Żeby dobrze plonowało
Dożynki, określane też jako wyżynki, obżynek, okrężne - od obrzędowego okrążania pól po żniwach, wieńcowe, wieńczyny - od najważniejszego atrybutu, tj. wieńca dożynkowego, są świętem gospodarzy. To okres w kalendarzu rolnika, kiedy zostały zebrane roślinne płody i plony zbóż. Tradycja dożynek sięga XVI w., kiedy dziedzic, aby podziękować żeńcom za ich pracę w polu przy żniwach, urządzał ucztę i zabawę przy muzyce. Organizowane były również przez bogatszych gospodarzy lub szlachtę. W okresie międzywojennym odbywały się dożynki parafialne, gminne i powiatowe, po II wojnie światowej przybrały one charakter ideologiczny, związany z władzą ludową. Najważniejsze elementy świętowania zostały zachowane do dzisiaj: wieniec święci się podczas dziękczynnej Eucharystii, po której jest niesiony w korowodzie do gospodarza wsi. W organizację dożynek włączają się całe społeczności; z urzędami gmin współpracują domy kultury, koła gospodyń i stowarzyszenia.
Z ponadstuletnią tradycją
Pierwsze wiejskie dożynki w Krzesku-Królowej Niwie w gminie Zbuczyn odbyły się w 1918 r., chociaż niektórzy mieszkańcy, powołując się na przekazy ustne swoich przodków, wskazują nawet na rok 1907. Zgodnie z relacjami, przygotowywano tzw. równianki splecione z kłosów zbóż i ziół na święto Matki Bożej Zielnej. – Potem było to koło, w latach 30 czteroramienna korona, do której bardzo podobne są współczesne wieńce – zaznacza Ewa Chyża, przewodnicząca Stowarzyszenia Aktywnych Kobiet w Krzesku. – Korona jest sześcio-, a czasem ośmioramienna. Dawniej kłosy były na witkach, my mamy szkielet wieńca wykonany z drutu, a każde ramię jest owijane innym rodzajem zboża. Nie mamy prosa, w len się zaopatrujemy. Do wieńca wplatamy kwitnące w ogrodach kwiaty, np. cynie, georginie, zawsze są warzywa, m.in. marchew upleciona lub ułożona na dolnej partii, na stelarzu.
Dawniej wieńce wiła młodzież. ...
JS