Wracając do ziemian
Jego krótka promocja miała miejsce 7 czerwca na początku jedenastej sesji o ziemiaństwie, w tym roku dedykowanej artystom wywodzącym się z ziemiańskich rodów (relację z wydarzenia zamieścimy w kolejnym wydaniu „Echa”). Sesje naukowe poświęcone ziemiaństwu odbywają się w Muzeum Regionalnym cyklicznie - co dwa lata, od ponad 20 lat.
Mają charakter tematyczny, tzn. każdej z konferencji towarzyszy myśl przewodnia, która porządkuje program i wyznacza zakres podejmowanych problemów. Uczestnicy mają niepowtarzalną okazję spotkać potomków ziemiańskich rodów, wysłuchać opowieści o losach ich przodków, o dziejach ich siedzib i historii ratowania przed zagładą dziedzictwa materialnego i niematerialnego – a na taką skazała tę grupę społeczną reforma rolna przeprowadzona dekretem PKWN z września 1944 r.
W gronie prelegentów zawsze są zarówno osoby z korzeniami szlacheckimi, jak też historycy oraz pasjonaci tej tematyki, dzięki czemu każda z sesji stanowi spotkanie wyjątkowe, barwne i ciekawe. Ich pomysłodawcą i głównym organizatorem jest Sławomir Kordaczuk, znawca i miłośnik ziemiańskich siedzib, od lat oddający się utrwalaniu pałacyków i dworów na zdjęciach, oddających ich swoiste piękno, ale też przemiany, jakim poddaje je czas i ludzie.
Dziesięć sesji
Dobrym zwyczajem jest publikacja wygłoszonych referatów i tekstów pochodzących spoza programów sesji, które jako dodatkowe materiały przygotowywali autorzy zajmujący się tematyką ziemiańską lub genealogią rodzinną. „W ten sposób ratowaliśmy więcej pasjonujących historii polskich rodów szlacheckich” – odnotowuje S. Kordaczuk we wstępie do tomu stanowiącego pokłosie ubiegłorocznej, dziesiątej konferencji. „W poprzednich wydaniach książek we wstępach i fotorelacjach informowaliśmy czytelników o przebiegu obrad i ich uczestnikach, o sytuacji dawnych siedzib ziemiańskich, ich rozwoju czy degradacji. Tworzyliśmy swoiste sprawozdanie z inicjatyw o tematyce ziemiańskiej podejmowanych w ciągu kolejnych dwuletnich okresów przez Muzeum Regionalne w Siedlcach oraz Muzeum Ziemiaństwa w Dąbrowie. Dzięki zamieszczonym zdjęciom z naszych wycieczek fotorelacje stały się bogato ilustrowanym miniprzewodnikiem turystycznym po regionie” – czytamy.
W tomie „jubileuszowym” oprócz tekstów referatów zamieszczono również podsumowanie dwudziestu lat pracy włożonej przez pracowników Muzeum Regionalnego w Siedlcach, Muzeum Ziemiaństwa w Dąbrowie oraz przyjaciół, sponsorów i media w organizację dziesięciu sesji naukowych.
Niejako przy okazji S. Kordaczuk dokonuje we wstępie krótkiego rekonesansu tego, co dzieje się w dworach regionu. Cieszy fakt, że pałac w Korczewie powoli odzyskuje blask po pożarze w 2021 r. i otwiera podwoje pałacyku Syberia. Ciemna strona medalu to przerwanie odbudowy dworu w Wólce Nosowskiej (powiat łosicki) czy postępująca degradacja siedzib ziemiańskich w Mordach i Gręzewie (powiat siedlecki) oraz Podzamczu (powiat garwoliński).
O czym przeczytamy
Tom „Ziemianie naukowcy” otwiera artykuł „Księżna Anna z Sapiehów Jabłonowska, prekursorka muzealnictwa przyrodniczego” autorstwa Franciszka Midury z Akademii Nauk Stosowanych im. Wincentego Pola w Lublinie. „«Kto sadzi drzewa, ten za życia stawia sobie pomniki», czyli rzecz o Stefanie Leonie Makowieckim (1860-1949)” to tytuł artykułu Marii Hanny Makowieckiej. Marcin K. Schirmer z Instytutu Historii Polskiej Akademii Nauk, prezes zarządu głównego Polskiego Towarzystwa Ziemiańskiego przygotował materiał dedykowany Szlenkierom z Radachówki – fabrykantom, ziemianom, naukowcom. Naukowymi przyjaźniami Tymoteusza Łuniewskiego zajął się Andrzej Chojnacki. Nad tematem zbiorów księcia Aleksandra Antoniego Sapiehy pochylił się Artur Rogalski. Z kolei „Zainteresowania naukowe Kajetana Kraszewskiego” to tytuł wystąpienie i artykułu Grzegorza Welika. W publikacji znajdziemy również artykuł Mirosława Roguskiego „Prof. dr Kazimierz Roguski herbu Ostoja, ziemianin, organizator powojennej hodowli i nasiennictwa ziemniaków”, jak też materiał Tadeusza Żaby-Bujwida pod frapującym tytułem „Człowiek żyje po to, żeby tym, co są z nim i przyjdą po nim, życie ułatwiać” – poświęcony postaci Jana Bujwida.
Publikację zamyka podsumowanie 20 lat sesji naukowych dokonane przez S. Kordaczuka oraz arcyciekawa fotorelacja pokazująca różne odsłony sesji oraz pielęgnowania pamięci i spuścizny po ziemianach we wschodniej części Polski.
Ziemianie naukowcy, Drukarnia Nowator, Siedlce 2024.
LI