Żeby same kamienie wołały
Najważniejszą sprawą jest znajomość ludzi i rzeczy. Źródłem lęku wobec Romów staje się najczęściej nieznajomość tych ludzi, ich historii i tożsamości, choćby z uwagi na fakt, że posługują się językiem z zupełnie innego kręgu kulturowego niż my, czyli spoza Europy. A brak wiedzy wypływa też z lęku. W ten sposób powstają różnego rodzaju stereotypy i uprzedzenia. Bywa też tak, że jedna osoba, z jaką ma się do czynienia, zachowa się niewłaściwie. Ten jeden przypadek zaciemnia obraz całej społeczności. Stereotypy są może i wygodne, ale ranią Romów o tyle, że przez jedną osobę całą społeczność wkłada się do jednego worka. To kładzie się cieniem i na społeczności romskiej, i na relacjach z nią. Także media chętniej eksponują sensację, niż dobro, jakie również ma miejsce w przestrzeni publicznej.
Co myśli Pan, słysząc: „Dziś prawdziwych Cyganów już nie ma”?
Słowa piosenki śpiewanej przez Marylę Rodowicz odwołują się do koczowniczego trybu życia Romów, które pół wieku temu zostało w sposób przymusowy zakończone. W takim sensie prawdziwych, tj. koczowniczych Romów w Polsce już nie ma. To dawne życie przywołują dwa wydarzenia w ciągu roku: Międzynarodowy Tabor Pamięci Romów organizowany przez Adama Bartosza z Muzeum Okręgowego w Tarnowie i Międzynarodowa Pielgrzymka Romów do sanktuarium Matki Bożej Bolesnej w Limanowej, organizowana przez ks. Stanisława Opockiego. Uczestnicy tych wydarzeń wyruszają do celu taborowymi wozami ciągniętymi przez konie.
Chociaż dziś prawdziwych Romów już nie ma, to wielu z nich obecnie także wędruje – choćby w poszukiwaniu pracy. W Polsce są gośćmi, co jakiś czas wyjeżdżają na dłuższy bądź krótszy okres za granicę, np. do rodzin w Wielkiej Brytanii czy Niemczech, i tam pracują. Potem przyjeżdżają, choćby w odwiedziny do bliskich.
Jak liczna jest współcześnie społeczność romska w Polsce?
Możemy bazować na oficjalnym spisie ludności, według którego w Polsce nie ma więcej niż 20 tys. Romów. Trzeba jednak wziąć pod uwagę fakt, że Romowie żyją w Polsce od sześciu wieków, toteż wielu z nich nie uważa siebie za mniejszość etniczną. ...
Monika Lipińska