Perła w obiektywie

Działające przy Radzyńskim Ośrodku Kultury Radzyńskie Stowarzyszenie „Podróżnik” wydało album pt. „Zespół pałacowo-parkowy w Radzyniu na starej fotografii”. Zawiera on blisko 100 zdjęć przedstawiających lokalną perełkę na przestrzeni XX w.

Celem wydania publikacji było pokazanie, jak na przestrzeni XX w. zmieniały się radzyński pałac, park i oranżeria. - Jesteśmy w trakcie kompleksowej rewitalizacji naszej perły, która już za chwilę odzyska swój blask. Album ma uświadomić zarówno mieszkańcom Radzynia, jak i wszystkim odwiedzającym nasze miasto, jak wielki skarb posiadamy i że bez względu na wszystko warto o niego dbać. W przyszłym roku Radzyń Podlaski będzie świętował jubileusz 555-lecia uzyskania praw miejskich. Wydanie albumu wpisuje się już w celebrowanie tej rocznicy - mówi Robert Mazurek, dyrektor ROK i prezes Radzyńskiego Stowarzyszenia „Podróżnik”.

Na okładce wydawnictwa znalazło się zdjęcie przedstawiające działające w latach 50 w Radzyniu Kino Jelonek, które przekazała Anna Jaworska. Pozostałe fotografie zaprezentowane w albumie pochodzą m.in. z archiwów: ROK, Andrzeja Szabrańskiego, Instytutu Sztuki PAN, Józefa Karłowicza, Adama Trochimiuka, NAC, Andrzeja Kowalskiego, Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Lublinie, Jerzego Ratajskiego, Stanisławy Świątek, Marka Badykuły, Ryszarda Łukasiewicza i Ryszarda Kanara. Autorem projektu okładki jest Karol Niewęgłowski, a wstęp napisał R. Mazurek.

Jedna z najpiękniejszych w Europie

– Usytuowany w sercu Radzynia pałac Potockich to największa atrakcja naszego miasta. Jego początki sięgają połowy XVI w., kiedy to wzniesiona została tu pierwsza budowla. Powstał wówczas otoczony murem zamek z czterema narożnymi basztami. Niespełna wiek później został on doszczętnie zniszczony, a na jego miejscu w latach 1685-1709 wybudowano pałac. Jego inicjatorem był Stanisław Antoni Szczuka, a głównym projektantem został znany polski architekt Augustyn Wincenty Locci – przypomina historię zespołu pałacowo-parkowego R. Mazurek, podkreślając, że dobra radzyńskie wraz z posiadłością przeszły drogą dziedziczenia na wnuczkę Szczuki Marię Kątską, która w 1741 r. poślubiła Eustachego Potockiego. To właśnie za jego rządów w latach 1750-1759 miała miejsce ostatnia większa przebudowa rezydencji, która nadała jej obecny rokokowy kształt. – W efekcie powstała wspaniała budowla, uznawana za jedną z najpiękniejszych rokokowych rezydencji nie tylko w Polsce, ale i Europie. Całość zaś otoczona została malowniczymi ogrodami. Radzyński zespół pałacowo-parkowy reprezentuje francuski typu entre cour et jardin (między dziedzińcem a ogrodem), jakiego najznamienitszym przykładem jest pałac w Wersalu – zaznacza dyrektor ROK.

Obecnie radzyński pałac przechodzi gruntowną rewitalizację. Prace obejmują zarówno wnętrza jak i zewnętrzną elewację. Ekipie budowlanej towarzyszą archeolodzy. Po remoncie w pałacu pozostaną Archiwum Państwowe i Państwowa Szkoła Muzyczna, będzie też k miejsce m.in. na nowe muzeum. Właścicielem pałacu jest samorząd Radzynia Podlaskiego. Koszt remontu, który ma się zakończyć w czerwcu przyszłego roku to ponad 28 mln zł.

Ocalić od zapomnienia

Album o zespole pałacowo-parkowym jest częścią większego projektu pt. „Radzyń Podlaski. Niezwykłe zwykłe zdjęcia”, w ramach którego ROK przygotowuje publikację zawierającą zbiór archiwalnych fotografii. – Odnajdziemy w nim znajome, ale jednak odmienne oblicze naszego miasta. Dzięki tej książce przypomnimy sobie miejsca, których już nie ma. Udamy się też na spacer radzyńskimi ulicami, po zespole pałacowo-parkowym czy do kościoła Świętej Trójcy. Z pożółkłych niekiedy fotografii spoglądać będą na nas dawni mieszkańcy Radzynia, ponadto będziemy świadkami historycznych wydarzeń – opowiada R. Mazurek, dodając, iż publikacja „Radzyń Podlaski. Niezwykłe zwykłe zdjęcia” uświetni obchody 555-lecia uzyskania przez miasto praw miejskich. Jej premiera odbędzie się 31 marca 2023 r. – Do tego momentu na łamach portalu Kocham Radzyń Podlaski publikujemy zdjęcia, które wzbogacą przygotowywaną publikację. Będzie to kontynuacja cyklu „Stary Radzyń”, w ramach którego do końca 2021 r. ukazało się 628 fotografii – podsumowuje dyrektor ROK, jednocześnie apelując do mieszkańców miasta i działających na jego terenie instytucji o pomoc w uratowaniu przed bezpowrotną niepamięcią dawnych obrazów Radzynia. – Udostępnijcie je ROK w celu wykonania kopii i skanów. Chcemy również, abyście podzielili się z nami swoimi wspomnieniami, ponieważ wobec skąpej ilości źródeł drukowanych w wielu przypadkach to one są jedynym rejestrem dawnych wydarzeń – zaznacza R. Mazurek.

Materiały można przynieść do ROK (ul. Jana Pawła II 4). Szczegółowe informacje można uzyskać, dzwoniąc pod nr tel. 606-234-320 lub pisząc na adres e-mail: radzyn@op.pl.