Pułkowe uroczystości
Uroczystości zainaugurowało zasadzenie dębu pamięci por. Bogusława Wacława Bilińskiego na terenie I Liceum Ogólnokształcącym im. Józefa Ignacego Kraszewskiego. Uhonorowany żołnierz był profesorem Gimnazjum im. J. I. Kraszewskiego i oficerem 34 pp. Zginął w Katyniu w 1940 r. Kolejnym punktem programu było wręczenie dyplomów i nagród laureatom konkursu historycznego adresowanego do uczniów bialskich szkół. Tego samego dnia odbyła się także konferencja naukowa dotycząca wyżej wspomnianej formacji wojskowej i samego miasta. Miała formę online. Została zarejestrowana i jest dostępna do odsłuchania na profilu facebookowym Miejskiej Biblioteki Publicznej w Białej Podlaskiej. Tak minął piątek.
W sobotę zaproszono bialczan do Muzeum Południowego Podlasia. Na zwiedzających czekały dwie wystawy: „Biała Podlaska w okresie międzywojennym” i „34 pp w zbiorach Muzeum Południowego Podlasia”. Po ekspozycjach oprowadzała kurator Renata Lenz. Tego dnia zaprezentowano również półgodzinny film o bialskim pułku. Materiał można obejrzeć na profilu muzeum.
Oddali hołd
Na wystawie zgromadzono wiele pamiątek i dokumentów opowiadających o funkcjonowaniu 34 pp. Jedne pochodzą z archiwów, inne ze zbiorów prywatnych. Zwiedzający mogą obejrzeć m.in. umundurowanie, uzbrojenie, wojskowe wyposażenie i odznaki związane z jednostką, która stacjonowała w mieście. Uzupełnieniem ekspozycji są tablice informacyjne, które również zawierają wiele ciekawych faktów i zdjęć. Sobota zakończyła się pokazem slajdów przedstawiających ludzi i wydarzenia z historii jednostki. Fotografie były koloryzowane, a niektóre poddane też procesowi animacji. Prezentację zorganizowano przed budynkiem biblioteki.
W niedzielę 9 maja delegacje władz miasta, służb mundurowych, szkół i organizacji złożyły kwiaty przed pomnikiem 34 pp i pod tablicą chwały, umieszczoną w pobliżu kościoła św. Antoniego. Potem wszyscy uczestnicy uroczystości wzięli udział w Mszy św. w intencji ojczyzny. Eucharystii przewodniczył br. Bogdan Augustyniak, gwardian klasztoru Braci Mniejszych Kapucynów w Białej Podlaskiej.
Walczył i jednoczył
34 pp został uformowany pod koniec 1918 r. w twierdzy dęblińskiej. Jego pierwszym dowódcą był mjr Aleksander Narbut-Łuczyński. Formacja przybyła do Białej Podlaskiej w grudniu 1918 r. Jej chrztem bojowym były walki z Niemcami w 1919 r. Pułk poniósł wtedy dotkliwe straty w bitwie pod Kobylanami. Potem brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej. Walczył m.in. w okolicach Kobrynia, Pińska i Mikaszewicz. Wiosną 1920 r. uczestniczył w ofensywie na Ukrainie. 8 maja, po ciężkiej bitwie, zdobył miasto Rzeczyca i most kolejowy na Dniestrze. Nie brał udziału w Bitwie Warszawskiej. Po wielu walkach został przewieziony do Białej Podlaskiej w celu reorganizacji. W sierpniu toczył boje z bolszewikami w okolicach swego miasta. Walczył w czasie kampanii wrześniowej. Ostatecznie został rozbity w pod Bydgoszczą w 1939 r.
Bialski garnizon w czasach dwudziestolecia międzywojennego liczył ok. 1,6 tys. żołnierzy. Wszyscy byli w ciągłej gotowości bojowej. Regularnie urządzali szkolenia taktyczne, kursy wojskowe oraz ćwiczenia i manewry. Przy pułku istniały amatorski teatr i orkiestra. Członkowie formacji animowali życie kulturalne miasta, organizując festyny, zabawy i koncerty. Prowadzili też działalność edukacyjną i pomocową. Zapraszali mieszkańców do wspólnego obchodzenia świąt i rocznic narodowych. W dowód wdzięczności bialczanie ufundowali pułkowi sztandar, a potem stojący dziś przy ul. Warszawskiej pomnik. Miejskie święto 34 pp organizowane jest od 2016 r.
AWAW