Pokonywać bariery
Trwa elektroniczny nabór wniosków do Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych na dofinansowanie do szkolenia z języka migowego i innych środków komunikowania się. Nauka polskiego języka migowego (PJM) zwiększa możliwości uczestnictwa osób niesłyszących i niedosłyszących w życiu społecznym i zawodowym oraz poprawia komfort codziennego funkcjonowania. Umiejętność migania to szansa na znalezienie dobrej pracy i nawiązania nowych znajomości.
Jednak przede wszystkim – sposób porozumiewania się.
Kursy języka migowego współorganizuje Polski Związek Głuchych, który posiada koła terenowe m.in. w Siedlcach czy Lublinie. – W terenowych ośrodkach rehabilitacji i wsparcia społecznego w Lublinie, Chełmie, Białej Podlaskiej i Łukowie z naszej pomocy korzysta ok. 120 osób głuchych – mówi Anna Budzyńska, sekretarz zarządu lubelskiego oddziału PZG. – W lipcu planujemy uruchomienie kursu języka migowego na poziomie podstawowym. Będzie trwał miesiąc, zakończy się egzaminem i wydaniem zaświadczenia – dodaje A. Budzyńska. Kurs obejmuje 90 godzin, a jego całkowity koszt to 1,6 tys. zł, z czego PFRON dofinansuje ok. 1,4 tys. zł.
Do przeprowadzenia szkoleń niezbędna jest kadra. – Specjaliści w PJM są potrzebni szczególnie w jednostkach terenowych – twierdzi Alicja Zasuwik, tłumacz biegły języka migowego, prezes zarządu koła terenowego w Siedlcach, która pracuje w zawodzie tłumacza 43 lata. – Wprowadzony nowy system PJM sprawia dużo trudności. Od wykładowców, którzy mają opanowany system językowo-migowy, wymaga się zdawania nowych egzaminów i zobowiązuje do stosowania nowego systemu PJM – zauważa.
SJM (system językowo-migowy) został stworzony dla słyszących w tym celu, aby szybko nauczyli się znaków języka migowego. To sztuczny system, który nie ma nic wspólnego z naturalnym językiem, jakiego używają głusi. Opiera się na połączeniu elementów języka polskiego (gramatyki) i PJM. Natomiast polski język migowy to język wizualno-przestrzenny. Przy przedstawieniu rzeczywistości dużą rolę odgrywają w nim takie formy przestrzenne, jak: położenie tułowia, odchylenie głowy, mimika, spojrzenie, a przede wszystkim ruch.
Dostosować system edukacji
Aby ułatwić naukę PJM, na zlecenie Ministerstwa Edukacji i Nauki został opracowany m.in. multimedialny kurs dla uczniów szkół podstawowych pt. „Migaj razem z nami”. To seria dziesięciu książek, których autorami są niesłyszący i słyszący specjaliści w zakresie surdopedagogiki, lingwistyki migowej oraz nauczania języków obcych. Z myślą o edukacji uczniów niesłyszących z klas IV-VIII podstawówek zaadaptowano podręczniki do kilku przedmiotów. Na zestawy materiałów szkolnych składają się nie tylko teksty podręcznikowe, przystosowane językowo do możliwości percepcyjnych uczniów niesłyszących. Wprowadzono także tablice z piktogramami, które umożliwiają uczniowi niemówiącemu tworzenie wypowiedzi związanych z danym zagadnieniem.
Interpelację poselską w sprawie edukacji osób głuchych w grudniu ubiegłego roku złożyła poseł Anna Dąbrowska-Banaszek. Zapytała w niej m.in. o to, czy jest prowadzona nauka PJM w ramach kształcenia nauczycieli oraz czy uczniowie głusi mają w czasie edukacji zapewnione przekazywanie informacji w języku migowym. – Zwracają się do mnie osoby głuche, ze znacznym niedosłuchem, z prośbą o wsparcie ich oczekiwań. Zwykle od początku w domu komunikują się poprzez gesty, w języku. migowym. Ten język jest dla nich zrozumiały, pozwala na uczestnictwo w życiu i naukę na równi z innymi uczniami. Niestety, zwykle nie mają nauki tego języka w szkołach. Nauczyciele ich uczący nie znają go lub znają tylko w niewielkim zakresie – napisała poseł w treści interpelacji.
Zgodnie z potrzebami uczniów
W odpowiedzi sekretarz stanu w MEiN Marzena Machałek zapewnia, że ministerstwo uwzględnia potrzeby dzieci i młodzieży niesłyszących i słabosłyszących na każdym poziomie ich edukacji, we wszystkich rodzajach przedszkoli oraz typach szkół i placówek systemu oświaty. W dokumencie czytamy, że „nauka języka migowego może być również zorganizowana w szkole poza obowiązkowymi zajęciami edukacyjnymi, zgodnie z potrzebami uczniów, w szczególności dzieci i młodzieży niesłyszących. Organ prowadzący szkołę, na wniosek dyrektora szkoły, może dodatkowo przyznać nie więcej niż trzy godziny tygodniowo dla każdego oddziału w danym roku szkolnym, na realizację zajęć języka migowego”.
Ministerstwo, jak dowiadujemy się z dokumentu sekretarz stanu w MEiN, uruchomiło bezpłatne studia podyplomowe z ofertą dla nauczycieli pracujących z dziećmi i młodzieżą z uszkodzonym słuchem. Są to studia w zakresie metodyki wspomagania komunikacji językowej uczniów.
Kolejnym wsparciem rządowym jest dofinansowanie do szkolenia z języka migowego. Uzyskać je mogą osoby doświadczające trudności w komunikowaniu się, członkowie ich rodzin oraz osoby mające kontakt z takimi osobami. Wniosek można złożyć online za pomocą nowego systemu iPFRON+.
Joanna Szubstarska