Nowe standardy?

Obraz językowy rozmów Polaków staje się coraz bardzie ponury. Przeklinają wszyscy: starsi i młodsi, mężczyźni i kobiety, nastolatkowie i dzieci. Bluzgi padają w filmach i kabaretach - coraz rzadziej wycina się je, wykropkowuje albo zagłusza długim „piiiiiii”, a publika nieodmiennie zaśmiewa się w głos, kiedy padają. Bluzgają już małe dzieci w przedszkolu. Co z tym „fantem” zrobić?

Zuzia chodzi do przedszkola. Ma cztery i pół roku. Kto ma przedszkolaczka, ten wie, że potrafi przynosić do domu różne rzeczy: wirusy, niesamowite opowieści zasłyszane od rówieśników, ale także przekleństwa. I to właśnie je zaczęła powtarzać dziewczynka. Dla rodziców to zawsze spora „zagwozdka”. W domu takich słów na pewno nie usłyszała. Rodzi się wtedy dylemat: reagować czy ignorować, udawać, że się nie słyszy? Piotr i Anna wybrali drugi wariant, ale postanowili porozmawiać z wychowawczynią o problemie, tym bardziej, że Zuźka wskazała konkretnego chłopka, który „sprzedawał” rówieśnikom bluzgi.

Na interakcję nie trzeba było długo czekać. Wieczorem zadzwonił ojciec przedszkolaka z awanturą, że „on sobie nie życzy, aby ktoś stygmatyzował jego syna”. Poza tym stwierdził, iż nie widzi problemu, ponieważ u nich w domu „przeklinanie to standard” i jeśli syn w taki sposób chce wyrazić swoją ekspresję, będzie to robił dalej. Nikomu nic do tego. I weź tu człowieku bądź mądry.

 

Zmiany znaczeń

Język polski dysponuje całkiem sporym zasobem przekleństw. Językoznawcy wskazują na względy historyczne: przez wieki Polska była krajem wielojęzycznym i wielonarodowościowym. Przeplatały się kultury, języki. W naszym regionie mieszkała ludność ruska, ukraińska, żydowska. Zapożyczenia dawały możliwość konstruowania „soczystych” przekleństw, wielokrotnie złożonych i pozwalających „dogłębnie” wyrazić, co „leży na sercu”. Ciekawostką jest, że – zupełnie nieświadomie – używamy wyrazów, które niegdyś traktowano jako obraźliwe, a które dziś zupełnie straciły swój pierwotny pejoratywny odcień. Za przykład może tu posłużyć słowo „kobieta”. Jeszcze na początku XVIII w. ...

Ks. Paweł Siedlanowski