Podziemni bohaterowie odznaczeni
Uroczystość zainaugurowała Msza św. kościele św. Stanisława. Następnie w Sali Białej Miejskiego Ośrodka Kultury zebrani wysłuchali wykładu Dawida Florczaka z lubelskiego oddziału Instytutu Pamięci Narodowej pt. „Dlaczego odzyskaliśmy niepodległość?”. Krzyże Wolności i Solidarności 16 działaczom niepodległościowym, w tym czterem osobom z Siedlec, wręczył wiceprezes IPN Jan Baster.
Otrzymali je: Włodzimierz Blajerski, Stanisław Czechoński, Lucyna Duma, Leszek Jaranowski, Tomasz Kawałko, Jadwiga Kiszczak, Edward Kopówka (Siedlce), Grzegorz Linkowski, Henryk Nowak (Siedlce), Jadwiga Nowak (Siedlce), Wiesław Ozga (Siedlce), Ryszard Pasek, Marek Popłoński, Anna Maria Rejnewicz-Wysocka, Władysław Rozmus i Maciej Wąż.
Za wybitne zasługi
Natomiast Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski została odznaczona pochodząca z Siedlec Joanna Brynda ( z d. Andrzejewska), która w działalność opozycyjną zaangażowała się w trakcie nauki w liceum. Brała aktywny udział w manifestacjach, akcjach protestacyjnych, uroczystościach patriotycznych i rocznicowych. Była kolporterką wydawnictw i prasy niezależnej, współpracownikiem redakcji pisma siedleckiej opozycji „Metrum” i Siedleckiego Komitetu Oporu Społecznego. Projektowała sygnowane przez SKOS cegiełki-pokwitowania wpłaty na działalność podziemia, plakaty, ulotki, pocztówki okolicznościowe oraz znaczki poczty Solidarność przedstawiające Jana Pawła II – w podziękowaniu za pielgrzymkę do Polski w 1983 r. Spod ręki J. Bryndy wychodziły również portrety działaczy podziemia, więźniów sumienia. Z powodu swej działalności była inwigilowana i kontrolowana operacyjnie oraz karana przez kolegium do spraw wykroczeń. Prowadzono z nią rozmowy ostrzegawcze i zatrzymywano na 48 godzin.
Na wniosek prezydenta
Krzyż Wolności i Solidarności ustanowiono w 2010 r. Rok później nagrodzono nim pierwszych opozycjonistów. To wyjątkowe odznaczenie państwowe nadawane jest przez Prezydenta RP na wniosek prezesa IPN. Otrzymują je osoby, które aktywnie działały na rzecz niepodległości i suwerenności Polski oraz respektowanie praw człowiek w PRL.
Patronat honorowy nad siedleckimi uroczystościami objęli minister energii Krzysztof Tchórzewski i prezydent Siedlec Wojciech Kudelski. Organizatorem wydarzenia była Fundacja Gazety Podlaskiej im. Tadeusza Kłopotowskiego.
Natomiast na scenie zaprezentowali się tancerze Alternatywnego Teatru Tańca LUZ oraz Kapela znad Baryczy.
Odznaczeni siedlczanie:
Edward Kopówka
Już w trakcie nauki w LO im. Królowej Jadwigi w Siedlcach aktywnie działał w Ruchu Młodej Polski. Uczestniczył w akcjach ulotkowych i plakatowych, a także w malowaniu haseł na murach. Był kolporterem ulotek, podziemnej prasy i książek. Zaangażowany w druk pisma RMP „Młoda Myśl”, a następnie „ABC”. Po wprowadzeniu stanu wojennego działał w podziemnych strukturach Solidarności. Współpracował m.in. z Siedleckim Komitetem Oporu Społecznego. Był kolporterem pisma siedleckiej opozycji „Metrum”. Udostępniał swoje mieszkanie na składanie książek wydawanych przez wydawnictwo Metrum. Założyciel i redaktor prowadzący wydawnictwa im. Grzegorza Przemyka. W 1987 r. zaczął działać w Towarzystwie Miłośników Podlasia, upowszechniając kulturę niezależną, m.in. przez organizowanie spotkań, odczytów historycznych, koncertów, wystaw i seansów filmowych z tzw. drugiego obiegu. W 1989 r. zaangażował się w działalność Komitetu Obywatelskiego „Solidarność”, promując kandydatów na posłów i senatorów z woj. siedleckiego. E. Kopówka był inwigilowany i zatrzymywany na 48 godzin, a w jego domu przeprowadzano przeszukania.
Henryk Nowak
Był aktywnym działaczem NSZZ „Solidarność” na terenie Siedlec, gdzie mieszkał i pracował. Od chwili powstania NSZZ „S” na terenie wojewódzkiej dyrekcji ds. inwestycji w Siedlcach zaangażował się w działalność związku, m.in. pełniąc funkcję przewodniczącego komisji zakładowej Solidarności. W czasie stanu wojennego kolportował ulotki, podziemną prasę i książki. W 1983 r. zaangażował się w działalność SKOS. Od 1984 r. wspierał w Siedlcach działalność Radia „Solidarność”, użyczając do nadawania audycji swoje mieszkanie, które było przeszukiwane przez służby. W latach 1984-1989 brał udział m.in. w pielgrzymkach ludzi pracy do Częstochowy. W 1989 r. działał w Komitecie Obywatelskim w Siedlcach. Był wielokrotnie inwigilowany.
Jadwiga Nowak
Po wprowadzeniu stanu wojennego włączyła się w działalność podziemnych struktur Solidarności w Siedlcach, szczególnie wspierając SKOS. Uczestniczyła w kolportażu prasy i wydawnictw niezależnych, które rozpowszechniała wśród pracowników urzędu wojewódzkiego w Siedlcach, gdzie pracowała. Ponadto pisała matryce do druku ulotek wydawanych przez SKOS. Zaangażowana była także w działalność wydawnictwa Metrum, gdzie przepisywała na maszynie matryce białkowe m.in. książki o Remigiusza Kranca „Widziałem piekło na ziemi” i wiersze Anny Achmatowej. Od 1984 r. wraz z mężem Henrykiem wspierała siedleckie Radio „Solidarność”.
Wiesław Ozga
Był członkiem komitetu założycielskiego, a następnie komisji zakładowej NSZZ „Solidarność” w Wyższej Szkole Rolniczo-Pedagogicznej w Siedlcach. W komisji pełnił obowiązki inspektora pracy i reprezentował uczelnię w MKZ. 1 czerwca wszedł w skład prezydium oddziału NSZZ „Solidarność” Regionu Mazowsze w Siedlcach, gdzie objął stanowisko przewodniczącego komisji interwencyjnej. W trakcie ogólnopolskiej akcji protestacyjnej rolników indywidualnych, odbywającej się w listopadzie i grudniu 1981 r. w Siedlcach, sprawował funkcję szefa ochrony. 13 grudnia 1981 r. został internowany. Przebywał w ośrodkach odosobnienia w: Białej Podlaskiej, Włodawie i Lublinie. Ze względu na nasilające się problemy zdrowotne i brak odpowiedniej opieki lekarskiej rozpoczął głodówkę. 23 lipca 1982 r. został zwolniony z internowania. W okresie 1982-1989 był zaangażowany w kolportaż wydawnictw bezdebitowych. Był inwigilowany, wzywany na rozmowy ostrzegawcze, a w jego mieszkaniu przeprowadzano rewizje.
MD