Siedem razy El Greco
Muzeum Diecezjalne ma 100 lat. Wśród przedsięwzięć wpisujących się w obchody tej pięknej rocznicy, popularyzujących muzeum i jego zbiory, jest emisja dukata 4 franki, ogólnopolski konkurs wiedzy o El Grecu, odcinek „Ojca Mateusza”, którego akcja toczy się w muzeum. Na plan pierwszy wysuwa się bezsprzecznie wystawa dzieł El Greca. Wydarzeniom uświetniającym jubileusz 100 lat istnienia Muzeum Diecezjalnego poświęcona była konferencja prasowa zorganizowana 21 września. Omawiając na początku spotkania historię Muzeum Diecezjalnego, powołanego przez bp. Henryka Przeździeckiego w Janowie Podlaskim z chwilą wskrzeszenia diecezji w 1918 r., ks. Robert Mirończuk, dyrektor muzeum, podkreślił, że kamieniem milowym w dziejach funkcjonowania placówki było odkrycie w Kosowie Lackim dzieła przypisywanego hiszpańskiemu malarzowi, przywiezienie go do Siedlec, konserwacja i potwierdzenie autentyczności w 1975 r.
– Podniosło to znacznie prestiż Muzeum Diecezjalnego, jednakże nie było wówczas warunków do przechowywania tak wartościowych eksponatów. Dopiero w 1991 r., kiedy seminarium duchowne przeniosło się do Opola, pierwsze piętro w dotychczasowej jego siedzibie przeznaczono na muzeum. Przy wsparciu sponsorów udało się odpowiednio wyposażyć dwie z sal, by prezentować w nich obraz El Greca. To odpowiedź na pytanie, dlaczego obraz został publicznie zaprezentowany dopiero w 2004 r. – przypomniał dyrektor.
W roku obchodów 400-lecia śmierci El Greca w 2014 r. „Ekstaza św. Franciszka” po raz pierwszy opuściła Siedlce – obraz można było oglądać w Zamku Królewskim w Warszawie, a także w Muzeum Narodowym w Krakowie. – Poprzez te dwa wydarzenia więcej osób dowiedziało się o naszym El Grecu – zaznaczył ksiądz dyrektor. W latach 2016-17 dzieło przeszło ponowną konserwację w Muzeum Narodowym w Krakowie.
Duchowa uczta
Na wystawę „Ars sacra El Greca” składać się będą – poza „Ekstazą św. Franciszka” (1575-1580) – następujące dzieła: „Św. Weronika z chustą” (1577-1580), „Ukrzyżowanie z widokiem Toledo” (ok. 1604-14), „Św. Franciszek w ekstazie” (ok. 1600-1605), „Ukrzyżowanie” (1601-1625), „Święty Franciszek z bratem Leonem medytujący o śmierci” (1597-1607) oraz „Św. Franciszek z bratem Leonem” (ok. 1606 r.). Udostępniają je Siedlcom muzea w Toledo, Walencji, Madrycie oraz Wiedniu.
W opinii dyrektora MD, obrazy te w jeszcze większym stopniu przybliżą zwiedzającym znaczenie sztuki Domenikosa Theotokopulosa, zwanego El Grekiem. – Tworzył on w Hiszpanii w wyśmienitym czasie. Swego rodzaju artystyczna „hossa” dowodzi, że ludzie potrafili pamiętać o wartościach nieprzemijających. Myślę, że kolekcja dzieł wybitnego artysty baroku jeszcze bardziej nam to wszystko uświadomi – mówił dyrektor Muzeum Diecezjalnego.
Oficjalne otwarcie wystawy „Ars sacra El Greca w 100-lecie niepodległości, 100-lecie muzeum”, objętej patronatem Prezydenta RP, nastąpi 4 października. Będzie można ją oglądać od 5 października do końca listopada, od wtorku do soboty, w godzinach 10.00-15.00. Jak zaznaczył ks. R. Mirończuk, w razie dużego zainteresowania muzeum wydłuży godziny pracy do 17.00 i przyjmować będzie zwiedzających również w niedziele. Wystawa będzie płatna: koszt biletu dla dorosłych to 20 zł, bilety ulgowe – 10 zł. Zwiedzający muszą liczyć się z podwyższonymi wymogami bezpieczeństwa: przejściem przez tzw. bramkę i obecnością ochroniarzy.
Nie chowają pod korcem
Wydarzenia zaplanowane w ramach obchodów 100 rocznicy istnienia Muzeum Diecezjalnego mają z jednej strony podkreślić rangę dziedzictwa zgromadzonego w salach muzealnych, z drugiej – przypomnieć światu, że to w Siedlcach oglądać można jedyny w Polsce obraz znakomitego El Greca.
Biorący udział w konferencji prezydent Siedlec Wojciech Kudelski podkreślił rangę Muzeum Diecezjalnego oraz jego rolę dla Siedlec i regionu. – Myślę, że zbiory muzealne, w tym obraz El Greca są wizytówką naszego miasta – zaznaczył. – Dziękuję księdzu dyrektorowi i wszystkim, którzy nie chowają zbiorów pod korzec, tylko je popularyzują, robiąc tym samym reklamę Siedlcom. Słychać o nas i w Toledo, i w Walencji, Wiedniu, nie mówiąc o Polsce – stwierdził. Prezydent podkreślił też zasługi prof. Juliusza Chrościckiego, którego nazwał przyjacielem muzeum i ambasadorem Siedlec. Podzielił się także swoim marzeniem. – Mam nadzieję, że wybudowany zostanie nowy lokal dla zbiorów MD, może w połączeniu z obiektem dla przyszłego ratusza na pl. Sikorskiego. Uczyniłoby to obiekt bardziej dostępnym dla ludzi i pozwoliło zaprezentować całość zbiorów – zaznaczył.
Muzeum Diecezjalne powołał w 1918 r. bp Henryk Przeździecki Miało ono siedzibę w Janowie Podlaskim, a jego pierwszym gospodarzem został ks. Karol Dembiński, doktor Akademii Duchownej w Petersburgu i profesor tej uczelni, przed rewolucją sowiecką oficjał Sądu Biskupiego w Janowie Podlaskim i w Siedlcach, wikariusz generalny kurii, założyciel Liceum Biskupiego w Siedlcach. W 1922 r. zbiory przeniesiono do Siedlec. W czasie II wojny światowej hitlerowscy okupanci częściowo rozgrabili eksponaty. Najbardziej wartościowe ks. Jan Grabowski ukrył w skrytce urządzonej w murach katedry. W latach 1974-1991 poddano konserwacji 125 obrazów na deskach i płótnie, rzeźb drewnianych, rękopisów i tkanin. W 1991 r. rozpoczęto adaptację pomieszczeń w nowej siedzibie muzeum przy ul. bp. I. Świrskiego 56 pod kierunkiem ks. Tadeusza Kulika. 1 marca 2000 r. bp Jan Wiktor Nowak wydał dekret erygujący Muzeum Diecezjalne. Pierwszym dyrektorem placówki został ks. Henryk Drozd. 1 czerwca muzeum zostało udostępnione zwiedzającym. Kustoszem zostaała historyk sztuki Dorota Pikula. 15 października 2004 r. miało miejsce uroczyste otwarcie ekspozycji obrazu El Greco „Ekstaza św. Franciszka”. Od października 2009 r. MD kieruje ks. dr Robert Mirończuk.
LA