Sam decydujesz
Październik każdemu z nas kojarzy się z miesiącem walki z nowotworami piersi. 17 października obchodzimy Dzień Walki z Rakiem. Jednak niewiele osób w tym miesiącu, jak i podczas całego roku zwraca uwagę na to, jak może zapobiec rozwinięciu się nowotworu. Przy odrobinie chęci i wytrwałości w dużym stopniu jest to możliwe.
Co szkodzi?
Nowotwory to nic innego, jak nasze własne tkanki, które rozrosły się nadmiernie i nieprawidłowo. Może powstać w każdym okresie życia człowieka. Jednak do rozwoju potrzebuje pewnych bodźców, które sami mu dostarczamy. Najbardziej szkodliwy jest dym papierosowy. Zostało naukowo potwierdzone, że powoduje on nie tylko nowotwory złośliwe płuc, ale także krtani, jamy ustnej, przełyku, pęcherza moczowego, nerki i trzustki. Może mieć również związek z powstawaniem nowotworów złośliwych żołądka i szyjki macicy. Równie szkodliwe, co samo palenie jest przebywanie w zadymionym środowisku. Inne substancje, które mogą przyczynić się do powstania nowotworu to: azbest, metale ciężkie, izotopy promieniotwórczy, np. rad czy uran oraz toksyny pochodzenia grzybiczego.
Patrz, co jesz
O tym, czy zachorujemy na raka, w dużym stopniu decydujemy sami. Największym sprzymierzeńcem tej choroby jest niezdrowy tryb życia i zła dieta. Jak więc się chronić? Zacząć uprawiać sport i zmienić nawyki żywieniowe. Dotychczas takie zalecenia od swoich lekarzy dostawały osoby chore na serce lub mające problemy z układem krążenia. Osoby zagrożone nowotworem powinny się od nich uczyć, bo nieprawidłowa dieta jest sprawcą blisko 30% zachorowań na raka. Do czynników odgrywających pozytywną rolę w profilaktyce chorób nowotworowych należą: aktywność fizyczna, regularne włączanie do diety warzyw i owoców, produkty bogate w błonnik, dbanie o utrzymanie właściwej masy ciała. Dieta „antyrakowa” powinna być uboga w tłuszcze, cukier i sól, bogata natomiast w witaminy: A, C, E oraz pierwiastki: magnez i selen, które uniemożliwiają rozwój komórek rakowych. Wymienione witaminy i pierwiastki są aktywnymi antyoksydantami, usuwającymi z organizmu jego poważnych wrogów – wolne rodniki. Witaminy C i A zapobiegają ponadto rakotwórczemu działaniu nitrozamin (zwanych też nitrozoaminami), które powstają w produktach spożywczych, a także tworzą się w przewodzie pokarmowym, w żołądku. Bardzo ważny w diecie przeciwrakowej jest selen, którego naturalnymi źródłami są owoce morza, kiełki pszenicy, otręby, tuńczyk, cebula, pomidory i brokuły.
Zdrowy tryb życia i właściwa dieta nie spowodują, że na pewno nie zachorujemy na raka. Jednak stosowanie się do zaleceń lekarza może nam bardzo pomóc, zarówno zapobiec chorobie, jak i z nią walczyć.
3 pytania
lek. med. Mirosława Kuniewicz, ordynator Oddziału Onkologiczno-Geriatrycznego, Wojewódzki Szpital Specjalistyczny w Białej Podlaskiej
Dlaczego profilaktyka jest tak ważna przy nowotworach?
Profilaktyka wtórna, czyli badania , ponieważ pozwala na wczesne wykrycie choroby i zastosowanie radykalnej terapii, która może dawać całkowite wyleczenie. Przy większości nowotworów wczesne wykrycie to większa szansa na wyleczenie.
Jak docierać z informacją?
Chociaż istnieją u nas programy profilaktyczne, nie wszystkie pacjentki z nich korzystają. Jednak pewna część bada się regularnie. Ciągle są publikowane informacje w mediach, rozdawane ulotki, zaproszenia na badania, ogłoszenia na przystankach, plakaty informacyjne w placówkach służby zdrowia. Nagłaśnianie takich kampanii, organizowanie spotkań np. w szkołach, robi dużo dobrego. Informowanie i nakłanianie to podstawa.
Co chorzy mogą zrobić sami?
W tej chwili w Polsce prowadzone są programy profilaktyki raka piersi, szyjki macicy, krtani, gruczołu krokowego i jelita grubego. Przystąpić do nich może każdy zainteresowany, zwłaszcza z określonych grup wiekowych i podwyższonego ryzyka. Informacje o badaniach profilaktycznych są ogólnie dostępne i zawierają instrukcje: kto może z nich skorzystać, jak często należy je wykonywać itp. Informacji udzielają również lekarze rodzinni.
JAG