Za wszystko dziękujemy
Eucharystii, w liturgiczne wspomnienie św. Wiktora, którego relikwie znajdują się w miejscowym kościele, przewodniczył bp Kazimierz Gurda. Na świętowanie 100 rocznicy powstania kapituły kolegiackiej janowskiej przybyli także biskupi pochodzący z diecezji siedleckiej: metropolita senior archidiecezji szczecińsko-kamieńskiej abp Andrzej Dzięga, biskup senior diecezji radomskiej Henryk Tomasik, biskup drohiczyński Piotr Sawczuk oraz przedstawiciele kapituł z całej diecezji.
Pierwszym punktem była wspólna modlitwa, którą poprowadził dziekan kapituły ks. prałat Roman Wiszniewski. – W tej czcigodnej świątyni pragniemy modlić się, modlitwą wieków. Stajemy przeto w pokorze przed Bogiem w Trójcy Świętej Jedynym. (…) Pragniemy w 150 rocznicę krwawego prześladowania za wiarę trwać na modlitwie i codzienności z heroicznymi świadkami wiary – powiedział ks. Wiszniewski. Modlitwę przez wstawiennictwo św. Wiktora poprowadził ks. Wiesław Mańczyna – prałat archidiakon.
Program świadectwa
„Kapituła kolegiacka Janowska w służbie Kościoła siedleckiego” to tytuł wykładu, który wygłosił ks. prał. Kazimierz Matwiejuk, diecezjalnego ojciec duchowny kapłanów. Prelekcja była okazją do wspólnej refleksji nad eklezjalnym wymiarem służebnej roli kapituły janowskiej we współczesności oraz w perspektywie najbliższego czasu.
Rola kapituły w historii Kościoła siedleckiego zmieniała się, jednakże kanonicy nieprzerwanie realizują misje ewangelizacyjną i uświęcania ludu. – Te duszpasterskie działania dokonują się w klimacie duchowego dziedzictwa, które wyrosło na gruncie heroicznej wiary katolików obrządku wschodniego i heroicznej obrony przez nich jedności Kościoła – mówił ks. Matwiejuk. Wskazał też konkretne zagrożenia uderzające we wspólnotę Kościoła, który wobec przeciwności ma nadal pełnić swoją misję – być znakiem zbawienia dla świata. Rzeczywistość nie może paraliżować księży, ale winna jeszcze bardziej mobilizować ich do działania. – Mamy z żywą wiarą i jeszcze bardziej ofiarnie współpracować z łaską Bożą, pamiętając o zachęcie Chrystusa: «ufajcie, Ja zwyciężyłem świat» – powiedział prelegent.
– Chrystus, tak myślę, podsuwa nam bardzo konkretny i skuteczny program działania na te niełatwe czasy. Nie jest to program ideologicznej wojny, obrzucania się epitetami czy poniżania błądzących, ale program świadectwa. Chodzi konkretnie o naśladowanie bł. Męczenników z Pratulina – podkreślił ks. K. Matwiejuk.
Nie porzucili wiary
Przed Mszą św. bp P. Sawczuk dokonał odsłonięcia tablicy upamiętniającej 100-lecie powstania kapituły kolegiackiej janowskiej. Jest to historyczna okazja do dziękczynienia Panu Bogu za Jego dobroć i troskę o Kościół siedlecki. Pamiątkowa płyta skłania także do wdzięcznego wspomnienia zmarłych członków tej wspólnoty. Obrzędowi błogosławieństwa tablicy przewodniczył abp A. Dzięga.
Bp H. Tomasik, nawiązując do liturgicznego wspomnienia św. Wiktora, przypomniał historię sprowadzenia relikwii męczennika do Janowa Podlaskiego. Przyczynił się do tego ówczesny biskup podlaski Beniamin Szymański. Chciał, aby wspólnota diecezjalna miała patrona, który będzie integrował diecezję i uczył heroicznej wiary. Przeprowadzenie relikwii do Janowa rozpoczęło się w sobotę 4 czerwca 1859 r. uroczystymi nieszporami, podczas których kazanie wygłosił o. Honorat Koźmiński. Uroczyste przeprowadzenie relikwii trwało do 11 czerwca, a na całej trasie w procesji uczestniczyły tysiące wiernych.
– Uroczystości związane z przygotowaniem i przeprowadzeniem relikwii św. Wiktora zintegrowały młodą diecezję. Przyczyniły się także do ożywienie i pogłębienia wiary ludu Bożego. Były także przygotowaniem na prześladowania w kolejnych latach – wskazał biskup. Hierarcha przywołał w homilii świadectwo unitów podlaskich, którzy musieli dać świadectwo wiary. W 1874 r., w uroczystość św. Apostołów Szymona i Judy Tadeusza – patronów diecezji podlaskiej, przed janowską świątynią rozegrał się dramat unitów, którzy nie chcieli porzucić świętej wiary. Unici byli katowani podczas słynnych „nieszporów janowskich”.
Bp H. Tomasik wskazał także na jubileusz 100-lecia kapituły kolegiackiej janowskiej – szczególne dziękczynienie Panu Bogu za historię działania łaski w sercach kapłańskich. – Każda kapituła jest także wspólnotową formą budowania Chrystusowego Kościoła w konkretnej diecezji. Funkcje i urzędy sprawowane w tym gremium oraz statuty kapituły ukazują obszary zaangażowania niezwykle ważne dla rozwoju Kościoła (…). Za to wszystko dziękujemy Panu Bogu – wskazał hierarcha.
Po Mszy św. odbyła się agapa w domu pielgrzyma. Na zakończenie obiadu zaprezentowano publikację przygotowaną na jubileusz: „Kapituła Kolegiacka Janowska 1924-2024”.
Diecezja siedlecka została wskrzeszona przez papieża Benedykta XV w 1918 r. Bp Henryk Przeździecki na początku swojego pasterzowania skierował prośbę do Stolicy Apostolskiej o przeniesienie siedziby biskupiej i kapituły katedralnej z Janowa do Siedlec. Papież Pius XI 25 stycznia 1924 r. podniósł siedlecki kościół pw. Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny do godności katedry. Następnie biskup dekretem z 29 kwietnia 1924 r. przeniósł stolicę biskupią i katedrę wraz z kapitułą do Siedlec.
W związku z powyższym Stolica Apostolska na prośbę bp. Przeździeckiego nadała byłej katedrze pw. Trójcy Świętej w Janowie Podlaskim tytuł kościoła kolegiackiego i ustanowiła przy nim kapitułę. Uczynił to papież Pius XI 20 lutego 1924 r. Było to nawiązanie do tradycji kolegiaty janowskiej diecezji łuckiej, istniejącej w Janowie od 1711 r.
ks. Marek Weresa