Zapobieganie upadkom u osób starszych

Upadki należą do tzw. wielkich problemów geriatrycznych. Dochodzi do nich najczęściej u osób po 65 roku życia. Wraz z wiekiem zjawisko występowania upadków się nasila - zdarzają się one aż u 50% osób po 80 roku życia.

Konsekwencją upadku mogą być urazy, stłuczenia, złamania, które mogą bardzo negatywnie wpłynąć na dalsze funkcjonowanie. Mogą być poważną przyczyną utraty zdrowia, a nawet życia. Dlaczego dochodzi do upadków? Jednym z czynników ryzyka upadków jest osłabienie siły mięśniowej w kończynach dolnych. Do takiego osłabienia może dojść po długotrwałym unieruchomieniu, przy braku aktywności ruchowej, lub w wyniku chorób prowadzących do zaniku mięśni.

Po 65 roku życia zachodzą zmiany w obrębie układu stawowo-kostnego, mogą pojawić się problemy z prawidłowym chodem i utrzymaniem równowagi. Upadki najczęściej zdarzają się podczas chodzenia, wstawania, schylania się, siadania i wykonywania skrętów. W zapobieganiu uwzględnić należy przede wszystkim dostosowanie mieszkania do potrzeb osoby starszej. Duże znaczenie ma oświetlenie w domu. Półmrok na korytarzu, w pokoju, w łazience, może stanowić dla seniora pole do upadku. Podłogi – usuńmy dywaniki, maty i wszystko, na czym osoba starsza może się poślizgnąć lub o co mogłaby się potknąć. Schody – zadbajmy, aby znajdowała się przy nich poręcz, z obydwu stron. Tu również unikajmy dywaników i chodników. Bardzo ważne jest dostosowanie łazienki, gdyż to tam ma miejsce najwięcej upadków. Zamontujmy specjalne uchwyty w obrębie toalety i wanny lub prysznica. Najlepszym rozwiązaniem będzie bezprogowa kabina prysznicowa z krzesełkiem. Z podłogi usuńmy miękkie dywaniki, na rzecz maty antypoślizgowej, która zminimalizuje ryzyko poślizgnięcia się. Obuwie – powinno być wygodne, wyprofilowane, przylegające do stopy. Najlepiej, aby buty nie miały sznurówek i były łatwe do zakładania. Miękkie kapcie, klapki lub buty na obcasie, zwłaszcza źle dobrane zwiększają ryzyko upadku seniora.

Dość często do upadków starszych ludzi dochodzi też przy wykonywaniu takich czynności, jak mycie okien, zakładanie firanek itp. Pomimo że osoby starsze lubią być samodzielne, właśnie w takich sytuacjach najczęściej upadają. Wskazane jest wyręczenie ich z tych czynności.

W zapobieganiu upadkom bardzo pomocne jest stosowanie sprzętu rehabilitacyjnego: balkoniki, chodziki, kule, podpórki, trójnogi itp. Ważne jest nauczenie pacjenta poprawnego korzystania z zaopatrzenia ortopedycznego i dobranie go do indywidualnych potrzeb.

Odpowiednie dostosowanie wnętrza mieszkania pomoże osobie starszej nie tylko zapobiegać upadkom, ale również czuć się komfortowo. To ważne, bo poczucie bezpieczeństwa decyduje o zdrowiu i jakości życia!

mgr Alicja Karasińska – specjalista pielęgniarstwa geriatrycznego