W Wielki Piątek…

…kościół wypełnia się ciszą. Wierni przychodzą do świątyń, aby w milczeniu oddać cześć Chrystusowi.

Nabożeństwo wieczorne rozpoczyna się gestem tzw. prostracji – kapłan w ciszy kładzie się przed ołtarzem, aby oddać cześć Ukrzyżowanemu. Wielki Piątek jest dniem ogołocenia, nagości w liturgii. To nawiązanie do zdarcia szat z Jezusa, pozbawiania Go przez żołnierzy czci, do Jego odsłonięcia w cierpieniu.

Od Piątej Niedzieli Wielkiego Postu krzyż pozostaje zasłonięty fioletowym materiałem. Są dwa wyjaśnienia owej tradycji. Pierwsze: w Ewangelii jest opis sporu Chrystusa z faryzeuszami, który kończy się stwierdzeniem, że – w chronologicznej bliskości swojej męki – Jezus… wychodzi, „ukrywa się” (por. J 10,40). Drugie, bardziej praktyczno-historyczne: zwyczaj zakrywania krzyża wziął swój początek w średniowieczu, gdy krucyfiksy były zdobione drogocennymi kamieniami, złocone. Chciano zasłonić ich przepych, by nie kontrastował z okrucieństwem Golgoty.

Wieczorem rozpoczyna się Liturgia Męki Pańskiej. Po odczytaniu jej opisu według św. Jana, po modlitwach w intencji całego świata rozpoczyna się adoracja krzyża. Trzykrotnie śpiewając: „Oto drzewo krzyża, na którym zawisło zbawienie świata”, kapłan odsłania jego ramiona. W zależności od miejscowych zwyczajów wierni podchodzą doń, aby go ze czcią ucałować. Gest ten nosi w sobie wymiar szczególny: ma prowadzić do osobistego spotkania z Ukrzyżowanym. Jest obietnicą, iż będziemy liczyli się z krzyżem w pozostałe dni roku, dostrzegali moc i mądrość zeń płynące. Że będziemy zauważali go na ścianie mieszkania, w urzędzie, w zakładzie pracy. Ucałowanie krzyża jest też ekspiacją za popełnione grzechy. Po skończonej adoracji rozdaje się uprzednio konsekrowane Hostie. Na koniec Liturgii Wielkiego Piątku następuje symboliczne złożenie Jezusa w Grobie. W procesji monstrancję z Najświętszym Sakramentem okrywa się przezroczystym welonem, który jest obrazem całunu i chust spowijających Jego Ciało.