Z wiarą przed cudownym wizerunkiem
Historia parafii w Horbowie sięga XVI w. Z miejscowością związana jest postać Jana Horbowskiego, ziemianina brzeskiego, który otrzymał od króla Aleksandra Jagiellończyka majątek Sieniewice w powiecie drohickim. Nadanie to potwierdził w 1516 r. król Zygmunt I Stary. J. Horbowski w czerwcu 1516 r. ufundował w Horbowie kościół i plebanię. Tradycja głosi, że również z jego inicjatywy do świątyni trafił obraz Matki Bożej Łaskawej.
Okrył go sukienką z litej, srebrnej materii, a głowę Matki Bożej i Dzieciątka przyozdobił pozłacanymi koronami. Do posługi wiernym sprowadził zaś księdza. Poczynił też liczne zapisy na rzecz kościoła i plebanii, które następnie wypełniali jego potomkowie, a po nich kolejni właściciele Horbowa. Tamten kościół już nie istnieje, zachował się tylko mocno zniszczony stary cmentarz. Na nim to – według ustnych przekazów – miał być pochowany J. Horbowski.
Obraz Pani Horbowskiej
Namalowany na desce przez nieznanego malarza XVI-wieczny obraz przedstawia Matkę Bożą z Dzieciątkiem na lewym ręku. Suknia Maryi ma kolor karminowy, a płaszcz odcień ciemnego błękitu. Jej twarz jest szczupła, a oczy są pełne zadumy. Długą, smukłą dłonią wskazuje na Dziecię, które trzyma na swoim ramieniu. Koszulka Dzieciątka ma kolor biały i okrywa ją suknia koloru karminowego. Jezus prawą rączkę ma wzniesioną ku górze w geście błogosławieństwa. Lewa dłoń, złączona z dłonią Maryi, podkreśla więź Matki i Syna, trwającą od momentu poczęcia aż po krzyż na Golgocie. Nóżki Dzieciątka są bose. Głowy Matki i Syna okalają złote nimby.
Ten rodzaj ikony to Hodegetria – z gr. „Przewodniczka”. To Maryja jest przewodniczką i drogą, która prowadzi nas do Syna Bożego. Z czasem na głowach Jezusa i Matki Bożej fundator umieścił srebrne korony, zaś wierni składali wota, co było poświadczeniem, że obraz słynie łaskami. Mijały lata, a ludzie wciąż modlili się do swojej Matki.
W 1866 r. parafia Horbów została zniesiona i przyłączona do parafii Piszczac. Wtedy też zniknął obraz Matki Bożej. W 1878 r. zmarł ks. Julian Trętowski, ostatni proboszcz obu parafii. Władze rosyjskie nie pozwoliły na wprowadzenie nowego księdza. W 1892 r. zniesiono parafię Piszczac, a Horbów przyłączono do parafii św. Anny w Białej Podlaskiej.
Losy zaginionego wizerunku
W Horbowie pozostała nieczynna, opuszczona w pierwszych dniach wojny, cerkiew prawosławna wybudowana na przełomie XIX i XX w. – na miejscu cerkwi unickiej. Podjęte zostały starania o przeznaczenie jej na kościół. Wyświęcenia cerkwi na kościół pw. Przemienienia Pańskiego dokonał 23 września 1923 r. dziekan bialski ks. Ludwik Romanowski.
Wówczas też rozpoczęły się poszukiwania cudownego obrazu. Okazało się, że w czasie rozbioru kaplicy wizerunkiem Maryi zaopiekował się ówczesny dziekan bialski ks. Konstanty Szyszkowski, umieszczając go u siebie na plebanii. Opuszczając Białą Podlaską, zabrał obraz ze sobą i przechowywał go w lubelskim mieszkaniu. Po śmierci kapłana posiadane przez niego dobra materialne trafiły w depozyt lubelskiej kurii. Obraz został umieszczony w katedrze lubelskiej. Kiedy ks. L. Romanowski poprosił o zwrot wizerunku, otrzymał zgodę.
Po 50 latach nieobecności obraz Matki Bożej Łaskawej powrócił do Horbowa. Przyniesiono go z Białej Podlaskiej w uroczystej procesji 27 kwietnia 1924 r. i umieszczono w ołtarzu głównym. Mszę św. odprawił proboszcz z Piszczaca ks. Władysław Frelek.
Samodzielna parafia Horbów została utworzona 17 września 1924 r., a w październiku przybył do niej pierwszy proboszcz ks. Józef Urbański.
Kult Matki Bożej Łaskawej
W lutym 1932 r. parafię objął ks. Marian Jabłoński. Z biegiem lat coraz bardziej rozwijał się też kult Matki Bożej Horbowskiej, nazwanej Łaskawą. W 1934 r., w dziesiątą rocznicę powrotu cudownego obrazu, ustanowiono doroczny odpust Matki Bożej Łaskawej poprzedzony tzw. 40-godzinnym nabożeństwem. W uroczystości brało udział około 5 tys. wiernych, w tym pielgrzymi z okolicznych miejscowości, m.in. z parafii Tuczna.
Celem upamiętnienia tak ważnych rocznic przy drodze prowadzącej do kościoła została zbudowana kapliczka. Kamienie na nią parafianie zbierali na okolicznych polach. Otrzymała ona tytuł Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny. Uroczystego poświęcenia kapliczki dokonał 13 maja 1934 r. bp Czesław Sokołowski.
Miejscowa społeczność, głównie rolnicza, mimo trudnej sytuacji materialnej nie szczędziła zaangażowania na rzecz upiększania świątyni, przyczyniając się tym samym do większej chwały Bożej i umocnienia kultu Matki Najświętszej. Do Horbowa zaczęli też przybywać pielgrzymi z innych parafii, prosząc o pomoc i wstawiennictwo. Obraz Pani Horbowskiej na nowo zasłynął cudami.
80-lecie powrotu obrazu
Pod opieką Matki Bożej Łaskawej parafia horbowska przetrwała także lata wojny i okupacji. Przeżyli pracujący tu księża, wsie nie zostały zniszczone, ocalał kościół i cudowny wizerunek. W czasach Polski Ludowej miejscowi proboszczowie umacniali kult maryjny, troszcząc się o wiarę parafian. W 1986 r. potomkowie J. Horbowskiego ufundowali do kościoła tablicę upamiętniającą wydarzenia sprzed 470 lat.
W 2000 r. proboszczem parafii został ks. Roman Sawczuk, który podjął starania w celu ożywienia i umacniania kultu maryjnego. Okazał się również dobrym gospodarzem. Po objęciu parafii przystąpił do remontu wnętrza świątyni parafialnej.
W dniach 1-3 maja 2004 r. parafia uroczyście obchodziła 80-lecie powrotu obrazu Matki Bożej. Msze św. odprawiali biskupi Jan Mazur i Henryk Tomasik. Słowo Boże głosili proboszczowie podlaskich sanktuariów: z Leśnej Podlaskiej – o. Franciszek Podlecki i z Kodnia – o. Stanisław Wódz, który jest też autorem słów i muzyki pieśni do Matki Bożej Horbowskiej pt. „O Horbowska nasza Pani”.
Do dziś świątynia w Horbowie jest miejscem kultu, gdzie wierni powierzają Matce Bożej swoje troski i zmartwienia oraz dziękują Jej za otrzymane łaski.
Wielkim propagatorem kultu maryjnego jest także ks. Józef Nikoniuk, sprawujący funkcję proboszcza parafii od 2010 r. Kontynuuje on zapoczątkowane przez poprzednika ks. R. Sawczuka nabożeństwa: nieustającą nowennę do Matki Bożej Łaskawej, która jest odmawiana w każdą środę przed Mszą św., oraz procesje fatimskie odbywające się każdego 13 dnia miesiąca, począwszy od maja do października. Zarówno w nowennach, jak i procesjach, których uczestnicy idą wśród pól i łąk, odmawiając różaniec i śpiewając pieśni maryjne, udział biorą także czciciele Matki Bożej spoza parafii. Obecnie parafia Przemienienia Pańskiego w Horbowie liczy 1420 wiernych. Należą do niej następujące miejscowości: Horbów, Horbów-Kolonia, Kłoda Mała, Kłoda Duża, Lachówka Mała, Lachówka Duża, Zalesie.
ANNA DENKIEWICZ
Cudowne uzdrowienia
Świadectwo otrzymania łaski zdrowia za wstawiennictwem Matki Bożej w cudownym wizerunku złożyła 15 lutego 1933 r. Maria Chomińska. Łaski uzdrowienia dostąpił też Kazimierz Gruza. W wieku dziewięciu lat, po urazie lewego kolana, ciężko zachorował. Na jego nodze pojawiły się niegojące się rany i wysięki. Lekarz z Białej Podlaskiej proponował umieszczenie chłopca w szpitalu. Niestety rodziców dziecka nie stać było na leczenie szpitalne. Podawanie leków w domu również okazało się zbyt dużym wydatkiem, na który nie mogli sobie pozwolić. W efekcie chłopiec z coraz większym trudem poruszał się o kulach, do tego dochodził ból. Kiedy już wszystkie dostępne, domowe sposoby zawiodły, matka zawierzyła swoje dziecko opiece Matce Bożej. Zanoszona – najżarliwiej w maju 1935 r., tj. dniu odpustu Matki Bożej Łaskawej – modlitwa została wysłuchana. Od tego dnia dziecko zaczęło powracać do zdrowia – po kilku dniach odstawiło kule, a rany się zagoiły.
Uroczyste dziękczynienie odbyło się w niedzielę, 18 sierpnia 1935 r. Przed głównym ołtarzem, w którym znajdował się obraz, stanął K. Gruza razem z rodzicami i braćmi, by dziękować Panu Bogu za otrzymaną łaskę zdrowia. Wyzdrowienie chłopca zostało też potwierdzone przez lekarza Czesława Domańskiego, który badał go w czasie choroby, a potem zobaczył zdrowego, grającego w piłkę z kolegami. Kule złożone w czasie Mszy św. do dziś znajdują się w miejscowym kościele.
Majowe uroczystości
Jubileuszowej Mszy św. sprawowanej 8 maja, o 12.00, towarzyszyć ma poświęcenie kaplicy ku czci unitów podlaskich.
Zwieńczeniem uroczystej Eucharystii stanie się trzykrotna procesja wokół kościoła z cudownym obrazem Matki Bożej Horbowskiej. W planach jest także radosna agapa połączona z festynem parafialnym.
Zainaugurowane przed laty przez proboszcza ks. Józefa Nikoniuka przygotowania do obchodów 500-lecia parafii objęły zarówno sferę ducha (comiesięczna adoracja Najświętszego Sakramentu), jak i prace związane z remontem i odnowieniem świątyni.
W styczniu 2016 r., dzięki staraniom proboszcza, biskup siedlecki Kazimierz Gurda przekazał parafii relikwie bł. Męczenników Podlaskich. 23 stycznia rozpoczęła się także nowenna do bł. Męczenników Podlaskich, odmawiana 23 dnia każdego miesiąca, o 17.00.
Mamy w Horbowie wielki skarb – łaskami słynący obraz Matki Bożej Łaskawej, która już 500 lat opiekuje się wszystkimi, którzy się do niej uciekają. Trzeba nam na nowo odkryć tę wielką tajemnicę miłości Boga do każdego człowieka; Boga, który daje nam swoją Matkę jako opiekunkę, niebieską lekarkę i pocieszycielkę strapionych. Z głębi serc dziękujemy za wszelkie łaski, jakie przez orędownictwo Pani Horbowskiej otrzymywali klęczący przed Jej obrazem wierni. Pełni ufności oddajemy pod Jej opiekę nasze rodziny i całą wspólnotę. Zawierzając naszą parafię Matce Bożej, ufamy, że ten święty czas wyda błogosławione owoce.