Żegnaj Matko
Mszy św. pogrzebowej w katedrze przewodniczył bp Kazimierz Gurda. Homilię wygłosił bp radomski Henryk Tomasik. Razem z biskupami Eucharystię koncelebrowało 20 kapłanów. Na początku liturgii matka generalna Hanna Redzik przedstawiła biogram zmarłej śp. s. Heleny Uss.
„Dnia 17 listopada 2015 r. Pan wezwał do siebie w 97 roku życia, a w 74 roku profesji zakonnej naszą kochaną matkę Helenę Romualdę Uss. Urodziła się 2 marca 1918 r. w Komarówce Podlaskiej. Po ukończeniu szkoły podstawowej w rodzinnej miejscowości, przez rok pracowała w Spółdzielni Spożywców jako ekspedientka. W wieku 18 lat, rozpoznawszy łaskę powołania zakonnego, wstąpiła do nowo tworzącej się Sodalicji „Jedność” pw. św. Teresy od Dz. Jezus w Siedlcach. Był to 9 stycznia 1936 r., kiedy domy wspólnoty były dopiero częściowo zorganizowane. Jeszcze w tym samym roku została przyjęta do medalika sodalicyjnego. Wkrótce została skierowana do spółdzielni parafialnej w Jedlance na stanowisko ekspedientki i księgowej, gdzie pracowała do 1940 r. Kanoniczny nowicjat ukończyła 4 października 1941 r. i złożyła pierwszą profesję zakonną, przyjmując imię Romualda. Śluby wieczyste złożyła 9 lipca 1964 r. Władze zakonne od samego początku wiązały nadzieje z tą młodą osobą; posłały ją do liceum i na dalsze studia. S. Helena ukończyła liceum ogólnokształcące w Warszawie w 1948 r., a następnie, w latach 1948-1952 studiowała filologię polską na Uniwersytecie Łódzkim i uzyskała tytuł magistra. Ponadto, w Warszawie ukończyła jeszcze pedagogikę specjalną. Przez dalsze lata pracowała w szkole jako polonistka.
We wspólnocie zakonnej pełniła odpowiedzialne funkcje i zadania. Była mistrzynią nowicjatu, skarbniczką, wikarią, a najdłużej – przełożoną generalną. Na ten urząd po raz pierwszy została wyznaczona przez biskupa Ignacego Świrskiego 10 grudnia 1955 r. Po upływie pierwszej kadencji, ponownie została przełożoną generalną. Tym razem już w wyniku wyborów z 25 września 1960 r. Po raz trzeci objęła najwyższą funkcję w zgromadzeniu 7 lipca 1972 r., i pełniła ją przez dwie kolejne kadencje do 1984 r. W 1990 r. kapituła generalna zgromadzenia po raz piąty wybrała s. H. Uss na urząd przełożonej generalnej, który sprawowała do 8 lipca 1996 r. W ciągu tych lat matka Helena włożyła ogrom pracy w rozwój duchowy i zewnętrzny zgromadzenia, który zaowocował uzyskaniem statusu wspólnoty zakonnej na prawie papieskim. W znacznym stopniu przyczyniła się do ostatecznego zredagowania konstytucji i dyrektorium zgromadzenia dostosowanych do wymogów Soboru Watykańskiego II […]”.
Gorliwe w pobożności i pracowitości
Bp Henryk Tomasik, który osobiście znał śp. matkę Helenę, w homilii przypomniał początki zgromadzenia i wkład zmarłej oraz innych sióstr w rozwój Kościoła na Podlasiu. Kiedy Helena, jako młoda dziewczyna wstępowała do zgromadzenia, wówczas jeszcze ta wspólnota była sodalicją.
Sodalicja Pracownic Katolickich „Jedność” pw. św. Teresy od Dz. Jezus zaczęła formalnie istnieć w naszej diecezji od jej kanonicznego erygowania przez bp. Henryka Przeździeckiego. Miało to miejsce 27 października 1927 r. Statut stowarzyszenia został zatwierdzony tytułem próby na okres pięciu lat. Na dyrektora wspólnoty urzędujący biskup mianował ks. Andrzeja Mazurkiewicza, wówczas proboszcza w Okrzei, którego siostry uważały za założyciela zgromadzenia. On bowiem, będąc wcześniej proboszczem parafii Kolembrody, roztoczył duchową opiekę nad grupą kobiet, które pragnąc służyć Kościołowi, stworzyły małą wspólnotę. Ks. Mazurkiewicz przygotował dla nich pierwsze projekty ustaw i konstytucji, którymi wspólnota miała się kierować. Po pewnych poprawkach bp Przeździecki zatwierdził ustawy. Odtąd liczba członkiń sodalicji stale wzrastała.
Do zasadniczych zadań wspólnoty według statutu należało: rozwijanie wśród członkiń życia chrześcijańskiego gorliwego w pobożności i pracowitości; ćwiczenie się w uczynkach miłosierdzia chrześcijańskiego; pomaganie w parafiach we wprowadzeniu Akcji Katolickiej; zapewnienie członkiniom sodalicji opieki i pomocy. Sodalistki zajmowały się m.in. nauczaniem katechizmu, rozprowadzaniem prasy katolickiej, troszczyły się o bieliznę kościelną, o wygląd ołtarzy, przygotowywały procesje, organizowały kursy szycia dla dziewcząt, kursy dziewiarstwa, haftu, oprawiania różańców; w miarę potrzeb wspierały prace miejscowych duszpasterzy.
Na prawie papieskim
Praca Sodalicji Pracownic Katolickich „Jedność” pw. św. Teresy od Dz. Jezus przez pierwsze pięciolecie została dobrze oceniona przez władze kościelne, dlatego erygowano ją jako instytucję stałą w diecezji podlaskiej dekretem bp. Czesława Sokołowskiego z 24 listopada 1932 r. Ustanowiono wizytatora domów sodalicyjnych. Urząd ten otrzymał ks. kan. Andrzej Olędzki. Sprawozdania ks. Olędzkiego wzięto pod uwagę w nadaniu sodalicji statusu zgromadzenia zakonnego. Zasadniczo członkinie od początku prowadziły życie na wzór życia zakonnego. I były nazywane siostrami Tereskami. Formacja nowicjuszek w sodalicji nie różniła się od stosowanej obecnie w zgromadzeniach zakonnych. Status zgromadzenia zakonnego sodalicja otrzymała 24 kwietnia 1939 r. za zgodą bp. H. Przeździeckiego, ordynariusza diecezji podlaskiej. Nazwy tej jednak nie używano ze względu na trudności oficjalnego potwierdzenia jej w urzędach, gdyż było to na krótko przed wojną.
Wybuch II wojny światowej nie pozostał bez wpływu na życie i działalność sodalistek. Część z nich wywieziono na roboty do Niemiec, pozostałe służyły potrzebującym pomocy, wysiedlonym, kapłanom. Warto podkreślić, że nie zaprzestały troszczyć się o rozwój życia duchowego. W Siedlcach przy ul. 11 listopada odbywały się Adoracje Najświętszego Sakramentu, comiesięczne skupienia, chociaż dom był w połowie zajęty przez Niemców.
W 1947 r. zarząd sodalicji wystąpił do władz kościelnych o zgodę na włączenie w swoje szeregi sodalistek z diecezji łódzkiej, które od 1927 r. kierowały się statutem zapożyczonym od Sodalicji Podlaskiej. Obie sodalicje postanowiły złączyć się w jedną duchową rodzinę. Dekretem z 23 maja 1948 r. bp Ignacy Świrski przyłączył łódzką Sodalicję Pracownic Katolickich do Sodalicji Pracownic Katolickich Diecezji Podlaskiej. Odtąd te dwie wspólnoty zaczęły stanowić organiczną jedność, mając wspólną nazwę, ustawy i władzę.
W dokumentach z 1952 r. Sodalicja Pracownic Katolickich „Jedność” jest już nazywana zgromadzeniem zakonnym. Oficjalnie formę prawną i kanoniczną nadał sodalicji bp I. Świrski dekretem z 18 stycznia 1954 r., erygując ją jako zgromadzenie zakonne na prawie diecezjalnym. W przeważającej mierze, dzięki trosce o rozwój wspólnoty i staraniom śp. s. Heleny Uss wspólnota otrzymała w 1988 r. status zgromadzenia na prawie papieskim. W osobie zmarłej siostry pożegnały matkę, przy której tworzyła się historia zgromadzenia.
s. Bożena Wetoszka