Mogą być wzorem dla innych
Uroczystość zainaugurowała Msza św., której przewodniczył prepozyt kolegiaty Przemienienia Pańskiego ks. prałat Ryszard Andruszczak. Następnie dokonał poświęcenia tablicy. - Chciałbym bardzo serdecznie podziękować panu Winiarkowi i jego całej rodzinie za zaangażowanie i wielki trud włożony w to, by upamiętnić tych, którzy tworzyli fundamenty harcerstwa na ziemi garwolińskiej. Kiedy dzisiaj patrzymy na tych, którzy wychowali tak wspaniałych ludzi i byli gotowi oddać swoje życie za ojczyznę, nasuwa się jedna myśl: mamy na kim się wzorować w budowaniu przyszłości naszej ojczyzny, rodzin i człowieczeństwa - spuentował ks. prałat.
Inicjatorem był Zbigniew Winiarek, wieloletni komendant hufca „Orłów” Związku Harcerstwa Polskiego w Garwolinie, który większość swojego dorosłego życia poświęcił przywracaniu pamięci o lokalnych bohaterach. „Dzisiaj upamiętniamy czworo harcerskich liderów: Mariana Jaworskiego, Marię Świtalską, Wandę Bekierską i Czesława Chytrowskiego. Oni swą postawą dawali wzorcowy przykład oddania sprawom wychowania oraz edukacji dzieci i młodzieży Garwolina w latach trudnej, niemieckiej okupacji. Dzisiaj przywołani bohaterowie, to wspaniali garwolińscy obywatele, choć żaden z nich nie urodził się w Garwolinie, każdy z nich oddał swe najpiękniejsze lata temu miastu, do którego przywędrował przed laty…”- napisał do uczestników uroczystości Z. Winiarek, który nie mógł w niej uczestniczyć.
Oddany oświacie
Phm. M. Jaworski był drużynowym od 1932 r., a potem hufcowym. W 1939 r. organizował konspiracyjny hufiec harcerzy ZHP, czyli rój „Orłów” Szarych Szeregów, a w 1940 r. został szefem referatu organizacyjno – personalnego w komendzie ZWZ. Jego dokonania dla Polskiego Państwa Podziemnego zaznaczyły się zwłaszcza w obszarze tajnego nauczania. Wielu mieszkańców Garwolina pamięta M. Jaworskiego jako kierownika szkoły, człowieka oddanego sprawom oświaty i wychowania. Został wyróżniony mianem Honorowego Obywatela Miasta Garwolina.
Społecznica
Natomiast W. Bekierska otrzymała tytuł Zasłużona dla Miasta Garwolina. Uciekając z rodziną do Polski z ogarniętej bolszewicką rewolucją Ukrainy, jako 17-letnia dziewczyna wraz z bratem brała udział w wojnie 1920 r. Do Garwolina przybyła w 1926 r., gdzie związała się z harcerstwem, prowadząc gromadę zuchową „Bożęta” oraz z Polskim Białym Krzyżem – oświatową organizacją pracująca na rzecz 1 Pułku Strzelców Konnych. Za swą aktywność w prowadzeniu żołnierskiej świetlicy w 1936 r. otrzymała z rąk dowódcy pułku odznakę 1 PSK, którą honorowano tylko najbardziej zasłużonych. W czasie wojny przyjęła na wychowanie dzieci z Zamojszczyzny.
Wierna do końca
Hm. M. Świtalska związana była ze środowiskiem garwolińskich harcerek od połowy lat 30 . W 1937 r. rozpoczęła pracę w Publicznej Szkole Powszechnej nr 2 w Garwolinie i jednocześnie objęła obowiązki hufcowej hufca harcerek, które przejęła po niej W. Bekierska. Na początku 1939 r. została mianowana komendantką Pogotowia Harcerek Chorągwi Lubelskiej. Po zorganizowaniu w okręgu lubelskim Armii Krajowej pełniła w Wojskowej Służbie Kobiet funkcję kierowniczki sekcji łączności konspiracyjnej. W 1943 r. została komendantką Chorągwi Lubelskiej Harcerek. 2 listopada 1943 r., w drodze powrotnej z odprawy w Warszawie, została aresztowana w pociągu za przewożenie konspiracyjnych materiałów. Uwięziona w dworcowym areszcie na stacji w miejscowości Gołąb odebrała sobie życie, mając niespełna 30 lat. Pośmiertnie odznaczona została Srebrnym Krzyżem Orderu Virtuti Militari.
Przywiązany do ideałów
C. Chytrowski po ucieczce z transportu do Rzeszy i aresztowaniach został przesiedlony wraz z rodziną w okolice Garwolina, gdzie aktywnie włączył się do konspiracyjnej pracy Szarych Szeregów, pełniąc od października 1942 r. do marca 1945 r. obowiązki komendanta konspiracyjnego hufca ZHP Roju „Orłów” Szarych Szeregów w Garwolinie. Kierowany przez niego rój rozwijał różnorodną i ukrytą pod kryptonimami działalność, a także prowadził liczne szkolenia bojowe oraz tajne nauczanie. Całe jego życie było dowodem przywiązania do harcerskich ideałów.
„Spośród 241 członków garwolińskich Szarych Szeregów, a wszyscy ci byli wychowankami M. Jaworskiego, W. Bekierskiej, M. Świtalskiej i C. Chytrowskiego, aż 14 oddało swoje młode życie ukochanej Polsce”- napisał Z. Winiarek. 14 młodych chłopców, dzięki staraniom właśnie Z.Winiarka, zostało wyróżnionych przez radę miasta tytułami Zasłużony dla Miasta Garwolina.
Waldemar Jaroń