukowie panował taki tłok, że naruszono malowidła ścienne, a duchowni wręcz obawiali się znacznych szkód materialnych. W Garwolinie misjonarzy wprowadziła kilkudziesięcioosobowa banderia złożona z parafian.
Wiele miejsca w swych homiliach misjonarze poświęcali mariawitom. Na wezwanie oo. bernardynów do przygotowanego dołu parafianie wrzucili posiadane medaliki mariawitów. W Woli Gułowskiej zakopano pod krzyżem misyjnym 12 tys. 740 medalików, parę worków pasków, szkaplerzy i różańców mariawickich, w Wilczyskach 5 tys. medalików. Ponadto umieszczono pod krzyżem butelkę z okolicznościowym tekstem. Mariawici bronili się zacięcie, korzystając z opieki rządu rosyjskiego. W Goździe. mariawicki duchowny ks. Modrzejewski przyjmował przysięgę od swoich wyznawców, że nie będą uczestniczyć w naukach misyjnych oo. bernardynów. Obstawę Modrzejewskiego stanowił oddział dragonów rosyjskich. Dragoni ci przybyli na poświęcenie krzyża w Woli Gułowskiej i zabrali kilku osobom polskie orzełki.
Misjonarzy katolickich żegnano z wielką miłością. W Sokołowie Podlaskim odprowadzono ich do granic parafii z banderią i okrzykami: „Wiwat, niech żyją!”. Nawet znaczna grupa Żydów rzucała w tym czasie czapki w górę i wznosiła podobne okrzyki. Po misjach w Międzyrzecu Podlaskim wyraźnie zmalało spożycie alkoholu. Jeśli w czerwcu 1906 r. sprzedano wódki za 2580 rubli, to po misjach, rok później, utarg wyniósł tylko 790 rubli. Handlarze żydowscy byli bardzo niezadowoleni.
Pierwsza Duma państwowa rozpoczęła obrady w Petersburgu 27 kwietnia/10 maja 1906 r. Zorientowawszy się, że opanowanie opozycyjnych nastrojów w tej Dumie nie jest możliwe, rząd postanowił ją rozwiązać. W 73 dni po pierwszym posiedzeniu 8 lipca 1906 r. car Mikołaj II rozwiązał I Dumę. Termin wyborów do II Dumy wyznaczono na luty 1907 r. na podstawie tego samego prawa wyborczego, uzupełnionego o jedno ważne wyjaśnienie. W dniach 7-20 października 1906 r. Komitet Senatu oznajmił, że robotnicy przemysłowi, którzy na podstawie wcześniejszych regulaminów byli uprawnieni do głosowania w kurii miejskiej (jako stale tam zamieszkali), nie będą mieli tego prawa w przyszłości. Zostaną skreśleni z listy upoważniającej do głosowania w kurii miejskiej i będą mogli głosować tylko w kurii robotniczej. Zapis mówił, że tylko te osoby, których mieszkania mają osobne wejście i osobną kuchnię, będą uprawnione do głosowania. Teraz do walki wyborczej stanęły, o dziwo, wszystkie partie socjalistyczne. Ulice większych miast polskich pokryły się ulotkami socjalistycznej propagandy. Chodziły słuchy, że nawet niemiecka partia socjalistyczna nie szczędziła pomocy finansowej, aby zapewnić zwycięstwo towarzyszom spod znaku socjalizmu.
Wybory do II Dumy odbyły się w końcu stycznia i na początku lutego 1907 r. W kurii małorolnej wybrano na Podlasiu 21 delegatów, w średniej i wielkiej własności – 27 delegatów, z miejskiej – dziewięciu i w żydowskiej miejskiej – czterech; razem 61 delegatów. W porównaniu z pierwszymi wyborami wzrosła ilość delegatów w kurii miejskiej (z trzech do dziewięciu), spadła natomiast ilość delegatów w kurii żydowskiej miejskiej (z dziesięciu do czterech). W pierwszej turze działacze z Polskiego Związku Ludowego odnieśli sukcesy w gminach: Wola Rębkowska, Górzno i częściowo w Pszonce. Jako tzw. prawyborców z I kurii wybrano chłopów związanych z PZL: Ludwika Stefańskiego z Rębkowa, Tomasza Gadasia z Jagodnego, Walerego Kuracha z Tulbin Dolnych, Kazimierza Górskiego z Józefki i Kazimierza Rudnika z Paliszewa. Wśród wyborców z kurii I znalazł się także Kędziorek, właściciel 12-morgowego gospodarstwa w gminie Osieck, ponadto Mikołaj Szczytnowski z Sobieszyna (wg opinii władz rosyjskich – socjalista).
4 lutego 1907 r. mieszczanie z Garwolina i Żelechowa wybrali ks. prałata Bieńkowskiego na swojego przedstawiciela i wyborcę gubernialnego do II Dumy państwowej. Uzyskał on ogółem 477 głosów. Partie socjalistyczne i ludowe przegrały jednak wybory. Królestwo Polskie wybrało 36 posłów, ale dwa mandaty przyznano ludności prawosławnej jako de facto Rosjanom. Posłami do Dumy z guberni siedleckiej zostali: Jozafat Błyskosz z Dołhobrodów, Ludwik Bryndza-Nacki z Woroblina i Stanisław Sunderland z Woli Burzeckiej. Wszyscy trzej pochodzili ze Stronnictwa Narodowo-Demokratycznego.
23 kwietnia 1907 r. posłowie polscy wnieśli do Dumy projekt autonomii Królestwa Polskiego, ale w głosowaniu przepadł. Wkrótce po rozpoczęciu obrad w czerwcu 1907 r. car Mikołaj II rozwiązał II Dumę.
Józef Geresz