Pamięci naczelnika powstania
Wydarzenie poświęcone będzie powstańcom styczniowym z Mazowsza i Podlasia oraz regionowi w okresie powstania. Na wystawie zaprezentowane zostaną materiały z zasobu siedleckiego archiwum oraz zbiory muzealne, biblioteczne i prywatne.
Cywilny dowódca
Po wybuchu powstania styczniowego Władysław Rawicz wystosował memoriał do Tymczasowego Rządu Narodowego, w którym apelował o wstrzymanie działań wojennych wobec braku szans na powodzenie. Jednocześnie zapewnił o lojalności wobec rządu, pozostając naczelnikiem województwa podlaskiego w organizacji białych, wspierał powstańców dostarczając żywność i odzież. W maju 1863 r. został mianowany naczelnikiem powiatu siedleckiego, w czerwcu zastępcą naczelnika cywilnego, a następnie naczelnikiem województwa podlaskiego. Zorganizował m.in. oddział konnych strzelców w sile 40 żołnierzy. Sprawnie kierował przygotowaniami wojennymi na terenie województwa, we własnych zabudowaniach ziemskich zorganizował koszary, zapewnił swoim podkomendnym mundury. Utrzymywał także sprawnie działającą pocztę i administrację. 27 września 1863 r. Rawicz został aresztowany we wsi Proszewo pod Siedlcami. Rodzina starała się o jego uwolnienie, na co władze rosyjskie zareagowały przyspieszonym trybem procesu. Po wydaniu wyroku dokonano egzekucji Rawicza (już po jego śmierci przyszło ułaskawienie carskie). Zbiorowa mogiła z jego ciałem znajduje się na terenie Szkoły Podstawowej nr 5, która wybrała bohatera powstania styczniowego na swojego patrona. W 1925 r. w Siedlcach odsłonięto pomnik Rawicza.
Przekazanie dokumentów
Podczas wystawy, której otwarcie zaplanowano o 11.00, nastąpi przekazanie Archiwum Państwowemu dokumentów władz powstańczych ze zbiorów dr. Tadeusza Krawczaka. Następnie zaprezentowania zostanie publikacja pt. „Kalendarium działań zbrojnych na pograniczu Mazowsza i Podlasia podczas powstania styczniowego”. Konferencję naukową, która rozpocznie się o 13.00, zainauguruje wykład dr. T. Krawczaka (Archiwum Akt Nowych) „Romualda Traugutta poglądy na naród i państwo”. Następnie głos zabiorą: dr Rafał Dmowski (Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny) z referatem „Powstanie styczniowe na Podlasiu w historiografii”, Bogusław Niemirka (Polska Akademia Nauk) – „Echa powstania styczniowego na Podlasiu na kartach ksiąg metrykalnych”, Roman Postek (Muzeum Zbrojownia na Zamku w Liwie) – „Broń z okresu powstania styczniowego”, dr Mirosław Roguski (Stowarzyszenie Zamek Liw) – „Tymoteusz Łuniewski – od powstańca do pozytywisty”, dr Grzegorz Welik (Archiwum Państwowe) – „Rawicz i inni. Podlascy ziemianie wobec powstania styczniowego”, Jacek Odziemczyk (Zespół Szkół nr 1 w Sokołowie Podlaskim) – „Feliks Bartczuk i nieznani powstańcy regionu sokołowskiego”, Artur Ziontek – „Poetycki testament pokolenia.”
Organizatorami wystawy i konferencji są: Archiwum Państwowe w Siedlcach i Fundacja Rozwoju Badań Regionalnych Sigillum.
KO