Wspierać i usamodzielniać rodziny
Pracownik socjalny staje w swojej pracy wobec różnorodnych wyzwań i problemów, jakie są udziałem człowieka przez całe życie - od narodzin aż do śmierci. Towarzyszy matce oczekującej dziecka, jest w rodzinie wielodzietnej i u osób samotnych, młodych i seniorów, bezrobotnych, chorych i uzależnionych, doświadczających przemocy, bezdomnych i niepełnosprawnych, bywa jedyną osobą, która żegna zmarłego…
Jaki był cel powstania ośrodka?
Powołany został do realizacji zadań nowej ustawy o pomocy społecznej opartej o zasadę pomocniczości państwa wobec obywateli. Pomoc społeczna ma wspierać rodziny pozostające w trudnej sytuacji w ich dążeniu do usamodzielnienia, a nie – jak w państwie opiekuńczym – rozwiązywać problemy bez udziału samych zainteresowanych. Ta zasadnicza zmiana charakteru świadczonej pomocy wymaga od potrzebujących osobistego zaangażowania się i współpracy z pracownikiem socjalnym, od pracownika zaś wielkiej umiejętności subtelnego towarzyszenia, empatii, wspierania w wychodzeniu z trudnej sytuacji.
Jak zmieniała się placówka na przestrzeni lat?
W pierwszych latach działalności ośrodek zatrudniał ok. 50 osób i obejmował pomocą ok. 2,2 tys. rodzin. Z biegiem lat dochodziły kolejne zadania – specjalistyczne usługi opiekuńcze dla osób z zaburzeniami psychicznymi, Środowiskowy Dom Samopomocy, rehabilitacja społeczna osób niepełnosprawnych (działania finansowane ze środków PFRON), orzecznictwo dla celów pozarentowych (także dla sąsiednich powiatów), wspieranie rodziny (asystenci) i system pieczy zastępczej (koordynatorzy, rodziny zastępcze i placówki opiekuńczo-wychowawcze), przeciwdziałanie przemocy w rodzinie, interwencja kryzysowa, prace społecznie-użyteczne, świadczenie rodzinne, fundusz alimentacyjny, projekty unijne.
Obecnie MOPR zatrudnia 115 pracowników różnych specjalności, stosownie do realizowanych zadań. Łącznie z form wsparcia korzysta ok. 14,4 tys. rodzin (część z nich występuje w kilku działaniach).
W 2006 r. MOPR przeniósł się do nowej siedziby przy ul. Sienkiewicza 32, ale i ta obecnie jest już niewystarczająca: dział świadczeń rodzinnych i fundusz alimentacyjny mieszczą się przy ul. Langego 6. Władze miasta planują przenieść ośrodek do dawnego budynku komendy policji przy ul. Prusa, lecz wymaga on kapitalnego remontu, a więc dużych nakładów finansowych, których obecnie nie ma. Trzeba więc jeszcze poczekać…
Z jakiej formy pomocy mogą korzystać podopieczni ośrodka?
Pomoc społeczna na określonych ustawą zasadach świadczy pomoc w formie pieniężnej (zasiłki), niepieniężnej (posiłki, pomoc rzeczowa), usługowej – usługi opiekuńcze w miejscu zamieszkania, schronienie, opieka stacjonarna w domu pomocy społecznej, dzienne ośrodki wsparcia oraz w formie pracy socjalnej. Praca socjalna nastawiona jest na pomoc rodzinie we wzmocnieniu lub odzyskaniu zdolności do samodzielnego działania i może być ukierunkowana na poprawę funkcjonowania rodziny (poradnictwo, edukacja, terapia), warunków materialnych (aktywizacja zawodowa, pomoc w uzyskaniu świadczeń z różnych systemów zabezpieczenia społecznego, racjonalne gospodarowanie budżetem), warunków mieszkaniowych (mobilizowanie do prac porządkowych i utrzymania czystości, pomoc w mieszkaniowych sprawach urzędowych), pomoc w otrzymaniu należnej opieki w przypadku osób niesamodzielnych.
Wiodącą rolę strukturze MOPR pełni pracownik socjalny, który musi okazać empatię, zrozumienie w kontaktach z rodziną…
Pracownik socjalny staje w swojej pracy wobec różnorodnych wyzwań i problemów, jakie są udziałem człowieka przez całe życie – od narodzin aż do śmierci. Towarzyszy matce oczekującej dziecka, jest w rodzinie wielodzietnej i u osób samotnych, młodych i seniorów, bezrobotnych, chorych i uzależnionych, doświadczających przemocy, bezdomnych i niepełnosprawnych, bywa jedyną osobą, która żegna zmarłego… Musi umieć rozmawiać z każdym człowiekiem, niezależnie od jego wykształcenia, kultury osobistej czy statusu społecznego.
Niektóre zdania pomocy społecznej i wspierania rodziny miasto zleca w trybie otwartego konkursu organizacjom pozarządowym i finansuje ich realizację. Jak to wygląda?
MOPR prowadzi procedurę konkursową oraz w imieniu prezydenta miasta monitoruje realizację tych zadań. Usługi opiekuńcze, noclegownię i magazyn żywności, sprzętu domowego i przedmiotów ortopedycznych prowadzą Polski Komitet Pomocy Społecznej oraz Caritas, pozyskiwaniem żywności zajmuje się Bank Żywności i PKPS. Instytut Kofoeda zapewnia posiłki dla najuboższych, prowadzi łaźnię i pralnię. Placówki wsparcia dziennego (świetlice) prowadzone są przez Caritas, parafię św. Józefa oraz stowarzyszenia: TPD, Styl Życia, Prometeusz, Dom Dziecka – Pomnik im. Dzieci Zamojszczyzny. Wioska Dziecięca SOS zapewnia opiekę i wychowanie dzieciom w placówce opiekuńczo-wychowawczej typu rodzinnego.
Zmieniająca się rzeczywistość wyzwala nowe problemy społeczne. To ogromne wyzwanie wobec polityki i pomocy społecznej państwa.
Dziękuję za rozmowę.
HAH