Na świętego Bartłomieja…
Zalecenia te zazwyczaj związane są z imionami popularnych świętych Kościoła katolickiego. Dziś wiele zwyczajów i przysłów zostało zapomnianych, ale niektóre z nich pozostały w pamięci mieszkańców starszego pokolenia. Okres letni i prace żniwne zamykał dzień św. Bartłomieja (24 sierpnia). Od tego momentu rozpoczynano przygotowania do jesiennych zajęć polowych, zbioru chmielu i miodobrania. W tym dniu przepowiadano pogodę i przyszłoroczny urodzaj. Utrwaliły to liczne przysłowia, np. „Św. Bartłomiej żniwa przytłumi” czy „Po św. Bartłomieju pełno golizny w polach”.
Polski etnograf Oskar Kolberg zapisał kilka innych, np.: „Gospodarz dobry rok rozpoczyna od św. Bartłomieja”, ponieważ do 24 sierpnia powinien wszystko sprzątnąć i siać, oraz „Jeśli posiejesz na św. Bartłomieja, będziesz mieć stodołę pełną, jak na świętego Mateusza pustą”.
Z tym dniem łączono niektóre zachowania zwierząt i ptaków, m.in. odlot bocianów: „Na Bartłomieja bocian odleciał, a jeleń w wodę wskoczy”. W Lubelskiem uważano, że bociany nie odlecą, dopóki św. Bartłomiej nie zapędzi żab do błota. Tego dnia rozpoczynały się polowania, co jest poświadczone w przysłowiach: „Na św. Bartłomieja po raz pierwszy jęknie knieja”. W polskiej tradycji ludowej ten apostoł jest patronem pszczelarzy, podobnie jak Wawrzyniec i Ambroży. Na Podlasiu przypisywano mu patronat nad zbożami i ogórkami. Z obecności w dniu św. Bartłomieja określonych zjawisk atmosferycznych wyciągano wnioski na pogodę, która ma przyjść. ...
Joanna Szubstarska