Zanurzenie w śmierć Jezusa
W sympozjum wzięli udział m.in. biskup siedlecki Zbigniew Kiernikowski, moderatorzy, profesorowie i klerycy Wyższego Seminarium Duchownego, księża dziekani, referenci liturgiczni z poszczególnych parafii, studenci Instytutu Teologicznego, a także osoby pragnące pogłębić teologię i wymowę znaków liturgii chrzcielnej.
Referat na temat czasu i miejsca chrztu oraz obrzędów przyjęcia wygłosił ks. dr hab. Andrzej Kiciński. Prelegent przypomniał praktykę chrzcielną pierwotnego Kościoła, a następnie przedstawił dzisiejsze stanowisko Kościoła na temat czasu i miejsca chrztu. Kodeks prawa kanonicznego przewiduje, że „chociaż chrzest może być udzielany w jakimkolwiek dniu, jednak zaleca się, aby z zasady był udzielany w niedzielę albo wedle możności w wigilię paschalną” (kan. 856). Zaleca się również udzielanie chrztu podczas Eucharystii. Według prawa kanonicznego normalnym miejscem do udzielania sakramentu chrztu jest kościół parafialny lub kaplica
Problem „Wyrzeczenie się zła i wyznanie wiary” podjął ks. dr Andrzej Krasowski, wykładowca homiletyki i ojciec duchowny seminarium w Lublinie. Kościół przypomina rodzicom, że ich podstawowym obowiązkiem jest wychowanie dziecka w wierze. Chrzest dziecka jest bowiem konsekwencją wiary jego rodziców w Chrystusa i świadomej przynależności do Kościoła. Wyrzec się zła i szatana oznacza radykalnie odrzucić wszystko, co oddziela nas od Boga, źródła życia. Natomiast wyznanie wiary w jedynego Boga to nic innego jak całkowite powierzenie Bogu siebie i swojego dziecka.
Wykład „Znak chrztu – zanurzenie” wygłosił bp dr hab. Zbigniew Kiernikowski, prof. UMK. Podkreślił, że w Nowym Testamencie chrzest określany jest najczęściej terminem „baptisma”, który oznacza zanurzenie lub obmycie. Wywodzi się on od czasownika „bapto” lub od jego formy „baptidzo” ukazujących związek człowieka z wodą. Chrzest, który przyjmujemy jako dorośli czy też jako dzieci w oparciu o wiarę rodziców i do niej dorastamy przez stopniową inicjację, jest naszym „zanurzeniem” w śmierć Jezusa. Ten znak ukazuje się najbardziej wymownie, gdy chrzest jest udzielany przez zanurzenie. Św. Paweł uczy, że przez chrzest zostaliśmy zanurzeni w śmierć Chrystusa (Rz 6,3-4). Nasze zanurzenie w tej śmierci przez chrzest sprawia, że podobnie jak Chrystus możemy przeżywać śmierć, niesprawiedliwość, zadawane rany i wszystko to, co jest krzyżem jako początek nowego życia. Dla zniszczenia naszego grzesznego ciała zostaliśmy razem z Chrystusem współukrzyżowani po to, byśmy wkroczyli w nowe życie i nie byli już dłużej w niewoli grzechu.
Teologiczną wymowę architektury baptysteriów przedstawił o. Andrzej Bujnowski OP. Prelegent zwrócił uwagę, że w pierwotnym Kościele nie było baptysteriów. Najstarsze znane baptysterium pochodzi z początku III w. Baptysteria zaczęły zanikać w średniowieczu wraz ze zmianą obrzędu chrztu: coraz częściej zaczęto chrzcić dzieci. Na ich miejscu pojawiły się chrzcielnice stojące wewnątrz kościoła.
„Znaczenie obrzędów wyjaśniających” omówił ks. dr hab. Mirosław Mróz, profesor UMK. Obrzęd udzielania chrztu dzieciom przewiduje trzy obrzędy wyjaśniające. Za pomocą symboli ukazują one, kim stał się nowo ochrzczony. Namaszczenie krzyżmem św. oznacza jego udział w urzędzie i godności Chrystusa Kapłana, Króla i Proroka. Biała szata unaocznia, że dziecko od tej chwili zostało włączone w tajemnicę męki, śmierci i zmartwychwstania Chrystusa. Wręczenie zapalonej od paschału świecy oznacza, że nowo ochrzczony stał się dzieckiem światłości, i podtrzymując w swoim życiu to światło, ma być gotowym na przyjście Pana. Na koniec prelegent postulował, aby rozszerzyć obrzędy wyjaśniające o dwa dodatkowe, które przewiduje „editio typica”, a których brakuje w obrzędach polskich. Chodzi o obrzęd effatha i namaszczenia olejem katechumenów.
Temat „Śpiew w liturgii chrzcielnej” podjęła Gizela Maria Skop z Instytutu Niepokalanej Matki Kościoła. Na przykładzie różnych pieśni liturgicznych ukazała miejsce i rolę śpiewu w strukturze obrzędów chrztu. Śpiew jest czynnikiem integrującym, który ze zbiorowiska niejednokrotnie obcych ludzi tworzy wspólnotę. Przez wspólny śpiew podczas liturgii ludzie oddają chwałę Bogu oraz pogłębiają więź i jedność między sobą.
Centralnym wydarzeniem sympozjum była Eucharystia połączona z liturgią chrztu przez zanurzenie, której przewodniczył bp Z. Kiernikowski. Podczas tej liturgii zostało ochrzczone jedno dziecko. W homilii pasterz diecezji siedleckiej zwrócił uwagę na wartość chrztu w życiu człowieka. Jest on darem i zadaniem. Chrzest przyjęty z wiarą będzie owocował, o ile zostanie pielęgnowany. Złączenie z Chrystusem w jedno jest darem, który nigdy nie zniewala. Człowiek nawet po chrzcie może buntować się przeciwko Bogu. Dlatego potrzebuje ciągłego powracania do chrzcielnego źródła, by uczyć się życia w jedności z Bogiem i bliźnim.
Sympozjum zakończyła wspólna agapa.
ks. Mateusz Czubak