Rocznica sądów w Niepodległej
W 1917 r., po wielu latach zaborów, powstał Sąd Okręgowy w Siedlcach. Była to pierwsza taka instytucja w niepodległej Polsce. W rocznicę tego wydarzenia w siedleckim archiwum zorganizowano wystawę poświęconą sądownictwu niepodległej Polski w Siedlcach. Jej autorem jest sędzia Sądu Apelacyjnego w Warszawie Witold Okniński – niegdyś członek zarządu Towarzystwa Miłośników Podlasia, siedlczanin i absolwent LO im. Prusa. Wspólnie z pracownikiem archiwum Arturem Rogalskim, sędzia prawie rok kompletował materiały, które weszły w skład ekspozycji. Na wystawie zgromadzono znaczną liczbę zdjęć i dokumentów. Swoje zbiory udostępniły osoby prywatne, ale też instytucje: Miejska Biblioteka Publiczna w Białej Podlaskiej, Muzeum Regionalne w Siedlcach czy Archiwum Państwowe w Płocku. Część dokumentacji pochodzi również z siedleckiego archiwum.
– Należymy do najważniejszych archiwów w Polsce, jeśli chodzi o akta instytucji wymiaru sprawiedliwości, a nasi pracownicy do najwybitniejszych specjalistów od dokumentacji sądów, prokuratur, notariatów i hipotek – przypomina dyrektor Archiwum Grzegorz Welik. – Ta wystawa jest kolejnym etapem pogłębiania wiedzy o sądownictwie w Siedlcach i regionie. W 2006 r. zorganizowaliśmy ogólnopolską sesję naukową, poświęconą instytucjom sądowym od schyłku XVIII do początku XX w. – przypomina.
– Zebrano tu unikalne wizerunki ponad 100 osób reprezentujących instytucje wymiaru sprawiedliwości z okresu międzywojennego z Siedlec, Białej Podlaskiej, Sokołowa, Węgrowa i Łosic – podsumowuje G. Welik. – Stanowiły one elitę ówczesnego społeczeństwa, zarówno finansową, jak i kulturalną. Wiele tych postaci w związku z obowiązującymi przepisami przenoszono do pracy na terenie całego kraju, jednak większość z nich utrzymywała kontakty z Siedlcami i regionem – podkreśla dyrektor.
– Sporo zdjęć nie posiadało podpisów – zwraca natomiast uwagę A. Rogalski. – Część przedstawionych na nich osób rozpoznała rodzina czy właściciele, część udało się opisać na podstawie porównań z innymi fotografiami. Oprócz zdjęć osób, na wystawie znalazły się także te przedstawiające budynki: sądy okręgowe w Siedlcach i w Białej Podlaskiej czy pomniejsze sądy grodzkie, np. z Janowa Podlaskiego – dodaje. Ekspozycję współtworzą również fotografie nagrobków sędziów pochowanych na siedleckim cmentarzu.
3 PYTANIA
Grzegorz Welik, dyrektor siedleckiego archiwum:
Efektem wystawy jest katalog?
Tak, powstał około 150-stronicowy „katalog”. Znalazły się w nim zdjęcia eksponatów i dokumentów, a W. Okniński omówił dzieje siedleckiego sądownictwa w latach 1917-39. Dodatkowo zawarty został wykaz zespołów archiwalnych instytucji wymiaru sprawiedliwości z tych lat.
Jak duże jest zainteresowanie wystawą?
Codziennie mamy po kilku zwiedzających. Po feriach świątecznych zapraszamy do nas szkoły.
Plany na przyszłość?
Kolejnym wyzwaniem dla nas będzie przypadająca w 2010 r. rocznica 200-lecia sądów w Siedlcach. Planujemy wystawę i sesję naukową.
Edyta Daniluk