Pojadą do Tarnogrodu
XV Powiatowy Przegląd Widowisk Obrzędowych, podczas którego zaprezentowały się obydwie grupy, odbył się 17 listopada w Gminnym Ośrodku Kultury. Hański Zespół Obrzędowy przedstawił widowisko „Stawanie do losów”, zaś Załuczanie zaprezentowali „Kiszenie kapusty”. Komisja w składzie: Józef Obroślak z Wojewódzkiego Ośrodka Kultury w Lublinie oraz dr Katarzyna Smyk z Instytutu Kulturoznawstwa UMCS postanowiła przyznać nominację na Międzywojewódzki Sejmik Wiejskich Zespołów Teatralnych obydwu zespołom.
Widowiska z wartościami
Jak zaznacza dr K. Smyk, widowiska teatru wiejskiego powstają na styku teatru i obrzędu. – Czerpią z tych dwu materii, których pogodzenie jest bardzo trudne, lecz możliwe. – Zespoły, których pracę mieliśmy okazję ocenić – i docenić! – odważnie zmierzyły się z zadaniem godzenia przeciwieństw, i w prezentowanych widowiskach wykreowały swój idealny świat – stwierdza kulturoznawca. Zauważa również, że do wartości, o których przypominają artyści, należą: rodzina, wspólnota, bezpośredni przekaz tego, co dawne, oraz potrzeba kontaktu z Bogiem, nieustająco wpierającym człowieka i jego świat.
Sztuka i słodycz miodu
W przerwach pomiędzy widowiskami swoimi występami imprezę uświetniły zespoły: Seniorki z Dubeczna, Wesołe Sąsiadki z Kulczyna, Koło Aktywnych Kobiet z Hańska oraz kapela Hańszczanie. Przeglądowi towarzyszył także kiermasz sztuki ludowej oraz miodu. Efektami misternej sztuki koronkarskiej oraz haftu artystycznego pochwaliły się panie: Barbara Dados, Stanisława Książek, Leokadia Jawicz, Helena Mazurek, Monika Wakuła. Renata Gaj zaprezentowała rzeźby, a Anna Rymkiewicz przyjechała z przepięknymi bombkami. Spotkanie osłodził uczestnikom Kazimierz Chudaś, pszczelarz. Odbył się również kiermasz książki, zorganizowany przez miejscową bibliotekę.
3 PYTANIA
dr Katarzyna Smyk – Instytut Kulturoznawstwa UMCS
Co w widowisku liczy się dla jury?
Ważny jest scenariusz wierny tradycji danego miejsca oraz obrzędowi i zwyczajowi, zawierający żywe konflikty, wyraziste postaci, doskonałą linię dramaturgiczną. Scenariusz powstaje najczęściej w czasie kolejnych prób, zespołowo, choć świetne ludowe pisarki tworzą jego zrąb. Każdy z członków zespołu powinien mieć jednak przestrzeń dla własnej kreacji – w przeciwnym razie spektakl nie będzie miał ludzkiego oblicza. Druga sprawa to dobra inscenizacja: obsada, kostiumy, scenografia, kultura słowa, umiejętność istnienia na scenie, współpracy w grupie, wobec widowni itd. Ważny jest w ogóle przekaz: dlatego promujemy widowiska o wielkiej wartości poznawczej, utrwalające najbardziej cenne elementy kultury i tradycji, z ich systemem wartości.
Jakie funkcje można przypisać widowiskom obrzędowym?
Zarówno młodzi widzowie, jak i młodzi członkowie zespołów uczą się od starszych pokoleń sposobu widzenia świata, tradycji i kultury swojego regionu, które wpływają na ich tożsamość. Starsi, występując, spełniają się jako edukatorzy, mentorzy, autorytety ze względu na wiedzę o tradycji, a wraz z młodymi realizują się w roli aktorów i artystów. Wszyscy zaś, wraz z widzami, czują integrującą siłę teatru obrzędowego, gdyż próby i przeglądy jednoczą zainteresowanych wokół ważnej dla nich sprawy – tradycji.
Młodzi chętnie angażują się w ich odtwarzanie?
W przypadku zespołu z Hańska wielopokoleniowość jest rysem charakterystycznym, a bierze się z zaangażowania kolejnych pokoleń: za babcią przychodzą wnuki, jak przed wielu laty przyszły jej małe dzieci. Czy robią to chętnie – tak, inaczej nie przychodziliby na próby, nie podejmowali trudu nauki gwary i starych pieśni czy mało dziś atrakcyjnych zabaw, jak prastara tańczona korowodowo hańska „reczka”. Zespół z Załucza w tym roku pokazał się na scenie dzięki zasileniu grupy przez młodszych członków – tutaj w pracę teatralną włączyły się 40-50-letnie kobiety, co również ma wielką wartość.
KL