Wieś z drewna budowana
5 października w Gminnej Bibliotece Publicznej odbyła się konferencja „Wokół kultury tradycyjnej Wyryk”, która była podsumowaniem wielomiesięcznych działań, jakie GBP realizowała we współpracy z lubelskimi uczelniami: UMCS i Uniwersytetem Przyrodniczym oraz Muzeum-Zespołem Synagogalnym we Włodawie. Prelegenci omówili obecny stan architektury drewnianej Wyryk i tradycyjną zabudowę miejscowości. Wydarzenie zakończył występ zespołu Swańki. Spotkanie rozpoczęli dyrektor GBP Hanna Czelej oraz wójt gminy Wyryki Mirosław Torbicz, który zwrócił uwagę uczestników na książkę powstałą w trakcie działań realizowanych przez GBP w ostatnich miesiącach pt. „Wyryki - wieś z drewna budowana. Charakterystyka wiejskiej zagrody i standardy jej ochrony”.
– Mamy kolejną publikację dotyczącą wartości kulturowej tego miejsca. Zatrzymanie jej w słowie pozwoli na pozostawienie w pamięci i przekazanie naszym dzieciom i wnukom – zauważył.
Jak zaznaczyła dyrektor GBP, konferencja jest zwieńczeniem działań, na które składały się badania terenowe polegające na zbieraniu dokumentacji fotograficznej ukazującej cechy charakterystycznej drewnianej zabudowy Wyryk. Materiał został następnie przekazany osobom badającym zjawiska kulturowe wsi nadbużańskich. Przygotowano również spot nt. tradycyjnej architektury. Drugim etapem realizacji przedsięwzięcia były warsztaty rzeźbiarskie i pracy twórczej w drewnie, które odbyły się w lipcu, oraz Jarmark Leśny z pokazami ginących zawodów i mistrzów tradycji, których praca jest związana z drewnem. Konferencja to ostatni etap przedsięwzięcia.
Jubileusz Swaniek
Regionaliści przyznają, że drewnianej zabudowy Wyryk jest coraz mniej. Na temat architektury wsi wykład wygłosił etnolog, pracownik biura miejskiego konserwatora zabytków w Lublinie Michał Trzewik, który przybliżył historię miejscowości i zaprezentował dawne mapy z układem wyryckich domostw. O tym, czym charakteryzowała się wiejska zagroda, opowiedziała dr hab. Mariola Tymochowicz z UMCS. Zaznaczyła, że Wyryki to jedna z nielicznych wsi dobrze zinwentaryzowana jeśli chodzi o budynki drewniane. Kiedyś były one budowane w stylu podlasko-wschodnim, były kryte gontem lub blachą, z szalowanymi gankami, ze spichrzami przy drodze. Zagrody powstawały głównie na planie prostokąta z chałupą od strony drogi, w większości usytuowaną do niej frontem. Wiele domów posiada konstrukcję wieńcową, ich ściany zbudowane są z bali prostokątnych wiązanych w węgłach na jaskółczy ogon.
Prelekcję na temat przydomowych ogródków w Wyrykach wygłosiła dr Barbara Marcinek z UP z Lublina, natomiast dawne i aktualnie działające we wsi wiejskie zespoły śpiewacze przedstawiła Justyna Torbicz ze Stowarzyszenia Aktywności Obywatelskiej Koalicja Kulturalna, kierownik zespołu Swańki.
Omówiono książkę „Wyryki – wieś z drewna budowana…”, pokazano również spot promocyjny miejscowości, a na zakończenie odbył się koncert jubileuszowy zespołu Swańki. Założony w 2011 r. zespół jest przykładem kontynuacji przez młode pokolenie miejscowej tradycji śpiewaczej. Panie zgromadziły repertuar poprzez poszukiwania archiwalnych nagrań, a także rozmowy z najstarszymi mieszkańcami Wyryk. Jak twierdzi J. Torbicz, bogactwo wyryckich pieśni było i jest nieprzebrane.