Ostatni rycerze Rzeczpospolitej
Od 11 lat 1 marca obchodzony jest Narodowy Dzień Pamięci „Żołnierzy Wyklętych” i zwykle w tym czasie odżywają dyskusje, w których jedna strona uważa ich za bohaterów, a druga za bandytów. Zatem wyklęci czy niezłomni?
Wokół terminologii, który zwrot bardziej pasuje do bohaterów walczących z systemem komunistycznym po 1944 r., toczy i jeszcze długo toczyć się będzie dyskusja. Myślę nawet, że nigdy się ona nie skończy. Słowo „wyklęci” ma w sobie pierwiastek negatywny. Wyklęty przecież może być człowiek za popełnienie czynów niegodnych. Jak pogodzić fakt, że tak samo mówimy o bohaterach? Przez lata oponowałem przeciwko takiemu nazywaniu tych, którzy poświęcili swoje życie za wolność ojczyzny, uważając je za nieadekwatne.
Słyszeliśmy jednak głosy, że określenie „żołnierze wyklęci” jest bardziej nośne i lepiej oddaje tragedię tych ludzi niż – wprawdzie ładne, ale nie tak wyraziste – „żołnierze niezłomni”. Poza tymi dwoma terminami czasem mówi się także o „uczestnikach antykomunistycznego powstania”. Niektórzy mówią nawet „ostatni rycerze Rzeczpospolitej”. Żałuję, że określenie to nie jest tak jednoznacznie pozytywne i akceptowalne przez wszystkich, jak np. termin, którego wobec swoich bohaterów walki z Sowietami po 1945 r. używają Litwini, Łotysze, Estończycy. Oni o uczestnikach tamtego oporu mówią „leśni bracia”. Zwrot ten jest jasny i czytelny dla wszystkich, nie budzi kontrowersji. Szkoda, że po tylu latach wciąż dyskutujemy o tym, który termin jest właściwszy w odniesieniu do bohaterów. Bo przecież o bohaterach mówimy.
Komu i dlaczego przeszkadza dzisiaj pamięć o żołnierzach niezłomnych?
Jeszcze do niedawna wydawało się, że z chwilą upadku systemu komunistycznego we właściwy sposób zostaną docenieni ci, którzy po 1944 r. kontynuowali z nim walkę. Walkę z góry skazaną na niepowodzenie. Mimo to trwali, poświęcając życie. Ten fenomen polskiego oporu przeciwko komunizmowi, w którym uczestniczyło ponad 100 tys. osób, powinien zasługiwać na najwyższy szacunek i uznanie. ...
Jolanta Krasnowska