Pomoc psychologiczna cierpiącym na nowotwory (I)

Chory somatycznie jest człowiekiem cierpiącym, znajdującym się w szczególnie trudnej sytuacji, która zagraża ważnym personalnie wartościom.

Każda choroba niesie ze sobą szereg konsekwencji, począwszy od sfery fizycznej, przez społeczną, emocjonalną i duchową. Badania wskazują, że nowotwór najbardziej oddziałuje na struktury osobowościowe człowieka.

Wiążąc się z silnym stresem, często o traumatycznym charakterze, może pociągać za sobą szereg negatywnych skutków dotykających psychicznych wymiarów życia jednostki, począwszy od zaniżonej samooceny, dezintegracji obrazu własnej osoby, aż po zanik poczucia sensu życia, brak nadziei na wyleczenie, lęk, depresję, agresję.

Badania, którym poddani zostali polscy pacjenci onkologiczni w jednej z wiodących jednostek leczniczych, wskazują, że po rozpoznaniu choroby nowotworowej na spadki nastroju i zaburzenia lękowe cierpiało ok. 69% ankietowanych, tymczasem tylko 14% z nich zdecydowało się na pomoc psychologa/psychiatry. Wśród tych, którzy z niej nie skorzystali, aż 24% przyznało, że chciało to zrobić. Czy możliwe, by jedną z przyczyn owego stanu rzeczy było to, iż prawie połowa pacjentów nie znała żadnej metody psychologicznej wspierającej leczenie onkologiczne? Te zaskakujące wyniki kładą silny akcent na wyraźną potrzebę edukowania chorych.

Najbardziej znaną wśród ankietowanych metodą pomocy były grupy wsparcia, np. stowarzyszenia amazonek, gladiatorów, „Sowie oczy”, „Kwiat kobiecości“. Przynależność do nich daje poczucie wspólnoty, uczy dzielenia się własnymi doświadczeniami, uwrażliwia na problemy innych, pozwala podnieść własną samoocenę, uczy czerpania satysfakcji z wzajemnego wspierania siebie. Dodatkowo zapewnia dostęp do informacji związanych z samą opieką zdrowotną oraz wszelkimi rodzajami pomocy społecznej.

Praca nad przekonaniami nt. choroby – realizowana przez program zwany w skrócie RTZ, czyli Racjonalna Terapia Zachowania. To oparty na technikach terapii poznawczo-behawioralnej zestaw skutecznych narzędzi, opracowany przez znanego amerykańskiego psychiatrę dr Maxie C. Maultsby’ego, dzięki którym możliwa jest kontrola własnych emocji i wpływ na nie. Zaproponowany przez niego program – oparty na teoriach uczenia i neurofizjologii – koncentruje się głównie na możliwościach zmiany niezdrowego sposobu myślenia. Jest niezwykle istotne, by nasza wiedza nt. chorób nowotworowych była racjonalna, oparta na faktach, a nie pełnych luk i zniekształceń domysłach. Poznawcza praca nad przekonaniami pozwala lepiej przyjrzeć się własnej chorobie, przeanalizować swoje nastawienie do leczenia, dostrzec przyczynę niekiedy panicznego lęku przed tym, co mnie czeka.

Marta Kozaczuk