Rozbrojony pociąg
3 października 1946 r. oddział AK-WiN pod dowództwem por. Tadeusza Marczuka ps. Kurzawa w Szaniawach-Poniatach bez rozlewu krwi zatrzymał wojskowo-dyplomatyczny pociąg rosyjski kursujący na trasie Moskwa - Warszawa - Berlin Wschodni. 77 rocznicę wydarzenia obchodzono przy pomniku Pamięci Żołnierzy AK-WiN Obwód Łuków biorących udział w akcji Mitropa. Uroczystości zainaugurowała Msza św. polowa przy pomniku, którą celebrowali sercanin ks. dr hab. Henryk Majkrzak i ks. kan. Antoni Przybysz - proboszcz parafii Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Szaniawach.
Przybyły dzieci por. T. Marczuka: Tadeusz Marczuk i Ewa Stefaniuk, obecni byli parlamentarzyści, władze wojewódzkie i powiatowe, członkowie Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej z okręgów: Warszawa-Wschód, Zgorzelec oraz kół: Łuków i Trzebieszów. W obchodach uczestniczyli również przedstawiciele klubu motocyklowego Moto Międzyrzec, jak też sekcji emerytów i rencistów NSZZ Solidarność regionu Mazowsze oraz uczniowie szkół z terenu gminy Trzebieszów, którzy przeszli w rajdzie pamięci na trasie Trzebieszów – Szaniawy.
Uroczystościom towarzyszyła Kompania Reprezentacyjna Sił Powietrznych z 4 Skrzydła Lotnictwa Szkolnego w Dęblinie pod dow. ppor. Mateusza Adamca i Orkiestra Wojskowa z Siedlec pod dow. st. sierż. Michała Kryńskiego. Po Eucharystii złożono wieńce przy pomniku Pamięci Żołnierzy AK-WiN Obwód Łuków biorących udział w akcji Mitropa.
Obchody patronatem honorowym objął prezydent RP Andrzej Duda. – Po raz pierwszy w tym roku w organizację uroczystości włączyły się cztery samorządy – mówi Sławomir Smolak, sekretarz gminy Trzebieszów. – Wójt gminy Trzebieszów Mirosław Szekalis, starosta łosicki Janusz Kobyliński, wójt gminy Huszlew Stanisław Stefaniuk i wójt gminy Stara Kornica Kazimierz Hawryluk zadeklarowali współpracę przy upamiętnieniu akcji Mitropa w następnym roku. Główne uroczystości w 2024 r. planowane są we wsi Kiełbaski w gminie Stara Kornica, gdzie żołnierze AK-WiN z terenu Podlasia pod dow. por. T. Marczuka „Kurzawy” stoczyli walkę z jednostkami NKWD i UB.
Akcja Mitropa
Mitropa to nazwa wojskowo-dyplomatycznego pociągu radzieckiego kursującego na trasie Moskwa – Warszawa – Berlin. 3 października 1946 r. doszło do akcji w miejscowości Szaniawy, w wyniku której rozbrojono i pobawiono mundurów ponad 200 żołnierzy Armii Czerwonej, w tym kilku wysoko postawionych generałów i oficerów NKWD – pasażerów Mitropy. Następstwem był odwet ze strony władz komunistycznych, które postanowiły rozprawić się definitywnie z oddziałem „Kurzawy”. Do walki z partyzantami skierowano liczne zastępy Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Milicji Obywatelskiej, UB, a także sowieckiego NKWD. 5 października, po długim pościgu, komuniści okrążyli siły por. T. Marczuka pod Kiełbaskami. Po krótkiej wymianie ognia oddziały partyzanckie zostały rozbite. W walce zginęło wielu ,,akowców”, a także ponad 50 żołnierzy NKWD i UB. Por. T. Marczuk został ranny i trafił do komunistycznej niewoli, gdzie był wielokrotnie przesłuchiwany i torturowany przez UB. Zmarł w roku 1972 w wieku 49 lat.
Akcja Mitropa i następujące po niej wydarzenia przypominane są przez lokalną społeczność. W tym roku część artystyczną oraz rys historyczny przygotowały i zaprezentowały dzieci ze Szkoły Podstawowej w Szaniawach.
JS