Uroczystość Narodzenia Pańskiego

Najstarszą wzmiankę o świętowaniu 25 grudnia jako dnia narodzin Zbawiciela odnajdujemy w Chronografie Furiusa Dionizjusa Filokalusa (354 r.). Przyjmuje się jednak, że datę Natale Domini przyjęto jeszcze za czasów Konstantyna Wielkiego - ok. 311 lub 324 r.

Oczywiście, dzień 25 grudnia nie jest historycznym dniem narodzin Jezusa Chrystusa, a tylko umownym. Tego bowiem dnia w cesarstwie rzymskim świętowano narodziny Niezwyciężonego Słońca (Natale Solis Invicti). Dla chrześcijan to Chrystus był słońcem sprawiedliwości (por. Mal 3, 20), światłością świata (por. J 8, 12) i światłością na oświecenie pogan (por. Łk 2, 32). Dlatego pogańskiemu mitowi Kościół przeciwstawił Jezusa Chrystusa, prawdziwe Słońce, które nie zna zachodu. Także sam rok narodzenia Pana nie jest dokładnie znany. Wprawdzie naszą erę liczymy od narodzin Chrystusa, to jednak wiadomo, że popełniono kiedyś błąd w obliczeniach. Mnich Dionizjusz Exiguus (VI w.), podając rok 753 od założenia Rzymu jako czas narodzin Zbawiciela, po prostu pomylił się o kilka lat. Współcześnie zatem przyjmuje się, że Chrystus przyszedł na świat między 7 a 5 rokiem przed naszą erą.

W liturgii Narodzenia Pańskiego sprawuje się trzy Msze św. Pierwsza – Pasterka (Missa in nocta – Msza w nocy) nawiązuje do Mszy św., którą sprawował od V w. papież w Bazylice Matki Bożej Większej w Rzymie. Drugą Następca św. Piotra odprawiał dla swojego dworu o świcie (Missa in aurora) w kościele św. Anastazji. Wreszcie trzecią celebrował dla wiernych ok. godz. 9.00 rano (Missa in die). Owe trzy formularze znalazły się w sakramentarzach papieskich i przetrwały w liturgii do naszych czasów. Od IX w. w owych trzech Mszach św. wdziano potrójne narodzenie Chrystusa: z Boga Ojca przed czasem, z Maryi Dziewicy w Betlejem i w sercach ludzi przez wiarę. W 615 r. Boże Narodzenie otrzymało oktawę (25 grudnia – 1 stycznia).